Η Αλήθεια για την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, βασισμένη σε αδιάψευστα Ντοκουμέντα

Εν όψη της επετείου της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου θα ξαναβάλω μια παλαιότερη ανάρτηση προς αποκατάσταση των ανακριβειών που ακούγονται κάθε χρόνο:

Τον Οκτώβριο του 1912 έγινε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, που για την Ελλάδα διήρκεσε ως τον Μάρτιο του 1913, στη Μακεδονία και την Ήπειρο, μιας και η Τουρκία δεν δέχθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα των Βαλκανικών Χωρών για περισσότερη αυτονομία στους υποδουλωμένους κυρίως χριστιανούς.

Ο Ελληνικός Στρατός με Αρχιστράτηγο τον Κωνσταντίνο και τον Υπασπιστή του Βενιζέλου, τον Μεταξά, πανταχού παρόντα (υπέγραψε μεταξύ άλλων το Πρωτόκολλο παράδοσης του τούρκικου στρατού της Θεσ/νίκης), απελευθέρωσε διαδοχικά τις πόλεις της Ελασσόνας, Κοζάνης, Κατερίνης, Βέροιας, Γιαννιτσών, Θεσσαλονίκης, Φλώρινας, Καστοριάς και Κορυτσάς στο Μακεδονικό μέτωπο, ενώ στην Ήπειρο απελευθέρωσε τις Φιλιππιάδα, Πρέβεζα, Χιμάρα, Παραμυθιά, Μπιζάνι, Ιωάννινα, Κόνιτσα, Αγ. Σαράντα, Τεπελένι.

Η επίσημη ιστορία των σχολικών βιβλίων μας λέει ότι η Θεσσαλονίκη καταλήφθηκε μετά από πιέσεις και απειλές του Βενιζέλου προς τον Κωνσταντίνο, ο οποίος αρχικά ήθελε να κατευθυνθεί προς το Μοναστήρι και να συναντήσει τον Σέρβικο Στρατό. Πχ. στο σχολικό βιβλίο Ιστορίας Γ’ Γυμνασίου για τους καθηγητές, στη σελ. 84, αναφέρεται σαν πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό το εξής:

1. Η διαμάχη Βενιζέλου-Κωνσταντίνου για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης
[…] Ο Βενιζέλος έλεγε προς τον Κωνσταντίνον, σταθμεύοντα εις Κοζάνην: «Αναμένω να μοι γνωρίσετε την περαιτέρω διεύθυνσιν, ην θα ακολουθήση η προέλασις του στρατού Θεσσαλίας. Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώρα ταχύτερον εις την Θεσσαλονίκην.
(Υπογραφή) υπουργός Στρατιωτικών Βενιζέλος».
[…] Παρ’ όλα ταύτα, ο Κωνσταντίνος ειδοποίησε τον Βενιζέλον ότι:
«Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης. Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε».
Και ο πρωθυπουργός απήντησε: «Σας το απαγορεύω!»
Ο Βενιζέλος βλέπει ότι η Θεσσαλονίκη χάνεται δια την Ελλάδα. Την νύκτα της 24 προς 25 Οκτωβρίου, μετά τας ειδήσεις περί της βουλγαρικής προελάσεως, ο πρωθυπουργός κατελήφθη υπό πραγματικής αγωνίας. Μη δυνάμενος να επηρεάση άλλως τον Διάδοχον, τηλεφωνεί μετά το μεσονύκτιον προς τον βασιλέα Γεώργιο […] Ο πρωθυπουργός διατάσσει να τον εξυπνήσουν και να του ανακοινώσουν τα επόμενα, με την παράκλησιν όπως τα διαβίβαση εις τον υιόν του, προσθέτων την πατρικήν αυτού φωνήν:
«Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον διά την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις, αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις Θεσσαλονίκην».
[…] Και μετά το μήνυμα τούτο, ο Κωνσταντίνος εξηκολούθησεν ενεργών σύμφωνα προς ό,τι ενόμιζεν ανάγκην της στρατιωτικής καταστάσεως.
[…]Ο Βενιζέλος εις Αθήνας υπέθετεν ότι το απόγευμα της 25ης ο Ελληνικός στρατός θα κατελάμβανε την Θεσσαλονίκην. Αντί τούτου μανθάνει διαπραγματεύσεις και προθεσμίας. Η ανησυχία του μεταβάλλεται εις απόγνωσιν.
Ολόκληρος η πολιτική του καταρρέει. Τα αυριανά σύνορα της Ελλάδος θα μείνουν εντεύθεν του Αξιού. Υπό το κράτος των συναισθημάτων αυτών στέλλει προς τον Κωνσταντίνον την εξής βιαίαν τηλεγραφικήν διαταγήν:
«Αρχηγόν στρατού: Παραγγέλεσθε να αποδεχθήτε την προσφερομένην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και να εισέλθετε εις ταύτην άνευ χρονοτριβής. Καθιστώ υμάς υπεύθυνον διά πάσαν αναβολήν, έστω και στιγμής.
(Υπογραφή) υπουργός Στρατιωτικών Βενιζέλος».
[…] Ο Κωνστ·ντίνος εξουσιοδότησε τους αξιωματικούς του επιτελείου του Δούσμανην και Μεταξάν να μεταβούν εις Θεσσαλονίκην διά να υπογράψουν τα πρωτόκολλα της παραδόσεως. Αι σχετικαί διατυπώσεις έληξαν την 11 η νυκτερινήν.
Γ. Βεντήρης, Η Ελλάς του 1910-1920, Ίκαρος, Αθήν· 1970, τόμ. 1, σ. 119-121.

Αυτή η εκδοχή περιλαμβάνει πέντε ψέματα:

1. Από κανένα ιστορικό αρχείο δεν προκύπτει ανταλλαγή τηλεγραφημάτων για το προς τα που θα κατευθυνθεί ο Στρατός. Πόσο μάλλον τα γελοία περί «Σας το απαγορεύω». Αυτή η ανταλλαγή των δήθεν τηλεγραφημάτων αναφέρεται μόνο από τον Βενιζέλο στην ομιλία του στη Βουλή στις 12 Αυγούστου 1917, όταν είχε επιστρέψει από την Θεσσαλονίκη σαν Πρωθυπουργός και ο «Εθνικός Διχασμός» βρισκόταν στην οξύτερή του φάση. Σε «Πολεμική Έκθεση του ΓΕΣ» που εκδόθηκε το 1932 (επί Πρωθυπουργίας Βενιζέλου για να μην θεωρηθεί ότι η πηγή προέρχεται από αντιπάλους του…), για τους Βαλκανικούς Πολέμους αναφέρεται ότι «Δεν ανευρέθη η αναφορά του ΓΕΣ ότι ο Στρατός θα κατευθυνθή προς Μοναστήριον, ούτε και η Διαταγή του Υπ. Στρατιωτικών, όπως στραφή προς Θεσσαλονίκην…»

2. Στην Μακεδονία τότε πολεμούσαν δύο στρατιές. Η μία κατευθύνονταν μέσω Κατερίνης, Βέροιας και Γιαννιτσών προς Θεσσαλονίκη και η άλλη μέσω Φλώρινας προς Μοναστήρι. Άρα ο Στρατός κινούνταν ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα και δεν υπήρχε περίπτωση ο Κων/νος να βαδίσει προς Μοναστήρι κλπ. ανοησίες. Απόδειξη αυτού και το απόκομμα εφημερίδας της εποχής που περιγράφει τις μάχες που διεξάγονταν στην περιοχή της Φλώρινας, τις μέρες της κατάληψης της Θεσσαλονίκης.

3. Λέει το σχολικό βιβλίο, ότι «Την νύκτα της 24 προς 25 Οκτωβρίου…τηλεφωνεί μετά το μεσονύκτιον προς τον βασιλέα Γεώργιο». Το τηλεφώνημα στην πραγματικότητα έγινε μια μέρα αργότερα, τη νύχτα της 25 προς 26 Οκτωβρίου και συγκεκριμένα στις 26 Οκτωβρίου 1:00 π.μ. όπως προκύπτει και από τα δημοσιεύματα της 27ης Οκτ.1912 (που περιγράφουν τα γεγονότα της 26ης Οκτ.). Όπως φαίνεται και από το δημοσίευμα το τηλεφώνημα δεν έγινε για να πιεστεί ο Διάδοχος να κινηθεί ταχύτερα αλλά για να διασταυρώσει ο Βενιζέλος ότι όντως είχε καταληφθεί η Θεσσαλονίκη μιας και μερικές ώρες πριν είχε πάρει ανεπίσημο τηλεγράφημα από τον Γιδά, που έλεγε ότι η πόλη είχε καταληφθεί από τον Κων/νο. Και ήθελε να το διασταυρώσει για να μπορεί να αρχίσει και επίσημα να δέχεται συγχαρητήρια όπως μπορείτε να δείτε και στο απόκομμα της εφημερίδας.

4. Λέει το σχολικό βιβλίο ότι το τηλεφώνημα έγινε «μετά τας ειδήσεις περί της βουλγαρικής προελάσεως» ενώ “η ιστορία βρίθει αναφορών ότι οι Βούλγαροι ήταν έξω από την Θεσσαλονίκη” και στο τσακ την καταλάβαμε πρώτοι. Και αυτό είναι ψέματα μιας και οι Βούλγαροι στις 22 Οκτωβρίου είχαν καταλάβει την Ξάνθη ενώ την μέρα που εμείς ήμασταν έξω από την Θεσσαλονίκη αυτοί καταλάμβαναν την Δράμα!

5. Λέει αληθώς ότι ο Βενιζέλος έστειλε το γνωστό τηλεγράφημα 80200 στον Κων/νο ζητώντας του επιτακτικά να αποδεχθεί «την  προσφερομήνην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης» αλλά αφήνει να εννοηθεί ότι το έστειλε στις 25 Οκτωβρίου και δεν λέει ότι το έστειλε ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου στις 2:30 π.μ.. όταν η πόλη είχε καταληφθεί από την προηγούμενη μέρα!!! Παρακάτω θα αναφέρω γιατί το έστειλε παρόλο που όπως έγραψα πιο πάνω, ήξερε ότι η πόλη είχε καταληφθεί…και θα αναφέρω γιατί το επόμενο πρωί έστειλε τηλεγράφημα και ζητούσε να μην παραδοθεί αυτό που έστειλε τη νύχτα, δηλ το 80200 και τι του απάντησε ο Κων/νος.

Σε πιο πονηρές εκδόσεις της ιστορίας, γι’ αυτούς που το μυαλό τους ήδη έχουν σχηματίσει την εικόνα του «Απελευθερωτή» της Θεσσαλονίκης Βενιζέλου, όπως αυτής της Γ’ Λυκείου και συγκεκριμένα πάλι στο βιβλίο του καθηγητή γράφονται τα εξής:

«Η Κυβέρνηση, μη έχοντας ακόμη πληροφορηθεί την υπογραφή του πρωτοκόλλου για την παράδοση της Θεσσαλονίκης (σημείωση: έγινε στις 23.00′ της 26ης Οκτωβρίου), λόγω δυσχερειών στα μέσα επικοινωνίας, ανησυχούσε μήπως οι Βούλγαροι προλάβουν και καταλάβουν πρώτοι την πόλη. Για το λόγο αυτό ο Πρωθυπουργός απέστειλε στις 02.30 της 27ης Οκτωβρίου προς τον Αρχιστράτηγο το παρακάτω τηλεγράφημα, με το οποίο τον διέτασσε να αποδεχθεί χωρίς καμία αναβολή την παράδοση: “Αρχηγόν Στρατού
Αρ. 80200. Παραγγέλλεσθε ν’ αποδεχθείτε την προαφερομένην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και εισέλθητε εις αυτήν άνευ τινός αναβολής. Καθιστώ Υμάς υπεύθυνον διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής.
Αθήναι 27-Χ-12 ώρα 2.30′ π.μ. Πρωθυπουργός Βενιζέλος.

Λίγο αργότερα όμως, την ίδια ημέρα, του γνωστοποιήθηκαν οι σχετικές αναφορές του Αρχιστράτηγου και έδωσε αμέσως εντολή να ανακληθεί η προηγούμενη διαταγή του, επειδή δεν ανταποκρινόταν πλέον στην κατάσταση. Η διαταγή όμως αυτή είχε ήδη φτάσει στο Γενικό Στρατηγείο και όταν έλαβε γνώση της ο Αρχηγός Στρατού, συνέταξε ο ίδιος την παρακάτω απάντηση, η οποία όμως τελικά δεν διαβιβάστηκε, γιατί στο μεταξύ ενημερώθηκε για την ακύρωση της διαταγής που προκάλεσε την αιτία της απαντήσεως αυτής.

‘Συναισθάνομαι πλήρως την ευθύνην ήν φέρω και παρακαλώ εις το εξής να μη μοι υπομιμνήσκηται τούτο δι’ οιανδήποτε υπόθεσιν. Εάν ώφειλον ή ου να παραδεχθώ την παράδοσιν της Θεσσαλονίκης ήμην ο μόνος αρμόδιος να κρίνω ευρισκόμενος επιτόπου και επιβάλλων τους όρους. Απόδειξις δε το επιτευχθέν αποτέλεσμα.

Κωνσταντίνος “. Το πρωί της ίδιας ημέρας, 27 Οκτωβρίου, οι αντιπρόσωποι του Έλληνα Αρχιστράτηγου στη Θεσσαλονίκη υπέγραψαν με τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού συμπληρωματικό πρωτόκολλο με το οποίο ρυθμίζονταν διάφορες λεπτομέρειες που αφορούσαν την παράδοση του Τουρκικού Στρατού και την κατάληψη της Θεσσαλονίκης. […] Τις μεσημβρινές ώρες εισήλθε στη Θεσσαλονίκη το Απόσπασμα Ευζώνων με τμήμα Ιππικού και κατευθύνθηκε στους εκεί στρατώνες.
Γενικό Επιτελείο Στρατού / Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, Αθήνα 1987, σ. 62»

Εδώ λοιπόν οι παραχαράκτες της ιστορίας παραδέχονται ότι ο Κων/νος δεν μπήκε στη Θεσ/νίκη μετά από πιέσεις του Βενιζέλου, αλλά πάλι δεν μπορούνε να αποφύγουν τα ψέματα προκειμένου να συντηρήσουν τον μύθο του Βενιζέλου.

Το ότι ο Κων/νος έστειλε την απάντηση, που αυτοί λένε ότι δεν εστάλη τελικά, φαίνεται από την «Πολεμική Έκθεση του ΓΕΣ» του 1932. Λοιπόν τα γεγονότα έχουν ως εξής:

Στις 26.10.1912 στις 4:05μ.μ. ο Βενιζέλος στέλνει τηλεγράφημα προς την V Μεραρχία Κοζάνης

στο οποίο λέει «Ταύτην στιγμήν ελήφθη τηλεγράφημα εκ τηλεγραφείου Γιδά (Σ.Σ. εκεί ήταν το Αρχηγείο του Κων/νου) αγγέλον κατάληψιν Θεσσαλονίκης παρ’ ημετέρου στρατού…» άρα το απόγευμα της 26ης Οκτωβρίου ξέρει ότι η Θεσσαλονίκη έχει καταληφθεί. Μετά από 10 ώρες στις 27.10.1912, στις 2:30π.μ. στέλνει τηλεγράφημα (αρ.80200)

προς Κων/νο και του ζητάει να αποδεχθεί τούς όρους παράδοσης των Τούρκων και να τελειώνει, ενώ ξέρει ότι η πόλη έχει καταληφθεί…στις 27.10.1912 στις 8.20π.μ.

ενημερώνεται και επίσημα ότι η Θεσσαλονίκη κατελήφθη και ο Βασιλιάς κατευθύνεται προς την πόλη. Μετά από καθυστέρηση 6 ωρών και αφού κατάλαβε ότι θα γινόταν ρόμπα, μιας και οι εφημερίδες είχαν κυκλοφορήσει και μιλούσαν για κατάληψη της Θεσσαλονίκης και ότι ο Βασιλιάς κατευθύνονταν προς την πόλη

, στις 2μ.μ. ζητάει να μην κοινοποιηθεί στον Κων/νο το τηλεγράφημα 80200 που έστειλε τη νύχτα

«μιας και δεν ανταποκρίνεται πια στις περιστάσεις». Αυτό όμως είχε δοθεί ήδη και ο Κων/νος του απάντησε δεόντως

. Όλα αυτά όπως είπαμε σύμφωνα με Έκθεση του Υπ. Στρατιωτικών του 1932 όταν στην εξουσία ήταν ο ίδιος ο Βενιζέλος…

Αυτό όμως είναι το λιγότερο μπροστά στο επόμενο. Ενώ λοιπόν μας πιπιλίζουν το μυαλό ότι ο Βενιζέλος πίεσε τον Κων/νο να κατευθυνθεί και να καταλάβει την Θεσσαλονίκη παρακάτω δείτε το τηλεγράφημα του Βενιζέλου προ τον Κων/νο από τις 25 Οκτωβρίου όταν ο Κων/νος βάδιζε προς Θεσσαλονίκη, όπου του ζητάει να στείλει μια Μεραρχία στα Σέρβια, στην Κοζάνη, προφανώς για να ενισχυθεί η Στρατιά που κατευθύνονταν προς Μοναστήρι!!!

Η πλήρης παραχάραξη της ιστορίας λοιπόν, μιας και ενώ

σήμερα μαθαίνουμε ότι δήθεν ο Βενιζέλος «απαγόρευσε» στον Κων/νο να βαδίσει προς Μοναστήρι,

η πραγματικότητα είναι ότι ο Βενιζέλος ζήτησε να φύγει μια Μεραρχία από αυτές που ήταν έξω από την Θεσσαλονίκη και να πάει στην Κοζάνη!!!

Ποιος ζήτησε λοιπόν να φύγει στρατός από την Θεσσαλονίκη και να πάει στην Κοζάνη και γιατί;

Ο λόγος μάλλον προφανής…δεν θεωρούσε ότι έπρεπε να ασχοληθεί ο Ελληνικός Στρατός με την «Εβραιούπολη», όπως την αποκαλούσε χαρακτηριστικά, άσχετα αν μετά το κύμα ενθουσιασμού που προκάλεσε η κατάληψη της πόλης εκμεταλλεύτηκε με επιτυχία το γεγονός και σήμερα παρουσιάζεται σαν απελευθερωτής της πόλης…

Η ιστορική αλήθεια λοιπόν όπως περιγράφεται και στις εφημερίδες της εποχής

είναι ότι μετά την μάχη των Γιαννιτσών στις 22 Οκτωβρίου ο Κων/νος με τον Στρατό κατευθύνθηκαν προς την Θεσσαλονίκη, καταδιώκοντας τα υπολείμματα του Τούρκικου Στρατού

. Οι εφημερίδες μιλούσαν για παράδοση από τις 24 Οκτωβρίου

και μάλιστα είχαν και έτοιμες τις εκδόσεις μια βδομάδα πριν την κατάληψη της πόλης. Όταν ο Ελληνικός Στρατός βρισκόταν έξω από την πόλη οι Βούλγαροι καταλάμβαναν τη Δράμα.

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΔΙΝΩ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ ΔΙΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΒΡΑΙΟΥΠΟΛΙΣ

Καταπέλτης είναι ή μαρτυρία του μέλους της Ελληνικής αποστολής στό Λονδίνο Στεφ. Σκουλούδη (μεταγενέστερου πρωθυπουργού), τήν όποια δέν τόλμησε να αμφισβητήσει κανένας από όσους κατονομάζονται σέ αυτήν και ή όποια περιλαμβάνεται στό έργο του Σημειώσεις:

Έν Λονδίνω
τή 10η Ιανουαρίου 1913.
Τήν έσπέραν τής παρελθούσης Τετάρτης, περί τήν 11ην μ.μ. ηλθεν εις τό έν τώ Ξενοδοχείο} Claridges διαμέρισμα μου ό έκ της αποστολής ημών αξιωμα­τικός κ. * και άφού έζήτησε σνγγνώμην, διά τήν εις τοιαύτην προκεχωρηκυίαν ώραν έπίσκεψίν του, και τήν άδειαν νά μέ απασχόληση έπ ολίγον έκτος τοΰ κύκλου των καθηκόντων του, είπεν δτι οι της ημετέρας αποστολής στρατιωτικοι διατελουσιν άπό τίνος έν μεγάλη ανησυχία, διότι, κατά τήν μετά τοΰ Προ­έδρου (κ. Βενιζέλου) συνεργασίαν των, αντιλαμβάνονται πάντες ότι ούτος κα­τέχεται υπό πνεύματος υπερβολικής προς τους Βουλγάρους ενδοτικότητας εις το ζήτημα τοΰ κανονισμού τών μετ αυτών συνόρων, ιδίως εις τό τής Θεσσαλο­νίκης, και φοβούνται μή διάπραξη άνεπανόρ9ωτόν τι κακόν κατά τήν δια֊ νομήν τών κατακτηθεισών χωρών. Και επειδή άφ'ένός ή στρατιωτική πειθαρχία δέν επιτρέπει εις τους αξιωματικούς νά έκφέρωσι προς άνώτερον γνώμην έάν δέν τοις ζητηθή, άφ έτερου δε θά έχουν τύψεις συνειδότος έάν ένεκα τής σιωπής των δέν ήθελε προληφθή ένδεχόμενον κακόν, απεφάσισαν νά μοϊ άνακοινώσωσιν έμπιστευτικώς τά συμβαίνοντα, δπως λάβω τά κατάλληλα μέτρα. Απήντησα οτι τελείως αδυνατώ νά πιστεύσω ότι ό Πρόεδρος είνε διατεθειμέ­νος, ή καν σκέπτεται νά παραχώρηση τήν Θεσσαλονίκην εις τους Βουλγάρους, και μολονότι ή ιδική μου αποστολή αφορά μόνον εις τάς μετά τών Τούρκων διαπραγματεύσεις περί είρήνης διότι ήρνή9ην κατηγορηματικώς ν՝ αναμιχθώ εις τάς μετά των Βουλγάρων, ώς μοϊ έζήτησαν οί έν Αθήναις,  ούχ ήττον έκ τών γενικών συνδιαλέξεων, αϊ όποϊαι λαμβάνουν χώραν καθ έκάστην μεταξύ των μελών της αποστολής, δέν αντελήφθην ότι ύπάρχουσι παρά τώ κ. Βενιζέλω αι τάσεις, αι όποίαι τόσω ανησυχούν τους αξιωματικούς. Και ενόσω ειπον δεν έχετε δεδομένα δικαιολογοΰντα αναμφισβητήτως τους φόβους σας. συνιστώ νά μη παραδίδεσθε εις ύπονοίας και νά φθάνετε εις συμπεράσματα, τά όποια είνε όχι μόνον προσβλητικά διά τόν Πρόεδρον της Κυβερνήσεως αλλά θά ήσαν και επικινδύνως επιβλαβή έάν περιήρχοντο εις τά ώτα της Βουλγαρικής αποστολής.
«"Εχομεν δεδομένα προκαλουντα τους φόβους μας», άπήντησεν ό αξιωμα­τικός, «όσα ανεπιφυλάκτως λέγει ό Πρόεδρος κατά τήν μετ' αϋτου σύνεργασίαν των συναδέλφων μας, σχετικώς προς τήν μετά τών Συμμάχων μας διανομήν τών κατακτηθέντων μερών και ιδίως ώς προς τήν Θεσσαλονίκην. Κατ' αρχάς μεν περιωρίζετο εις τό νά λέγη ότι δέν πρέπει νά ήμεθα υπερβολικοί εις τάς αξιώσεις μας, και δέν εινε πολίτικόν νά τά θέλωμεν "όλα ιδικά μας"  κατό­πιν μας είπεν ότι "πέραν του Αλιάκμονος δέν είνε Ελλάς" προχθές δέ κα­θαρά και ξάστερα είπεν ότι ή "Θεσσαλονίκη δέν είνε πόλις Ελληνική, είνε Έβραιούπολις, διότι περιέχει έβδομήκοντα χιλιάδας Εβραίων και μόνον δέκα χιλιάδας Ελλήνων, δέν εννοεί δέ αυτήν την ψύχωσιν τον Ελληνισμού διά τήν Θεσσαλονίκην". Ταύτα μας ανησύχησαν και μας ανησυχούν εις ημάς δέν επι­τρέπεται νά άντείπωμεν εις τόν Πρόεδρον, αλλά γνωρίζοντες πόσον σέβεται τήν γνώμην σας, πιθανόν δέ και νά σάς φοβήται, άνέθηκαν οι συνάδελφοι εις έμέ νά σάς τά καταστήσω γνωστά, όπως προληφθή ει δυνατόν ή επαπειλούμε­νη εθνική ζημία».
"Εκπληξιν μου έπροξένησαν αι ανακοινώσεις αύται, αλλά συγχρόνως έπανέφερον εις τήν μνήμην μου εκείνο, τό όποιον δύο ημέρας προ τής έξ Αθηνών αναχωρήσεως μου έλαβε χώραν έν τή οικία μου, και τον οποίου δέν είχον έκτο­τε άνεύρει ακριβώς τόν λόγον, Τό λαβόν χώραν είνε τουτο: Είχον έλθει παρ' έμοί κ. Βενιζέλος μετά τοΰ κ. Κορομηλά, Οπως μοϊ ανακοίνωση ό πρώτος οτι τηλεγράφημα προ μικρόν ληφθέν εκ Σόφιας αναφέρει ότι «άν έπί τή ευκαιρία τών περί ειρήνης διαπραγματεύσεων ό κ. Βενιζέλος μεταβή εις Λονδϊνον, προ­τίθεται νά μεταβή προς συνάντησίν του έκεϊ και ό κ. Γκέσωφ, ειδοποιών περί τούτου και τόν κ. Πάσιτς». "Εσπευσα νά προτρέψω τόν κ. Βενιζέλον νά ελθη εις Λονδινον, προσθεις ότι, και αν μή έλθη ό κ. Γκέσωφ, πάντως χρήσιμον θά ηνε νά γνωρισθή ό Πρωθυπουργός τής Ελλάδος προσωπικώς μετά τών κυβερ­νώντων τήν Εύρώπην πολιτικών ανδρών. Μέχρι τής στιγμής εκείνης και ό κ. Βενιζέλος και ό κ. Κορομηλάς κατείχοντο, φαίνεται, υπό της ιδέας ότι θά ήρνούμην νά μετάσχω τής αποστολής έάν μετείχε ταύτης καϊ ό Πρωθυπουρ­γός, βλέποντες δέ Οτι ουδέ νύξιν έκαμα περί τοιούτων μικροφιλοτιμιών μέ ηύχαρίστησαν ζωηρώς αμφότεροι ότι δέν μετέβαλον γνώμην ώς προς τήν εις Λονδΐνον μεταβασίν μου. Επειδή δέ και καθ' ην στιγμήν έξήρχετο τοΰ γραφεί ου μου ό κ. Βενιζέλος έπανελάμβανε τάς ευχαριστίας τον. τω είπον: «'Άφετε τάς ευχαριστίας, δέν είνε καιρός διά προσωπικά ζητήματα, νά εξασφαλίσετε μόνον τήν κατοχήν τής Θεσσαλονίκης, διότι άνευ αυτής, προσέ&ηκα κάπως εντόνως, δέν θά δυνηθώμεν νά έπανέλθωμεν εις τήν Ελλάδα».

Βενιζέλος και Καστελόριζο γιατι δεν ενώθηκε με την Ελλάδα το 1912-13

 

Το 1911 ξέσπασε ο πόλεμος Ιταλίας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Την άνοιξη του 1912 οι Ιταλοί άρχισαν να καταλαμβάνουν τα ελληνικά Δωδεκάνησα. Οι Ιταλοί έφτασαν στο Καστελόριζο στις 29 Απριλίου 1912 αλλά δεν το κατέλαβαν διότι θεωρούσαν ότι ήταν πολύ μακριά από τα άλλα νησιά και δεν μπορούσαν να το κρατήσουν, παρά το αίτημα των κατοίκων που θεωρούσαν τους Ιταλούς ως ελευθερωτές.

TOY ΠΑΝΤΕΛΗ Δ. ΚΑΡΥΚΑ

Στις 13 Νοεμβρίου 1912, με τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο σε εξέλιξη, η δημογεροντία του νησιού έστειλε υπόμνημα στον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο με το οποίο ζητούσαν την ένωση της νήσου με την μητέρα Ελλάδα. Ο Βενιζέλος φοβήθηκε και αρνήθηκε. Παρόλα αυτά ο Ιών Δραγούμης, τμηματάρχης του υπουργείου Εξωτερικών τότε, με την συγκατάθεση του υπουργού Λάμπρου Κορομηλά και εν αγνοία του Βενιζέλου, συνεννοήθηκαν με τον Κρητικό οπλαρχηγό Δασκαλάκη ο οποίος αποβιβάστηκε με 30 άνδρες στο νησί, στα τέλη Φεβρουαρίου 1913, υψώνοντας την ελληνική σημαία.

Το νησί είχε γίνει ελληνικό. Ο Βενιζέλος όμως, φοβούμενος διεθνείς περιπλοκές, αντέδρασε έντονα, και αφού έθεσε σε αργία τον Δραγούμη και διέταξε το ελληνικό απόσπασμα να φύγει άμεσα από το νησί. Ο Βενιζέλος αρνήθηκε να αποστείλει κάποια βοήθεια, ζήτησε δε από τους αντιπροσώπους του νησιού που κατάφεραν να τον δουν στη Αθήνα, να επιστρέψουν αμέσως στο νησί τους, να επανεγκαταστήσουν τις αρχές και να υψώσουν την τουρκική σημαία… Το Καστελόριζο έμεινε πάλι μόνο και ανυπεράσπιστο. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δέχτηκε επίθεση Τούρκων που σκότωσαν, έκαψαν και λεηλάτησαν το νησί.

Μετά από αυτό ελληνική ναυτική μοίρα έσπευσε στο νησί, αλλά σύντομα αποχώρησε… Πάντως εγκαταστάθηκε Έλληνας διοικητής στο νησί, o Οδυσσέας Ωρολογάς, χωρίς όμως το νησί να κηρύξει την ένωσή του με την Ελλάδα. Άρα όλα ήταν έωλα. Ιδιαίτερα προβλήματα προκάλεσε ο διοικητής Οδυσσέας Ωρολογάς τον οποίο και φυλάκισαν οι κάτοικοι του νησιού. Στο μεταξύ είχε ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Το 1915 η τότε κυβέρνηση Ζαίμη έστειλε το “Έλλη” με αποβατικό απόσπασμα στο νησί αλλά όταν το πλοίο έφτασε, στις 15 Δεκεμβρίου,είδε την γαλλική σημαία να κυματίζει. Το 1921 οι Γάλλοι “σύμμαχοι”, παρέδωσαν το νησί στους Ιταλούς που το ενσωμάτωσαν στη διοίκησή τους των Δωδεκανήσων!

17 Φεβρουαρίου 1915-Βενιζέλος προς Κωνσταντίνο: “Να δώσουμε Δράμα-Καβάλα στους Βουλγάρους” (Επιστολή-Υπόμνημα)

 

 

Στον Α΄Π.Π., οι Άγγλοι και οι Γάλλοι αρνούνται στον Ελευθέριο Βενιζέλο συμμαχία με την Ελλάδα: “Καλύτερα να κάμουμε συμμαχία με το Μονακό”.

Θέλουν να βγει η Ελλάδα στον πόλεμο ενάντια στις κεντρικές δυνάμεις, αφού παραχωρήσει το “τμήμα Δράμας-Καβάλας” στους αγαπημένους της Αντάντ Βουλγάρους.
Στην αγωνιώδη προσπάθεια των άλλων Πρωθυπουργών και του Βασιλέως Κωνσταντίνου του Α’ να συνταχθεί η Ελλάδα με την Αντάντ έχοντας εγγύηση της εδαφικής της ακεραιότητας μετά το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ξένοι της Αντάντ επιλέγουν να αποβιβαστούν στην Ελλάδα, να εγκαταστήσουν τον Βενιζέλο στην Θεσσαλονίκη, να ανατρέψουν τον Βασιλιά και να βγάλουν την Ελλάδα στον πόλεμο, οδηγώντας την στην Μικρασιατική Αυτοκτονία. Ο μεγαλέμπορος όπλων Ζαχάρωφ ανταμοίβει τον Βενιζέλο και τον Λόυντ Τζωρτζ και επιδοτεί το γράψιμο των βιβλίων της ιστορίας.

17 Φεβρουαρίου 1915

«Μεγαλειότατε,

Η Υ. Μ. έλαβεν ήδη γνώσιν της απαντήσεως της ρουμανικής κυβερνήσεως εις την πρότασιν ημών προς δράσιν από κοινού εις βοήθειαν των Σέρβων. Η απάντησις αύτη σημαίνει νομίζω ότι η Ρουμανία θα αρνηθή πολεμικήν μεθ΄ημών σύμπραξιν, εφ’ όσον ταύτης δεν θα μετείχε και η Βουλγαρία. Και να δε δεχθώμεν ότι θα ηρκείτο εις επίσημον δήλωσιν ουδετερότητος της Βουλγαρίας, απέναντι ότι θα ηρκείτο εις επίσημον δήλωσιν ουδετερότητος της Βουλγαρίας, απέναντι κοινής Ελληνορουμανικής συμπράξεως μετά των Σέρβων, είναι απίθανον όμως ότι η τοιαύτη επίσημος δήλωσις της Βουλγαρίας θα ηδύνατο να επιτευχθή.

Άλλωστε και το Επιτελείον δεν φαίνεται ευρίσκον απολύτως επαρκή ασφάλειαν εις την Ελληνορουμανοσερβικήν σύμπραξιν, εφ΄όσον η Βουλγαρία θα ίστατο κατά μέρος, έστω και μετά δήλωσιν ουδετερότητος, ην προδήλως θα παραβιάση, ευθύς ως εύρη συμφέρον εν τούτω. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, νομίζω ότι επέστη ο χρόνος να αντιμετωπίσωμεν αποφασιστικώς το πρόβλημα των αναγκαίων θυσιών όπως επιτύχωμεν, ει δυνατόν, σύμπραξιν παμβαλκανικήν προς από κοινού μετοχήν εις τον πόλεμον.

Τοιαύτη από κοινού ενέργεια των βαλκανικών λαών ού μόνον θα ησφάλιζεν υπέρ αυτών εν πάση περιπτώσει τοπικήν επικράτησιν εν τω νοτίω θεάτρω του πολέμου, αλλά και θα απετέλει σοβαράν ενίσχυσιν των Δυνάμεων της Τριπλής Συνεννοήσεως, ικανής πιθανώς όπως τρέψη οριστικώς την πλάστιγγα υπέρ αυτών εν τω διεξαγομένω δεινώ αγώνι.
Η παραχώρησις της Καβάλας είναι βεβαίως θυσία οδυνηροτάτη, αισθάνομαι δε αίσθημα βαθυτάτου ψυχικού άλγους, εισηγούμενος αυτήν. Αλλά δεν διστάζω να την προτείνω, ευθύς ως λάβω υπ΄όψιν τίνα εθνικά ανταλλάγματα πρόκειται να εξασφαλισθούν δια της θυσίας ταύτης. Έχω το αίσθημα ότι αι παραχωρήσεις εν Μικρά Ασία, ως εισηγητής εγένετο ο Γκρέυ, δύνανται, αν μάλιστα υποβληθώμεν εις θυσίας προς Βουλγαρίαν, να λάβουν έκτασιν τοιαύτην, ώστε εις την εκ των νικηφόρων πολέμων προελθούσαν διπλήν Ελλάδα, να προστεθή άλλη μια, εξ ίσου μεγάλη και όχι βέβαια ολιγώτερον πλουσία Ελλάς.

Πιστεύω ότι αν εζητούμεν το μέρος το κείμενον Δ. της γραμμής, ήτις αρχομένη από του ακρωτηρίου Φοίνικα προς νότον φθάνει δια τον ορέων Ακδάγ, Κιτσέλ-δαγ, Αναμάς-δαγ, εις το Σουλτάν-δαγ και εκείθεν δια του Κεσίρ-δαγ, Τουρμάν-δαγ, Γκεσίλ-δαγ, Δουμανίτσα-δαγ, Μυσικού Ολύμπου θα κατέληγεν εις Καξ-δαγ εν τω Αδραμυττικώ κόλπω εφόσον δεν θα επετρέπετο έξοδος ημών εις την Προποντίδα, θα υπήρχε πολλή πιθανότης όπως η αίτησις ημών αύτη γίνη δεκτή. Η επιφάνεια της χώρας ταύτης υπερβαίνει κατά πρόχειρον υπολογισμόν τα 125.000 τετρ. Χιλιόμετρα ήτοι είναι ίση προς την εκ των πολέμων διπλασιασθείσαν Ελλάδα.

Το παραχωρηθησόμενον παρ΄ ημών τμήμα –καζάδες Καβάλας, Σαρή Σαμπάν, Δράμας- δεν είχε επιφάνειαν μεγαλυτέραν των δύο χιλιάδων τετραγ. Χιλιομέτρων. Κατ΄επέκτασιν επομένως αντιπροσωπεύει μόλις το 1/60 των ενδεχομένων ανταλλαγμάτων εν Μικρά Ασία και χωρίς να λάβωμεν υπ΄όψιν το αντάλλαγμα Δοϊράνης-Γευγελής, όπερ επίσης θα ζητήσωμεν.

Είναι αληθές ότι υπό έποψιν πλουτου του τμήματος η αξία είναι μεγίστη και όλως δυσανάλογος προς την έκτασιν αυτού. Αλλ΄είναι φανερόν ότι δεν δύναται να παραβληθή προς τον πλούτον του τμήματος της Μικράς Ασίας ούτινος την παραχώρησιν πρόκειται να επιδιώξωμεν.

Μείζονα βεβαίως σημασίαν έχει η παραχώρησις των ελληνικών πληθυσμών του παραχωρηθησομένου τμήματος.

Αλλ΄εάν ο ελληνικός ούτος πληθυσμός δύναται να υπολογισθή εις 30.000 ψυχών, ο ελληνικός πληθυσμός του διεκδικουμένου παρ΄ημών τμήματος της Μικράς Ασίας ανέρχεται εις οκτακόσιας και πλέον χιλιάδας ψυχών, είναι δηλαδή ασφαλώς 25 πλάσιος του παραχωρηθησομένου. Επί πλέον, ως ήδη ανέπτυξα εν τω προηγουμένω υπομνήματί μου, η παραχώρησις του τμήματος Δράμας-Καβάλας θα γίνη υπό τον ρητόν όρον ότι η βουλγαρική κυβέρνησις θα εξαγοράση τας περιουσίας πάντων εκείνων όσοι θα θελήσωσι να μεταναστεύσωσι εκ του παραχωρηθομένου μέρους. Ουδ΄αμφιβάλλω ότι πάντες μέχρις ενός οι ομογενείς του μέρους τούτου, εκποιούντες τας περιουσίας αυτών, θα σπεύσωσι να μεταναστεύσωσιν εις την αναδημιουργηθηομένην εν Μικρά Ασία νέαν Ελλάδα, αυξάνοντες και ενισχύοντες τον ελληνικόν αυτής πληθυσμόν.

Υπό τοιούτους όρους, Μεγαλειότατε, πιστεύω ακραδάντως ότι πρέπει να τεθή κατά μέρος πας δισταγμός. Τοιαύτη ευκαιρία, οία η σήμερον εμφανιζομένη, είναι δύσκολον και όλως απίθανον να παρουσιασθή και πάλιν εις τον Ελληνισμόν όπως καταστήση αξίαν την εθνικήν αυτού υπόστασιν.

Εάν δεν μετάσχωμεν του πολέμου, οιαδήποτε και αν είναι η έκβασις αυτού, χάνεται δι΄ημάς οριστικώς, κατ΄ανθρώπινον υπολογισμόν, ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας. Εάν μεν νικήση η Τριπλή Συνεννόησις θα διανεμηθούν αι δυνάμεις αυτής μόναι είτε μετά της Ιταλίας και την Μικράν Ασίαν μετά της λοιπής Τουρκίας. Εάν δε νικήση η Γερμανία μετά της Τουρκίας όχι μόνον αι εκδιωχθείσαι ήδη εκ Μικράς Ασίας 200.000 Ελλήνων δεν θα έχουν ελπίδα τινά επιστροφής εις τας εστίας των, αλλά και ο αριθμός των εκδιωχθησομένων εισέτι δύνατια να λάβη τρομακτικάς διαστάσεις.

Εν πάσει περιπτώσει η επικράτησις του Γερμανισμού θα ασφαλίση εις αυτόν την απορρόφησιν ολοκλήρου της Μικράς Ασίας.

Πώς είναι δυνατόν, ούτως εχόντων των πραγμάτων να αφίσωμεν να περιέλθη η υπό της Θείας Προνοίας παρεχομένη ημίν ευκαιρία όπως πραγματοποιήσωμεν τα τολμηρότερα ημών εθνικά ιδεώδη; Όπως δημιουργήσωμεν Ελλάδα περιλαμβάνουσαν πάσας σχεδόν τας χώρας εν αι εκράτησεν ο Ελληνισμός κατά τον μακρότατον αυτού ιστορικόν βίον; Ελλάδα περιλαμβάνουσαν ευφορωτάτας εκτάσεις, ασφαλιζούσας δε εις ημάς την επικράτησιν εν τω Αιγαίω Πελάγι;

Οι εν τω επιτελείω φαίνονται παραδόξως μη ελκυόμενοι ισχυρώς εκ των απόψεων τούτων, φοβούνται ως λέγουσιν, αφ΄ενός την δυσχέρειαν της διοικήσεως τοσαύτης εκτάσεως νέων χωρών, αφ΄ετέρου δε μήπως δια της μετοχής μας εν τω πολέμω καταπονηθώμεν περισσότερον παρ΄όσον θα καταπονηθώσιν οι Βούλγαροι, και μήπως ούτη επωφεληθώσι μετά τον πόλεμον της καταστάσεως ταύτης όπως επιτεθώσι καθ΄ημών. Την πρώτην δυσχέρειαν ουδείς δύναται να παραγνωρίση. Αλλά νομίζω ότι η δυσχέρια αύτη δεν δύναται να μας αγάγη όπως παραιτηθώμεν της πραγματοποιήσεως των εθνικών μας ιδανικών κατά την μοναδικήν ευκαιρίαν ήτις παρουσιάζεται εις ημάς σήμερον. Τα εν συνόλω άλλωστε επιτευχθέντα αποτελέσματα της ελληνικής διοικήσεως εν Μακεδονία αποδεικνύουν ότι, παρά τας πολλάς δυσχερίεας, το έργον τούτο δεν υπερβαίνει τας δυνάμεις της Ελλάδος και του Ελληνισμού.

Ο δεύτερος φόβος είναι ολιγώτερον δικαιολογημένος. Οι βαλκανικοί πόλεμοι απέδειξαν ότι δεν καταβαλλόμεθα υπό κοπώσεως ταχύτερον των Βουλγάρων. Είναι εν τούτοις αληθές ότι επί σειράν ετών έως ου οργανώσωμεν την στρατιωτικήν ημών δύναμιν, επί τη βάσει τως εις άνδρας πόρων ους θα δώση η στρατολογία της μεγαλυτέρας Ελλάδος, θα ευρεθώμεν, εν περιπτώσει πολέμου εν τη χερσονήσω του Αίμου, εις την ανάγκην να απασχολήσωμεν μέρος των δυνάμεών μας εν Μ. Ασία προς πρόληψιν τυχόν εκεί τοπικής εξεγέρσεως, άλλωστε όλως απιθάνου, αφού, εκλειπόντος μάλιστα παντελώς του οθωμανικού κράτους, οι Μουσουλμάνοι υπήκοοι ημών έσονται άριστοι και νομιμοφρονέστατοι πολίται.

Αλλ΄η προς τούτο διατεηθσομένη δύναμις θα παρασχεθή εντός βραχυτάτου χρονικού διαστήματος υπ΄αυτού του ελληνικού πληθυσμού της μικρασιατικής Ελλάδος. Έπειτα δε δύσκολον δεν είναι να ασφαλισθώμεν από παντός κινδύνου, συνομολογούντες δια το διάστημα τούτο ρητήν συμμαχίαν μετά των Δυνάμεων της Τριπλής Συνεννοήσεως, επί τη βάσει της οποίας αύται θα εβοήθουν ημάς, εάν κατά το διάστημα τούτο προσεβαλλόμεθα υπό της Βουλγαρίας. Το επ΄εμοί νομίζω ότι και άνευ τοιαύτης συμφωνίας ουδέν θα είχωμεν να φοβηθώμεν εκ μέρους της Βουλγαρίας την επιούσαν ευτυχούς εκβάσεως του πολέμου, εις ον από κοινού θα μετείχομεν.

Η Βουλγαρία θα ήτο και αυτή απησχολημένη από την οργάνωσιν των νέων επαρχιών ας θα απέκτα. Εάν δεν εμωραινεν αυτήν ο Κύριος ώστε να θελήση να μας επιτεθή, ουδεμία αμφιβολία ότι η Σερβία, η οποία και συμμαχικήν υποχρέωσιν έχει προς ημάς και λόγους ευγνωμοσύνης δια την προς αυτήν συμπεριφοράν μας και βαρύτατα θα φέρη την απώλειαν της Μακεδονίας υπέρ της Βουλγαρίας, θα συμπράξη μεθ΄ημών όπως και πάλιν καταβιβάσωμεν την επηρμένην βουλγαρικήν οφρύν και περιορίσωμεν αυτήν εις όρια καθιστώντα ατυήν του λοιπού όλως ακίνδυνον.

Σημειωτέον άλλωστε ότι και δια της παραχωρήσεως της Καβάλας ουδεμία υπάρχει βεβαιότης ότι η Βουλγαρία θα δεχθή να εξέλθη της ουδετερότητος όπως συμπράξη μεθ΄ημών και των Σέρβων.

Είναι πιθανόν ότι θα προβάλη είτε να λάβη τας παραχρήσεις ταύτας ως αντάλλαγμα απλώς της ουδετερότητός της, είτε να γίνη η παραχώρησις εις αυτην από τούδε και προ του τέλους του πολέμου και ανεξαρτήτως επομένως της εκβάσεως αυτού. Ουδέτερον δε των όρων τούτων θα ηδυνάμεθα να δεχθώμεν. Αλλ΄εάν επί τέλους ματαιωθή η μετοχή ημών εις τον πόλεμος εξ υπαιτιότητος των Βουλγάρων, θα διατηρήσωμεν τότε ακέραιον την φιλίαν και συμπάθειαν της Τριπλής Συνεννοήσεως. Και αν δε δεν δυνάμεθα να προσδοκώμεν και εν περιπτώσει κατισχύσεως αυτών παραχωρήσεις τοιαύτας οία η παρεχομένη ημίν ως αντάλλαγμα της μετοχής μας εις τον πόλεμον, πάλιν όμως ασφαλώς δυνάμεθα να προσδοκώμεν ότι τα συμφέροντα ήμών θα τύχωσι συμπαθούς υπ΄αυτών υποστηρίξεως και ότι δεν θα απολίπη ημάς μετά το πέρας του πολέμου η αναγκαία οικονομική αγωγή.

Πρέπει επί πλέον να προστεθή ότι η όλη εξέλιξις των πραγμάτων και η πρότασις όπως αναγνωρισθούν ημίν ευρύταται εδαφικαί παραχωρήσεις εν Μικρά Ασία αποδεικνύει δι΄εμέ ανενδοιάστως ότι η επιδειχθείσα ζωτικότης της Νέας Ελλάδος εφείλκυσεν επ΄αυτής την εμπιστοσύνης ωρισμένων δυνάμεων, αίτινες θεωρούν αυτήν ως σπουδαίον παράγοντα αναπλάσεως εν τη Ανατολή καθ΄ην στιγμήν το τουρικόν κράτος καταρρέει.
Η υποστήριξις των Δυνάμεων τούτων θα παράσχη ημίν όλα τα οικονομικά και διπλωματικά μέσα όπως αντιμετωπίσωμεν πάσαν δυσχέρειαν συμφυή προς την τοσούτον απότομον αύξησιν ημών.

Ερειδομένη επί της υποστηρίξεως ταύτης η Ελλάς θα δυνηθή να βαδίση στερεώς εν τη νέα θαυμαστή σταδιοδρομία, ήτις ανοίγεται προ αυτής.

Εις την Υ. Μ., τελούσαν ευτυχώς έτι εν όλη τη ακμή της ανδρικής ηλικίας, θα δοθή όχι μόνον να δημιουργήσετε δια της σπάθης Υμών την μεγαλυτέραν Ελλάδα αλλά και να στερεώσετε το στρατιωτικόν κατόρθωμα δι΄αρτίας πολιτικής οργανώσεως του νέου Κράτους και να παραδώσετε αυτό εις τον διάδοχον Υμών, όταν επιστή το πλήρωμα του χρόνου, αφού συντελέσητε έργον τόσον υπερφυώς μέγα όσον εις ολίγους εδόθη βασιλείς να επιτελέσουν.

Της Υ. Μ. ευπειθέστατος θεράπων
Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος

 

Πηγη:https://appelaios.com

Η “Νύχτα της Χαλάστρας” και η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

• Ιστορίες

Η νύχτα που πέντε Χαλαστρινοί, απλοί πολίτες που έδωσαν ψυχή και νου τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου 1912 για να στήσουν τις γέφυρες πάνω από τις οποίες πέρασε ο ελληνικός στρατός για να φτάσει πρώτος και να απελευθερώσει τη Θεσσαλονίκη, στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Ένα κρίσιμο περιστατικό της Ιστορίας, άγνωστο στους περισσότερους, που επέδρασε καθοριστικά στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ελληνικό στρατό.

24 Οκτωβρίου 1912.Η λεμβόζευκτη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας) είναι έτοιμη.
Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Τιμή και δόξα λοιπόν στις οικογένειες των Γεωργίου Νταλιγκάρη, Αστέριου Τσόκα, Αλέξανδρου Αναγνωστόπουλου, Θεοχάρη Γράμπα, Αστέριου Μαρκούδη αλλά και όλους τους Χαλαστρινούς που στις 22 Οκτωβρίου 1912, τη νύχτα που απελευθερώθηκε η Χαλάστρα μετά από 482 χρόνια οθωμανικού ζυγού, βοήθησαν τον ελληνικό στρατό για να απελευθερώσει τη Θεσσαλονίκη.

«Η ιστορία του καροποιού Γιώργου Νταλιγκάρη και των λοιπών Χαλαστρινών τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου 2012 δεν προκύπτει μόνο μέσα από τις ντόπιες παραδόσεις και το λιτό σωζόμενο διήγημα του Κωνσταντίνου Βαφείδη, αλλά και από τα αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ωστόσο παραμένει άγνωστη στο ευρύ κοινό, παρόλο που εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς την αποφασιστική σημασία της για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912.

Η λεμβόζευκτη γέφυρα του Αξιού που κατασκευάστηκε από τους Χαλαστραίους πολίτες και τους στρατιώτες της 7ης Μεραρχίας είναι έτοιμη. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η μαρτυρία του αυτόπτη Στέργιου Μαρκούδη

Το 1962, ο Κώστας Βαφείδης, δημοσίευσε στο περιοδικό «Μακεδονική Ζωή» ένα κείμενο με τίτλο «Το πέρασμα του Αξιού το 1912». Το 1967 είδε το φως της δημοσιότητας ένα άλλο κείμενο του ιδίου με τίτλο «Η γέφυρα της Κουλιακιάς», όπου μετέφερε σε μια πολύ παραστατική αφήγηση τη μαρτυρία του Στέργιου Μαρκούδη.

«Η ιστορία αυτή στους νεώτερους ίσως δεν κάνει εντύπωση, γιατί πέρασαν τόσα χρόνια και τα μάτια μας είδαν από τότε τόσα και τόσα. Ηρωισμούς και θυσίες, μικρότητες και προδοσίες. Στους παλαιότερους, όμως, σ” αυτούς που έζησαν τα γεγονότα και λαχτάρησαν οι ψυχές τους θέλω να πιστεύω ότι θ” αρέσει» γράφει εισαγωγικά για την αφήγησή του, την οποία χαρακτηρίζει «μνημόσυνο για τους ταπεινούς όπως ο Γεώργιος Δαλιγκάρης ο οποίος πέθανε φτωχός και καταφρονεμένος».

Το χαρακτηριστικό του κειμένου του Βαφείδη, είναι ότι μεταφέρει την ατμόσφαιρα της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης σε κλίμα εθνικής ανάτασης των άρτι απελευθερωμένων Χαλαστρινών. Αφού ξεκινά την αφήγηση με την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Χαλάστρα και τα πανηγύρια των ντόπιων, μεταφέρει το λόγο του δασκάλου του χωριού, ο οποίος ανέβηκε στο μπαλκόνι του Σταθμού και φώναζε «Πατριώτες… Έλληνες ακούστε…»

«Η σημερινή μέρα ας χαραχθή βαθιά μέσα στις ψυχές μας, δεν είμαστε πια σκλάβοι, είμαστε ελεύθεροι Έλληνες… Έλληνες! Και δείχνοντας τη σημαία που περήφανα κυμάτιζε πλάι του, φώναξε:

Γονατίστε στην ελληνική σημαία και θυμηθείτε τα τόσα βάσανά μας, θυμηθείτε τους αγωνιστές που χάθηκαν…»

Στη συνέχεια όλοι γονάτισαν και τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο και το… Χριστός Ανέστη!

Στη συνέχεια βγήκαν, όπως αφηγείται, τρεις δημογέροντες από τη Μακεδονική Επιτροπή και κάλεσαν τον κόσμο να υποδεχθεί τις ελληνκές μεραρχίες και να τρέξει στα σπίτια του για να φτιάξει φαγητό!

«Κι τώρα πιδιά μ” δ’λεια, τ” αδέρφια μας σι λίγες ώρες έρχουντι, είνι χαρούμενα μα κι μπαϊλντισμένα. Μπουρεί να πναν κιόλας, ου αγώνας ήταν κι είνι ακόμα τρανός! Που κιρός για φαΐ; Ούλοι στα σπίτια σας, ψήστι ψουμιά κι πίτες κι τοιμάστι προσφάγια».

Όλοι φύγανε στα σπίτια τους και σε λίγη ώρα λαμπάδιαζαν οι φούρνοι κι όλη η ατμόσφαιρα μοσχοβολούσε!

Το απόγευμα υποδέχθηκαν τον ελληνικό στρατό. Αφού οι στρατιώτες τακτοποιήθηκαν σε καταλύματα, οι αξιωματικοί ξεκίνησαν να μελετήσουν την κατάσταση της οδού προς τη Θεσσαλονίκη μέσω Τέκελι, τη σημερινή Σίνδο. Οι ανιχνευτές τους ανακοίνωσαν ότι οι Τούρκοι είχαν καταστρέψει τις γέφυρες και δεν υπήρχε άλλη διάβαση. Ο μόνος τρόπος ήταν αν καατσκευαστούν πλωτές γέφυρες όμως οι αξιωματικοί μετρούσαν και ξαναμετρούσαν αλλά δεν έβγαζαν άκρη.

Κοντά σ” αυτούς, παρακολουθούσαν την κατάσταση και τους προβληματισμούς και οι πολίτες, κι ένας από αυτούς, «κοντούλης και λεπτός», ο Γιώργης Νταλιγκάρης, ειδήμων σ” αυτά και λάτρης του… καφέ, καθ” ο καρροποιός στο επάγγελμα, κλωθογυρνούσε κι έλεγε:

«Τι μητράν και ξαναμητράν α…Τι μητράν κι ξαναμητράν, ας μη καμν για μια μέρα Βασιληά να δούν».

Όταν με τη… μετάφραση του Στέργιου Μαρκούδη ο Μέραρχος του έδωσε το ΟΚ για να κατασκευάσει αυτός τη γέφυρα, τον έκανε δηλαδή «Βασιληά» για μέρα, ο Νταλίγκαρος κάλεσε «τον πρόεδρο και τους προύχοντες».

Είναι εντυπωσιακή η περιγραφή του ξεσηκωμού υπό τις «διαταγές» του Νταλιγκάρη, όπως την μετέφερε ο Μαρκούδης στον Βαφείδη.

Μια μικρή γεύση από την αφήγηση του Κώστα Βαφείδη, ο οποίος μεταφέρει μαρτυρία του αυτόπτη Στέργιου Μαρκούδη.

Όταν όλα ήταν έτοιμα, ο Μέραρχος πλησίασε τον Νταλίγκαρο που έπινε ούζα και ρακί στο καφενείο, τον σήκωσε όρθιο, του έδωσε ένα χαρτί στα χέρια και του φώναξε δυνατά: «Γεώργιε Νταλιγκάρη, άξιον τέκνον της Ελλάδας, η Πατρίς σ” ευγνωμονεί» και γυρνώντας στους θαμώνες του καφενέ και φώναξε πάλι δυνατά: «Φίλοι μου άξια παλικάρια της Κουλιακιάς, ο Στρατός σας ευχαριστεί»!

Τα κατορθώματα και στο facebook!

Τα τελευταία χρόνια, στο facebook δημιουργήθηκε μια ομάδα (Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης) για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με το ρόλο της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Και έκανε σπουδαία δουλειά.

Σύμφωνα με αυτήν [κείμενα και φωτογραφικό αρχείο: Demetrios Hatzikos], «την 24η Οκτωβρίου 1912 η λευμβόζευκτη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας) ήταν έτοιμη και άρχισε με δυσκολίες η διέλευση» του ελληνικού στρατού. «Οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς. Βροχή, ψύχος, ομίχλη τις πρωινές ώρες και πολλή λάσπη».

Το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου 1912 «το απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινόπουλου πέρασε τη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας), κατέλαβε το Τεκελί (Σίνδος) χωρίς αντίσταση και στρατοπέδευσε εκεί. Το σώμα Προσκόπων στάθμευσε στο Τεκελί (Σίνδος). Η έβδομη μεραρχία άρχισε να διαβαίνει το μεσημέρι τη γέφυρα της Χαλάστρας τμηματικά έως ότου έπεσε το σκοτάδι. Η προφυλακή στάθμευσε στο Τεκελί (Σίνδος)».

Όπως αναφέρεται στο υλικό της ίδιας πηγής, ο Αλέξανδρος Ζάννας, γιος του Θεσσαλονικιού γιατρού Ζάννα, που υπηρετούσε στο σώμα των Προσκόπων, έγραψε για την είσοδο του ελληνικού στρατού στο Τεκελί (Σίνδος): «Επιτέλους έφτασε η ώρα της πορείας προς την πόλη της Θεσσαλονίκης. Περάσαμε τη γέφυρα της Κουλακιάς και τραβήξαμε ολοταχώς προς το Τεκελί, δέκα χιλιόμετρα περίπου από τη Θεσσαλονίκη. Εκεί συναντηθήκαμε πάλι με την 7η μεραρχία και την ταξιαρχία Κωνσταντινόπουλου.

Στο Τεκελί, σημερινή Σίνδο, μείναμε 36 ώρες. Εκεί μας βρήκαν μερικοί νέοι από τας Αθήνας φρεσκοξυρισμένοι, βγαλμένοι από το κουτί, γιατί δεν πρόφτασαν οι καημένοι τις μονάδες τους και είχαν έλθει εκ των υστέρων να τις συναντήσουν στη Θεσσαλονίκη. Φιλοξενήσαμε το βράδυ μερικούς από αυτούς και όταν μπήκαμε ύστερα στη Θεσσαλονίκη, ακούγαμε τις διηγήσεις τους για τις μάχες του Σαραντάπορου και των Γιαννιτσών!»

Το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η έρευνα του Γρ. Χαντέ

Ο Γρηγόρης Χαντές είναι συνταξιούχος καθηγητής – πρώην Δήμαρχος Χαλάστρας. Είναι ο άνθρωπος που στις αρχές του ’90 έκανε την πρώτη απόπειρα να αναδείξει αυτή τη μεγαλειώδη λεπτομέρεια της Ιστορίας. Έχοντας μελετήσει τις πηγές, εξιστορεί τα γεγονότα εκείνης της νύχτας:

«Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και όλης της Μακεδονίας ως ιστορικό γεγονός τοποθετείται στο ευρύτερο πλαίσιο των βαλκανικών πολέμων 1912-1913 και μάλιστα του Α”. Αποστασιοποιημένοι από συναισθηματικές και τοπικές υπερβολές, είναι ώρα να αποτιμήσουμε σε βάθος τα ακριβή περιστατικά, τα οποία σχετίζονται με τον τόπο μας, τη Χαλάστρα και την ευρύτερη περιοχή της Καμπανίας.

Στις αρχές του 1912 είχε ήδη συσταθεί η στρατιά της Θεσσαλίας με αρχηγό τον διάδοχο Κωνσταντίνο και η στρατιά της Ηπείρου με αρχηγό τον στρατηγό Σαπουντζάκη. Το δικό μας ενδιαφέρον εστιάζεται στη στρατιά της Θεσσαλίας,η οποία με επτά μεραρχίες επιχειρεί την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία το 1912 ήταν έξω από την Ελασσόνα. Γι” αυτό και η πρώτη μάχη δίνεται στην Ελασσόνα. Συνεχίζει νικηφόρα ο ελληνικός στρατός προς το Σαραντάπορο. Η Δυτική Μακεδονία απελευθερώνεται. Έρχεται η σειρά της Κεντρικής Μακεδονίας. Βέροια, Έδεσσα, Κατερίνη, μέχρι τις 19 Οκτωβρίου έχουν απελευθερωθεί.

Λίγο μετά τη διέλευση της 7ης μεραρχίας από τη λεμβόζευκτη γέφυρα της Χαλάστρας,κάποιος τοπικός κτηνοτρόφος βρίσκει την ευκαιρία και οδηγεί το κοπάδι του απέναντι! Σ’ αυτή τη μοναδική εικόνα της εποχής διακρίνεται πολύ καλά η κατεστραμένη από τους Τούρκους γέφυρα καθώς και ο τρόπος που ήταν δεμένες οι πλάβες (οι βάρκες) των χαλαστραίων ψαράδων από τους πασσάλους,προκειμένου να μην παρασυρθεί η αυτοσχέδια γέφυρα από τα ορμητικά νερά (λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων) του ποταμού. [κείμενα και φωτογραφικό αρχείο: Demetrios Hatzikos]

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Λίγο μετά τη διέλευση της 7ης μεραρχίας από τη λεμβόζευκτη γέφυρα της Χαλάστρας,κάποιος τοπικός κτηνοτρόφος βρίσκει την ευκαιρία και οδηγεί το κοπάδι του απέναντι! Σ” αυτή τη μοναδική εικόνα της εποχής διακρίνεται πολύ καλά η κατεστραμένη από τους Τούρκους γέφυρα καθώς και ο τρόπος που ήταν δεμένες οι πλάβες (οι βάρκες) των χαλαστραίων ψαράδων από τους πασσάλους,προκειμένου να μην παρασυρθεί η αυτοσχέδια γέφυρα από τα ορμητικά νερά (λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων) του ποταμού.

Η μεγάλη μάχη για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης γίνεται στα Γιαννιτσά,στην ιερή πόλη των Οθωμανών. Είναι ιερή γιατί εκεί είναι θαμένος ο Γαζή Εβρενός Μπέης, ο οποίος το 1430 ήταν ο πρώτος Οθωμανός, φίλος του Μωάμεθ Β”, ο οποίος κατακτά ευρωπαϊκό έδαφος, όλο τον κάμπο από τα Γιαννιτσά μέχρι την Κουλακιά και τη Θεσσαλονίκη. Άρα στην περιοχή μας, από την Κατερίνη μέχρι τον Αξιό, εκτός από μικρές συγκρούσεις, δεν έγινε άλλη μεγάλη μάχη.

Γιατί λοιπόν έχει κάποια σημασία η απελευθέρωση της Χαλάστρας; Στην ουσία η 7η μεραρχία με Διοικητή τον Κλεομένη Κλεομένους προήλαυνε. Στις 21 Οκτωβρίου τα μεσάνυχτα, το απόσπασμα των προσκόπων (παλαιών μακεδονομάχων και εθελοντών), το οποίο προπορευόταν της 7ης μεραρχίας, φτάνει στην κουλακιά (Χαλάστρα).

Σ’ αυτό συμμετέχει ο μακεδονομάχος Αλέξανδρος Αναγνωστόπουλος,ο οποίος ανεβάζει την ελληνική σημαία στον τοπικό σταθμό της τουρκικής φρουράς. Από το 1430 μέχρι το 1912 μεσολάβησαν 482 χρόνια κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Σε λίγο, στο ξημέρωμα της 22ας Οκτωβρίου 1912, κουρασμένοι και βρεγμένοι μέχρι το κόκκαλο, φτάνουν οι στρατιώτες της 7ης μεραρχίας στην Κουλακιά.

Ο δημοδιδάσκαλος της εποχής Κράββας Αθανάσιος (1873-1940) περιγράφει την υποδοχή του στρατού αυθεντικά, όπως την έζησε ο ίδιος. Κι αυτά που είδε, αυτά περιγράφει: τους Κουλακιώτες μ” επικεφαλής τους ιερωμένους,κρατώντας το Ευαγγέλιο και ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη, να υποδέχονται τον ελληνικό στρατό. 482 χρόνια δεν ήταν αρκετά για να τους κάνουν να χάσουν το εθνικό τους φρόνημα,την ελληνική τους γλώσσα και την πίστη των προγόνων τους».

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Ο βασιλιάς μιας νύχτας: Από τα αρχεία του Γ.Ε.Σ. και όχι μόνο από τις ντόπιες παραδόσεις και το λιτό σωζόμενο διήγημα του Κωνσταντίνου Βαφείδη, περιγράφεται η κατάσταση που επικρατούσε στις 22 Οκτωβρίου 1912 στην περιοχή.

Οι Τούρκοι, καθώς υποχωρούσαν τόσο από την περιοχή των Γιαννιτσών, όσο κι από τον άξονα Κατερίνης-Θεσσαλονίκης, κατέστρεψαν τόσο τις οδικές όσο και τις σιδηροδρομικές γέφυρες του Αξιού. Στην περιοχή μας,για τους μη γνωρίζοντες,πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Αξιός δεν έρρεε στη σημερινή του κοίτη,η οποία βρίσκεται μεταξύ Χαλάστρας και Κυμίνων, αλλά ανατολικότερα με δύο βραχίονες μεταξύ Χαλάστρας και Σίνδου.

Όταν λοιπόν στρατοπέδευσε η 7η μεραρχία στη Χαλάστρα, για να φτάσει στη Θεσσαλονίκη,έπρεπε να διαβεί τους δύο βραχίονες του Αξιού,οι οποίοι μάλιστα δεν διέθεταν γέφυρες και ταυτόχρονα ήταν «φουσκωμένοι» από τις καταρρακτώδεις βροχές που είχαν προηγηθεί.

Οι άλλες μεραρχίες ήταν εγκλωβισμένες δυτικότερα του Αξιού. Και παρ” όλο που ήταν οι νικητές της μάχης των Γιαννιτσών, δεν μπορούσαν να διαβούν τον Αξιό, αναμένοντας το Μηχανικό απ” τη δυτική Μακεδονία να κατασκευάσει τις πλωτές γέφυρες. Έτσι περιγράφεται από τους επιτελείς της στρατιάς η κατάσταση την 22α Οκτωβρίου 1912.

Έλληνες στρατιώτες έχουν στρατοπεδεύσει στον Αξιό ποταμό.Πιθανότατα πριν από το διάβασή του,περιμένοντας την κατασκευή της γέφυρας στη Χαλάστρα. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Κάποιοι θα μπορούσε να ισχυριστούν ότι η ολιγοήμερη αναμονή του Μηχανικού δεν θα είχε καμμία επίπτωση στην τελική προσπάθεια της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά. Οι σύμμαχοι Βούλγαροι με τη δική τους 7η μεραρχία υπό τον στρατηγό Τεοντόροφ βρίσκονταν ήδη έξω από τη Θεσσαλονίκη στην περιοχή της Λητής. Η πραγματοποίηση του προαιώνιου ονείρου της Βουλγαρίας, η προσάρτηση δηλαδή της Θεσσαλονίκης και η έξοδος στο Αιγαίο, ήταν γι” αυτούς πολύ κοντά.

Απομεινάρια του ηττημένου στρατού του Χασάν Ταξίν συγκεντρώνονταν στις βορειοδυτικές πλευρές της πόλης έξω από τη Θεσσαλονίκη, αφού ακόμα δεν είχε υπογραφεί η παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Όλα έμοιαζαν μετέωρα. Κινδίνευε να πάει χαμένη η πολύνεκρη νίκη των Γιαννιτσών.

Αν οι Βούλγαροι κατελάμβαναν τη Θεσσαλονίκη,έπρεπε να χυθεί νέο αίμα από τον στρατό για να εκδιωχθούν απ” αυτήν. Γι” αυτό τόσο ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος όσο και οι μέραρχοι ζόυσαν στιγμές αγωνίας.

Τα μέλη του Γενικού Επιτελείου και πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί διασχίζουν πρώτοι τον Αξιό ποταμό με ειδική λεμβοσχεδία. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Ο Κλεομένους αντίκρυσε με δέος τους πλημμυρισμένους βραχίονες του Αξιού, τις σημερινές παλιομάνες. Έβλεπε με τις διόπτρες του τη Σαλονίκη απέναντι και καθηλωμένος με τη μεραρχία του παρακαλούσε να γίνει το θαύμα, να έρθει το Μηχανικό, για να φτάσει πρώτος στη Θεσσαλονίκη, πριν από τους Βουλγάρους.

Και το θαύμα έγινε, όχι από το Μηχανικό που δεν ήρθε, αλλά από τον «βασιλιά της μιάς νύχτας». Ο μέραρχος είχε στήσει το στρατηγείο του σε ένα σπίτι στη Χαλάστρα. Η αγωνία του είχε μεταδοθεί σε όλους τους Κουλακιώτες. Τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου συσκέπτονταν με τους αξιωματικούς του και λύσεις δεν έβρισκαν.

Όμως κάθε ελληνική τραγωδία είχε κι έναν από μηχανής Θεό. Κι αυτός,το βράδυ εκείνο,ήταν ένας μικρόσωμος καροποιός. Γιώργη τον έλεγαν. Γιώργη Νταλιγκάρη.Γράμματα πολλά δεν ήξερε. Μες την Τουρκιά είχε ζήσει,την τέχνη του όμως την ήξερε καλά. Παρουσιάστηκε μπροστά στους απελπισμένους αξιωματικούς και με την κουλακιώτικη προφορά του, τους είπε: «κάντε με για μια νύχτα βασιλιά κι αύριο θάσαστε στην πόλη!».

Οι αξιωματικοί δεν του έδωσαν σημασία. Ξανάρθε παρέα μα τον γραμματιζούμενο Μαρκούδη. Τώρα το αίτημα τίθονταν ξάστερα: «δώστε μου τη δυνατότητα να σας διατάζω για μια νύχτα,μ” άλλα λόγια υπακούστε στο σχέδιό μου κι οι βραχίονες του ποταμού θα ζευχθούν και ο στρατός θα τους διαβεί χωρίς κίνδυνο». «Ανάγκας και οι Θεοί πείθονται» και οι αξιωματικοί πείστηκαν.

Τα τελευταία χρόνια,που το γεγονός έχει γνωστοποιηθεί και διαδοθεί, όλοι οι ντόπιοι και οι ειδήμονες γνωρίζουν πως ο Γιώργης Νταλιγκάρος πέτυχε τη ζεύξη του ποταμού κατασκευάζοντας τις πλωτές γέφυρες.

Για τη φωτογραφία αυτή δεν υπάρχουν στοιχεία.Ενδέχεται όμως να είναι η μόνη που τραβήχτηκε πριν από την κατασκευή της πλωτής γέφυρας του Αξιού και κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και μεταφοράς των πλαβών (βαρκών) στο σημείο της σχεδιαζόμενης ζεύξης.Υπενθυμίζεται πως τον ελληνικό στρατό -καθ’ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων- ακολουθούσε γαλλικό κινηματογραφικό συνεργείο. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

“Εβαλε τις κουλακιώτικες πλάβες (βάρκες) πλάι πλάι,τις στερέωσε με σχοινιά και πάνω τους κάρφωσε σανίδια. Πάνω σ” αυτόν τον πλωτό διάδρομο πάτησαν τα πεζά τμήματα και το ιππικό για να περάσουν τον ποταμό. Οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν μπορούν να περιγραφούν σ” αυτό το κείμενο, ούτε είναι άλλωστε κι αυτός ο σκοπός του.

Σκοπός του είναι να καταδείξει την ανιδιοτέλεια,τη φιλοπατρία και την ευφυία του κατασκευαστή. Την ομόθυμη έκρηξη προσφοράς των συμπατριωτών του.Άλλοι διέθεσαν τις πλάβες, το μόνο ίσως περιουσιακό τους στοιχείο, άλλοι τα βαρέλια τους,άλλοι τα σχοινιά τους, ό,τι ξύλινο υπήρχε στα σπίτια τους κι άλλοι ολόκληρη την πραμάτεια τους όπως ο Γράμπας κι ο Μαρκούδης.

Δεν ήξεραν την ακριβή σημασία του έργου τους, δεν ήταν στη θέση των στρατιωτικών,που ήξεραν πόση σημασία είχε η έγκαιρη διάβαση του ποταμού. Εκείνη την ώρα τους καλούσε η ανύπαρκτη ακόμη πατρίδα στο καθήκον. Κι αυτοί το έπραξαν. Δεν ζήτησαν ανταλλάγματα για την προσφορά τους. Ούτε από δημόσια αξιώματα γνώριζαν, ούτε από φοροαπαλλαγές.

Φτωχοί κι αγράμματοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία, πεντακόσια σχεδόν χρόνια στον τουρκικό ζυγό, δίχως συνειδητή γνώση της πανάρχαιας ιστορίας που κουβαλούσε ο τόπος τους, έπραξαν ό,τι τους προέταξε η καρδιά τους. Κι αυτή έλεγε: Ελλάδα.

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η Θεσσαλονίκη ειναι ελληνική: Στις 24 Οκτωβρίου,η 7η μεραρχία και το απόσπασμα των ευζώνων διάβηκαν τους δύο βραχίονες του ποταμού και στρατοπέδευσαν στο Τέκελι.

Όσο οι άλλες μεραρχίες περίμεναν το Μηχανικό και η μόνη που είχε διαβεί τον Αξιό ήταν η 7η,διατάχθηκε να προχωρήσει μέσω της σημερινής οδού 26ης Οκτωβρίου και να στρατοπεδεύσει 1500 μέτρα από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό. Ήδη λοιπόν την 26η Οκτωβρίου το πρωί,πριν ακόμα υπογραφεί το Πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, η στρατιωτική ισορρπία αποκαταστάθηκε.

Αφ’ ενός οι Τούρκοι υπέγραψαν την παράδοση, αφ” ετέρου οι Βούλγαροι αντιλήφθηκαν ότι η Θεσσαλονίκη δεν ήταν πια ανοχύρωτη πόλη. Στις 11 το βράδυ την 26η Οκτωβρίου, ο Χασάν Ταξίν παρέδωσε την πόλη σ” αυτούς από τους οποίους οι πρόγονοί του την είχαν κατακτήσει.

Από τη μία υπογράφει ο Χασάν Ταξίν και από την άλλη οι πληρεξούσιοι του Αρχιστράτηγου Βίκτωρ Δούσμανης και Ιωάννης Μεταξάς. Οι Βούλγαροι προέλασαν μέχρι τις βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης, όμως βρήκαν παρατεταγμένους τους άνδρες της 7ης μεραρχίας μπροστά τους. Ήδη τους είχε γίνει γνωστή η παράδοση της πόλης από τους Τούρκους. Έτσι δεν προέβησαν σε εχθροπραξίες.

Το μόνο που κατάφεραν ήταν να συμμετέχουν στην παρέλαση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 29 Οκτωβρίου, παρουσία του βασιλέως Γεωργίου Α’.

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Στην άλλη πλευρά της πόλης, πέρα από τον πλημμυρισμένο Αξιό, ο βασιλιάς της μιας νύχτας Νταλιγκάρης, ο Γράμπας, ο Μαρκούδης, ο Αναγνωστόπουλος κι όλοι οι αφανείς εργάτες της Κουλακιάς (Χαλάστρας), που με ανιδιοτέλεια και έκρηξη πατριωτισμού συμμετείχαν στο θαυμαστό έργο της ζεύξης του Αξιού, με το οποίο αποφεύχθηκε στην ουσία η κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Βουλγάρους, συνέχιζαν την ταπεινή ζωή τους.

Ακολούθησαν χρόνια φορτωμένα με σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Όλοι τα γνωρίζουμε. Το κατόρθωμα αυτό παρέμεινε άγνωστο για χρόνια πολλά. Είναι αυτή η έλλειψη επίδειξης της ιστορικής ταυτότητας, η έλλειψη της καλώς εννοούμενης περηφάνιας, η οποία απουσιάζει από τους κατοίκους της πανάρχαιας αυτής περιοχής.

Ούτε η ρήση του Λυκόφρωνος για τον Μέγα Αλέξανδρο «Θεσπρωτός άμφω και Χαλαστραίος Λέων καλείται» μπόρεσε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε το ιστορικό βάρος που φέρει η λέξη ΧΑΛΑΣΤΡΑ.

Η αλήθεια έχει κι άλλο πρόσωπο: ότι η αρχαιολογική σκαπάνη δεν ερεύνησε σε βάθος ακόμη τη Μακεδονική Γη. Όποτε το επιχειρεί, θαύματα αναδύονται από τα σπλάχνα της».

Επιμέλεια – έρευνα: Γιάννης Θ.Κεσσόπουλος / gkessopoulos@gmail.com

Πηγή: thinkfree.gr

Thessaloniki Arts and Culture,

 

Ο Βενιζέλος ευγνωμονών φτιάχνει νόμο να μαζέψει λεφτά από τον Έλληνα φορολογούμενο να κάνει «δωράκι». στον Γαλλο Γερουσιαστή που τον έκανε Πρωθύπουργο

Ο στόλος της Andante με επικεφαλής τον Γάλλο γερουσιαστή Ζονάρ έρχεται στον Πειραιά στις 29 Μαΐου 1917. Βομβαρδίζει την Αθήνα και εκθρονίζει τον τότε Βασιλέα Κωνσταντίνο με το έτσι θέλω.

Στην θέση της ορκίζει τον Ελευθέριο Βενιζέλο πρωθυπουργό και υπουργούς όποιους αυτός θέλει.

Ο Βενιζέλος ευγνωμονώντας τον γάλλο γερουσιαστή φτιάχνει με νόμο μια επιτροπή για να μαζέψει λεφτά από τον Έλληνα φορολογούμενο να του κάνει ένα «δωράκι».

Ο λαός μετά τον θάνατο του Ελευθέριου Βενιζέλου και την απομάκρυνση των δυνάμεων της Andante , τον ανακηρύσσει εθνοσωτήρα.

Ελ. Βενιζέλος: Εθνάρχης ή όργανο των Αγγλογάλλων; Φιλελεύθερος ή κάργα συντηριτικός; Μέρος Β’ (1910-1912)

Μέρος Β' 1910-1912

Το 1910 ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα των πραξικοπηματιών που είχαν κάνει την στρατιωτική επανάσταση στο Γουδί το 1909 και στις εκλογές της 8ης Αυγούστου, εκλέχθηκε βουλευτής.

Μετά από διαβουλεύσεις με τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο (την οργάνωση των αξιωματικών που είχε κάνει την επανάσταση) απείλησε να γυρίσει στην Κρήτη αν ο Βασιλιάς δεν δεχόταν να γίνει αναθεώρηση του Συντάγματος! Σ΄αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι οι αξιωματικοί την εποχή εκείνη δεν ήταν ούτε παιδιά εργατών ούτε αγροτών. Ήταν γόνοι μάλλον αριστοκρατικών και μεγαλοαστικών οικογενειών (με την ανάλογη αντίληψη και νοοτροπία) οι αξιωματικοί με του οποίους συνεργάστηκε ο Βενιζέλος...

Τελικά ο Βασιλιάς δέχθηκε και αφού εξανάγκασε σε παραίτηση τον Δραγούμη, παρόλο που ο Συνασπισμός των συντηρητικών κομμάτων που τον στήριζε είχε 211 βουλευτές από του 362, όρκισε Πρωθυπουργό τον Βενιζέλο στις 19 Οκτωβρίου 1910.

Εδώ θα ανοίξω μια μικρή παρένθεση για να αναφέρω ότι την πρώτη μέρα του ως Πρωθυπουργός διόρισε τον Μεταξά (ναι ναι τον γνωστό αιμοσταγή δικτάτορα...) ως υπασπιστή του...μαζί συνέχισαν για τα επόμενα χρόνια πλάι-πλάι και με τον Μεταξά να γίνεται από λοχαγός αντισυνταγματάρχης...
Έτσι λοιπόν ο Μεταξάς ήταν παρών στην παράδοση της Θεσσαλονίκης τον Οκτώβριο του 1912, στην υπογραφή συμφωνίας τον Οκτώβριο στη Σόφια με τους Βούλγαρους και στο Βελιγράδι με τους Σέρβους (ενόψει του Α΄Βαλκανικού Πολέμου), τον Δεκέμβριο του 1912 στο Λονδίνο ως στρατιωτικός σύμβουλος του Βενιζέλου στη διαπραγμάτευση των όρων της σύναψης ειρήνης με την Τουρκία, τον Ιανουάριο του 1913 διεύθυνε τη μάχη του Μπιζανίου και αργότερα ήταν και αντιπρόσωπος των Ελλήνων στην παράδοση των Ιωαννίνων.
Τον Απρίλιο του 1913 ο Μεταξάς προήχθη στο βαθμό του ταγματάρχη λόγω αρχαιότητας και διορίστηκε διοικητής του επιτελείου στρατού στη Λάρισα. Αργότερα το ίδιο έτος ο Μεταξάς προήχθη σε αντισυνταγματάρχη και τοποθετήθηκε διευθυντής των Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού καθώς και διευθυντής της Ανώτερης Στρατιωτικής Ακαδημίας.
Μέχρι το 1915 ο Μεταξάς έφτασε να γίνει και Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού απ' όπου και παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 1915, λόγω διαφωνίας με τον Βενιζέλο για το ποιόν θα υποστηρίζαμε στον επικείμενο Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ποιος εξέθρεψε τον Μεταξά λοιπόν;

Επειδή όμως τον Οκτώβριο του 1910, που διορίστηκε Πρωθυπουργός, τα κουκιά δεν του έβγαιναν (ήλεγχε μόνο 157 από τους 362 βουλευτές), διέλυσε την Βουλή και έκανε πάλι εκλογές τον Νοέμβριο, όπως είχε εκβιαστικά συμφωνηθεί με τον Βασιλιά, τις οποίες και κέρδισε. Στη νέα Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1910 είχε 307 βουλευτές από τους 362, μιας και τα συντηρητικά κόμματα δεν συμμετείχαν στις εκλογές (μιας και το παιχνίδι παραήταν στημένο) και έτσι άλλαξε το Σύνταγμα.

Highlights του νέου Συντάγματος ήταν
α) ότι οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συναθροίζονται δημοσίως «ησύχως» παρουσία της αστυνομίας, ενώ οι συναθροίσεις στην ύπαιθρο «δύναται να απαγορευθώσιν» (Άρθρο 10)...
β) η μονιμοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων, που μας κατατρέχει μέχρι σήμερα (Άρθρο 102)...
γ) η βουλευτική ασυλία που προέβλεπε ακόμα και αποφυλάκιση κάποιου αν εκλεγόταν βουλευτής ενώ ήταν στη φυλακή (Άρθρο 63)!!! και
δ) η μείωση της απαρτίας κατά την ψήφιση νομοσχεδίων στη Βουλή, από το ήμισυ (50%+1) στο ένα τρίτο (33%) και ορισμός της πλειοψηφίας στα 4/5 του κατώτατου ορίου απαρτίας (Άρθρο 56)!!! Αυτό σημαίνει ότι για να ψηφιστεί ένας νόμος αρκούσε να τον ψήφιζε το 26% των βουλευτών!!! Αυτό το τελευταίο έγινε δήθεν για την επίσπευση του νομοθετικού έργου!!! Η αποθέωση της Δημοκρατίας μιας και πάλι καλά που δεν θεώρησε πλειοψηφία μόνο την δική του ψήφο...Μήπως ο τωρινός Καραμανλής για να γίνει Εθνάρχης πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμα και αντί για 151 να αρκούν 78 βουλευτές για να ψηφίσουν κάποια πράγματα που επείγουν όπως η Ολυμπιακή και το ασφαλιστικό...

κάντε click στις εικόνες για να διαβάσετε τα άρθρα

Εκείνη η διακυβέρνησή του χαρακτηρίζεται από την εύνοια προς τους τσιφλικάδες της Θεσσαλίας μιας και οι περισσότεροι Θεσσαλοί βουλευτές ήταν δικοί του, παρότι η προπαγάνδα λέει ότι στο Σύνταγμα του 1911 περιελήφθησαν ειδικές διατάξεις προς διευκόλυνση απαλλοτριώσεων...πρόκειται περί μέγα μύθου μιας και από την προσάρτηση της Θεσσαλίας, το 1881 έως το 1911, είχαν αποδοθεί 2.650.000 στρέμματα σε 370.000 ακτήμονες. Ενώ σχετική νομοθεσία είχε ήδη θεσπίσει πριν απ' αυτόν ο Θεοτόκης το 1907 και προέβλεπε και αποζημίωση σε περίπτωση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Μάλιστα η εφαρμογή της δημιούργησε και τριβές που οδήγησαν στην αγροτική εξέγερση του Κιλελέρ το 1910.

Να σημειωθεί σ' αυτό το σημείο ότι το 1910 τα οικονομικά της χώρας είχαν βελτιωθεί πολύ. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι προϋπολογισμοί είχαν γίνει πλεονασματικοί και του 1910 πχ. είχε έσοδα 240.000.000 και έξοδα 181.000.000!!! Σ' αυτό είχε συντελέσει τόσο η Διεθνής εποπτεία υπό την οποία βρισκόμασταν από το 1897 όσο και οι συντηρητικές κυβερνήσεις κυρίως του Θεοτόκη, της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα.

Τον Μάρτιο του 1912 ξανά μια απ' τα ίδια...παραιτείται και στις εκλογές που γίνονται κερδίζει 146 από τις 187 έδρες στη Βουλή. Είναι έτοιμος να μπει στους Βαλκανικούς Πολέμους με μια χώρα που άλλοι σουλούπωσαν μετά την περιπέτεια του 1897 στην οποία την οδήγησε...

Συνοπτικά έως το 1912

παραιτήθηκε 4 φορές:
-1901 από υπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας
-1910 (Μάιος) από Πρωθυπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας και φεύγει στην Αθήνα
-1910 (Οκτώβριος) από Πρωθυπουργός της Ελλάδας
-1912 (Μάρτιος) από Πρωθυπουργός της Ελλάδας

συμμετείχε ή υποκίνησε 2 πραξικοπήματα:
-1905 Θέρισος-Χανιά
-1909 Γουδί-Αθήνα

και οδήγησε την χώρα σε μία χρεωκοπία:
-1897 μετά τον «ατυχή» πόλεμο κατά της Τουρκίας

Ελ. Βενιζέλος: Εθνάρχης ή όργανο των Αγγλογάλλων; Φιλελεύθερος ή κάργα συντηριτικός; Μέρος Α' (1895-1910)

Ελ. Βενιζέλος: Εθνάρχης ή όργανο των Αγγλογάλλων; Φιλελεύθερος ή κάργα συντηριτικός; Μέρος Α' (1895-1910)

Αν δούμε ψυχρά τα ιστορικά γεγονότα χωρίς να είμαστε επηρεασμένοι από την προπαγάνδα για τον «Εθνάρχη Βενιζέλο», μάλλον περίεργες θα μας φαίνονται οι επιλογές του, τόσο κατά τη δράση του στην Κρήτη όσο και μετέπειτα στην Αθήνα...

Καταρχάς να πούμε ότι στην Κρήτη η οικογένειά του ήρθε μετά τα Ορλωφικά το 1770, από την Σπάρτη και ονομάζονταν Κρεββατά. Ο πατέρας του έφυγε πάλι και μετά την απελευθέρωση πολιτογραφήθηκε στο Άργος όπου κατείχε και διάφορες κυβερνητικές θέσεις, πριν επιστρέψει στην Κρήτη για να πάρει μέρος στην Επανάσταση του 1866.

Ο Βενιζέλος την πρώτη του εμφάνιση πολιτικά την κάνει κατά την Επανάσταση των Κρητών το 1895. Και ενώ σ' αυτή την Επανάσταση του 1895 (3 Σεπτεμβρίου) ήταν αντίθετος, με την αιτιολογία ότι οι Κρητικοί δεν έπρεπε να ενεργούν αυτοβούλως αλλά σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 1897 ηγήθηκε Επανάστασης στη Μαλάξα προκειμένου να ενωθεί η Κρήτη με την Μητέρα Ελλάδα!!! Περιττό να πούμε ότι ούτε η μία αλλά ούτε και η άλλη Επανάσταση είχε τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης της Αθήνας!!!

Τι άλλαξε άραγε μέσα σε 15 μήνες ξαφνικά από αντίθετος έγινε ηγέτης της επανάστασης; Μάλλον τίποτα...αλλά οι μεγάλες αλλαγές ήρθαν μετά μιας και όχι μόνο η επανάσταση του Ιανουαρίου του 1897 δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα για την Κρήτη αλλά ήταν και η αφορμή της έναρξης του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, μιας και η Ελλάδα έστειλε τον Φεβρουάριο στρατό προκειμένου να βοηθήσει την επανάσταση και οι Τούρκοι απάντησαν με την έναρξη εχθροπραξιών στη Θεσσαλία...ένας πόλεμος που αποκαλέστηκε «ατυχής» σε μια προσπάθεια η λέξη να μειώσει το μέγεθος της ήττας που υπέστημεν, μιας και οι Τούρκοι έφτασαν ξανά μέχρι τη Λαμία και αναγκαστήκαμε να υπογράψουμε ταπεινωτική ειρήνη που επανέφερε τα σύνορά μας στα όρια του 1880!!!!

Παρεμπιπτόντως καταβάλαμε και τεράστια πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία τη στιγμή που 4 χρόνια πριν το κράτος είχε πτωχεύσει ο άλλος τρανός, Χ.Τρικούπης. Συγκεκριμένα καταβάλαμε 92.000.000 δρχ. όταν τα βασικά έσοδα του κράτους από την εκμετάλλευση των μονοπωλίων (φωτιστικού πετρελαίου, καπνού, αλατιού, τσιγαρόχαρτων, λιμενικά δικαιώματα Πειραιά, φόρος χαρτοσήμου κλπ.) ήταν 28-30.000.000 δρχ. Προκειμένου να αποζημιώσουμε την Τουρκία πήραμε νέα δάνεια με αποτέλεσμα η χώρα να μπει υπό την επιτήρηση Διεθνούς Επιτροπής Οικονομικού Ελέγχου που διαχειρίζονταν τα έσοδα του ελληνικού κράτους!!!...Χαρακτηριστικό είναι δε ότι μέχρι το 1910 το 1/3 των εσόδων της χώρας, πήγαινε στην αποπληρωμή των συγκεκριμένων δανείων!!

Τον Αύγουστο του 1897 πρότεινε στις μεγάλες δυνάμεις την ένωση με την Ελλάδα ξέροντας ότι αυτό δεν θα το δεχόντουσαν και ταυτόχρονα τους πρότεινε εναλλακτικά να γίνει η Κρήτη αυτόνομη...

Στη διακοίνωση προς τους πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων έλεγε ότι «αφού η Ελλάδα απέσυρε τη στρατιωτική δύναμη που είχε στο νησί, αναγνωρίζοντας την αυτονομία του (!!!!) και προκειμένου να μην φέρει σε δύσκολη θέση την Αθήνα, θα δέχονταν ως προσωρινή λύση την αυτονομία...». Ενώ την Επανάσταση του 1897 την είχε κάνει για την Ένωση ξαφνικά θα δέχονταν και την αυτονομία!!! Να σημειωθεί ότι με τη συνθήκη της Χαλέπας η Κρήτη διέθετε ήδη κάποια αυτονομία αλλά ήταν υπό την προστασία του Σουλτάνου.

Τελικά οι μεγάλες δυνάμεις του έκανα το χατήρι και παρότι ηττηθήκαμε, αφού οι ενέργειες του Βενιζέλου έσυραν τη χώρα ξεβράκωτη, σ' ένα πόλεμο που δεν ήταν έτοιμη να κάνει, έδωσαν την αυτονομία στην Κρήτη και δημιουργήθηκε η Κρητική Πολιτεία με Ύπατο Αρμοστή τον διάδοχο Γεώργιο Α΄. Θα ήταν η πρώτη φορά παγκοσμίως που ο ηττημένος θα κέρδιζε εδάφη αν δεν υπήρχε το αγκάθι των αποζημιώσεων προς την Τουρκία. Γιατί φυσικά οι μεγάλες δυνάμεις έδωσαν την αυτονομία, παρότι ηττηθήκαμε, μιας και είχαν ήδη εξυπηρετήσει τα συμφέροντά τους και πλέον διαχειρίζονταν τα έσοδα του Ελληνικού Κράτους.

Ποιος μας έκανε λοιπόν προτεκτοράτο το 1898;

Τον Απρίλιο του 1899 αναλαμβάνει υπουργός Δικαιοσύνης της νεοσύστατης Κρητικής Πολιτείας και μετά από μερικούς μήνες αρχίζουν οι προστριβές του με τον Γεώργιο τον Α'. Ο λόγος σύμφωνα με την λαϊκίστικη έκδοση της ιστορίας είναι ότι ο Γεώργιος ήθελε να φτιάξει παλάτι στα Χανιά και ο Βενιζέλος αντιδρούσε...στα βιβλία της «ραμμένης» ιστορίας είναι η διάσταση απόψεων που είχαν οι δυο τους σχετικά με την πορεία προς την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Ο Γεώργιος έλεγε να το απαιτήσουμε από τις μεγάλες δυνάμεις και ο Βενιζέλος έλεγε να εδραιωθεί πρώτα η αυτονομία να αποχωρήσουν οι ξένες δυνάμεις από το νησί και μετά να γίνει η Ένωση.

Ο πραγματικός λόγος όμως, που φάνηκε και αργότερα με την επανάσταση της Θερίσου, ήταν ότι ο Βενιζέλος ήθελε να διώξει το Γεώργιο και να αναδειχθεί σε ηγεμόνα του νησιού με την προοπτική κάποτε και όποτε αποφάσιζε αυτός να γίνει η Ένωση με την Ελλάδα.

Έτσι λοιπόν μετά από δύο χρόνια στην κυβέρνηση του νησιού υποβάλει την παραίτησή του. Την πρώτη του παραίτηση από τις πολλές άλλες που έμελλε να ακολουθήσουν...μιας και όποτε δεν του πήγαιναν καλά τα πράγματα είχε συνήθεια να γίνεται Λούης...

Παρόλο που στην παραίτησή του δεσμευόταν ότι δεν θα κάνει αντιπολίτευση για τα επόμενα τέσσερα χρόνια το νησί παρέλυσε μέχρι το 1905.

Το 1905 έκανε και το πρώτο του πραξικόπημα εναντίον του νομίμου διοικητή, από τα πολλά που έμελλε να ακολουθήσουν.

Το πραξικόπημα της Θερίσου ή του «καναπέ» είχε «στόχο» να επιβάλλει και απαιτούσε την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα μιας και σύμφωνα με τον Βενιζέλο, ο Γεώργιος δεν εκινείτο αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ενώ λοιπόν πριν μερικά χρόνια ο Βενιζέλος διαφωνούσε με τον Γεώργιο επειδή ο τελευταίος ζητούσε από τις μεγάλες δυνάμεις την Ένωση, λέγοντας ότι οι συνθήκες δεν είναι ώριμες και έπρεπε πρώτα να υπάρξει πλήρης αυτονομία και μετά Ένωση, τώρα ξαφνικά έκανε επανάσταση για την Ένωση επειδή ο Γεώργιος δεν την απαιτούσε με πάθος!!! Είναι ξεκάθαρο ότι όταν ήταν στην κυβέρνηση ήθελε αυτονομία, ενώ όταν ήταν στην αντιπολίτευση και προκειμένου να έχει την συμπάθεια του κόσμου ήθελε Ένωση!!!

Το ότι η Ένωση χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για επιτύχει τις πολιτικές του βλέψεις και το ότι η Επανάσταση της Θερίσου ήταν του καναπέ φαίνεται και από την εξέλιξή της. Οι επαναστάτες ζήτησαν από τις μεγάλες δυνάμεις να δεχθούν την Ένωση με την Ελλάδα, αυτές όπως ήταν λογικό την απέρριψαν και «προ της αποφάσεως των Μ. Δυνάμεων υποκύπτουσιν, είπον οι αρχηγοί των εν Θερίσω επαναστατών, εζήτησαν όμως οκταήμερον προθεσμίαν να υποβάλλουν τα αιτήματα αυτών σχετικά με την εσωτερικήν διοίκησιν της χώρας»!!! Χωρίς να ανοίξει ρουθούνι και αφού στην αρχή μίλαγαν για ένοπλο λαϊκό αγώνα δέχθηκαν να γίνουν μόνο εσωτερικές αλλαγές, που ουσιαστικά σήμαιναν την απομάκρυνση του Γεωργίου Α' από τη θέση του Ύπατου Αρμοστή!!!

Έτσι δημιουργήθηκε νέο Σύνταγμα και Ύπατος Αρμοστής διορίσθηκε ο Ζαΐμης.

Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ουσιαστικά έγινε από τον λαό της Κρήτης όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα της εποχής και όχι από «διπλωματικές» ενέργειες του Βενιζέλου.

Ουσιαστικά η Ένωση έγινε την 24η Σεπτεμβρίου του 1908 όταν ο κόσμος των Χανίων σε λαϊκή συγκέντρωση απαίτησε την Ένωση αφού είχε μπουχτίσει από τη «διπλωματία», με αφορμή την προσάρτηση της Βοσνίας στην Αυστρία και την ανακύρηξη της ανεξαρτισίας της Βουλγαρίας.

Στο πεδίο του Άρεως στα Χανιά σε συλλαλητήριο των κατοίκων συντάχθηκε ψήφισμα που κήρυττε την Ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Ο κρητικός λαός όρισε 15μελή επιτροπή να διαβιβάσει το ψήφισμα στον Βασιλέα Γεώργιο και στους Προξένους των μεγάλων δυνάμεων ενώ η Κυβέρνηση συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο της Κρητικής Βουλής προκειμένου να εγκρίνει το ψήφισμα.

Πουθενά, τόσο στην επιτροπή όσο και στην Κυβέρνηση δεν υπάρχει ο Βενιζέλος, μιας και παρακολουθούσε τα γεγονότα εκ του μακρόθεν. Αντίθετα είναι ιστορικό γεγονός οι παροτρύνσεις της Κυβέρνησης της Αθήνας υπό τον Θεοτόκη, προς τον Κρητικό λαό προκειμένου να εξεγερθεί.

Κάντε click στο δεξιό απόκομμα, για να διαβάσετε τα γεγονότα όπως τα
περιγράφει η εφημερίδα «Σκρίπτ» της 27ης Σεπτεμβρίου 1908

Από την μέρα εκείνη η Κρήτη διοικούνταν με βάση το Σύνταγμα και τους νόμους της Ελλάδος και όλες οι πράξεις γίνονταν στο όνομα του ανώτατου άρχοντα της Ελλάδος. Τυπικά ενώθηκε το 1913 όπως γράφω πιο κάτω.

Τελικά τον Απρίλιο του 1910 εκλέχθηκε ο Βενιζέλος πρωθυπουργός της Κρήτης...αλλά σε τρεις μόλις μήνες παραιτήθηκε για να σώσει την Ελλάδα...ήταν η δεύτερη παραίτηση της πολιτικής του καριέρας.

Συνοπτικά έως το 1910

παραιτήθηκε 2 φορές:
-1901 από υπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας
-1910 από Πρωθυπουργός της Κρητικής Κοινοπολιτείας και φεύγει στην Αθήνα

καί έκανε ένα πραξικόπημα
-1905 Θέρισος-Χανιά
Στο επόμενο μέρος θα γράψουμε πως «Βενιζέλος και Μεταξάς» πήγαιναν χέρι-χέρι...για να εδραιωθεί η Δημοκρατία...