Ο «Πατερούλης» διέταξε τη σφαγή στο Κατίν

Ο «Πατερούλης» διέταξε τη σφαγή στο Κατίν

Η ∆ούµα αναγνώρισε ένα από τα µεγαλύτερα εγκλήµατα του σταλινισµού

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιώργος Αγγελόπουλος

Ενα πολύ σηµαντικό βήµα προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης των εγκληµάτων του σταλινισµού πραγµατοποίησε η Ρωσία, όπου η ∆ούµα αναγνώρισε για πρώτη φορά πως η σφαγή των πολωνών αξιωµατικών στο δάσος του Κατίν, τον Απρίλιο του 1940, διατάχθηκε από τον ίδιο τον Ιωσήφ Στάλιν.
«Οι πληροφορίες, οι οποίες κρατήθηκαν για πολύ καιρό στα απόρρητα αρχεία, όχι µόνον αποκαλύπτουν το εύρος αυτής της φρικτής τραγωδίας, αλλά δείχνουν επίσης ότι αυτό το έγκληµα διαπράχθηκε µε άµεσες διαταγές του Στάλιν και άλλων σοβιετικών ηγετών», αναφέρεται στο ψήφισµα για τη σφαγή στο Κατίν που υιοθέτησαν την Παρασκευή οι βουλευτές της ∆ούµας, της Κάτω Βουλής του Ρωσικού Κοινοβουλίου. Μόνον οι κοµµουνιστές ψήφισαν εναντίοντου ψηφίσµατοςαυτού, το οποίο υιοθετήθηκε δέκα ηµέρες πριν από την επίσηµη επίσκεψη του προέδρου Μεντβέντεφ στην Πολωνία, την ερχόµενη ∆ευτέρα. «Πρόκειται για ένα καλό βήµα και για ένα σηµαντικό σήµα», δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο Γκεγκόρτς Σετίνα, ο πρόεδρος της ∆ίαιτας, της Κάτω Βουλής του Πολωνικού Κοινοβουλίου. Ηδη από το 1990, ο Μιχαήλ Γκορµπατσόφ είχε αναγνωρίσει επισήµως την ευθύνη της Μόσχας για τη σφαγή του Κατίν. Ο ίδιος ο Στάλιν είχε υπογράψει τη διαταγή να τουφεκιστούν οι πολωνοί αξιωµατικοί που συνελήφθησαν από τον Κόκκινο Στρατό µετά την υπογραφή του συµφώνου Μολότοφ-Ρίµπεντροπ, τον Σεπτέµβριο του 1939. Οµως όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Βλαντίµιρ Πούτιν, το 2000, οι ρωσικές αρχές ξανάρχισαν να υπεκφεύγουν. Στις 7 Απριλίου 2010, ηµέρα της 70ής επετείου της σφαγής, µπροστά στο Μνηµείο του Κατίν στο Σµολένσκ και έχοντας δίπλα του τον πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, ο Πούτιν υποκλίθηκε αναγνωρίζοντας τον πόνο των οικογενειών των θυµάτων, χωρίς όµως να αναφέρει το όνοµα του Στάλιν (αρκέστηκε να κατονοµάσει τον Λαβρέντι Μπέρια, τον αρχηγό της NKVD, της σοβιετικής µυστικής αστυνοµίας).

Μετά την ψηφοφορία στη ∆ούµα, η ενοχή του Στάλιν αναγνωρίζεται επισήµως από τη Ρωσία. Η πρωτοβουλία εντάσσεται στη διαδικασία «αποσταλινοποίησης» που άρχισε ο επικεφαλής του Κρεµλίνου, Ντµίτρι Μεντβέντεφ. Η Μόσχα προτιµάει να µιλάει για µια διαδικασία «εθνικής συµφιλίωσης» που έχει στόχο να τιµηθεί «η µνήµη των θυµάτων του ολοκληρωτικού καθεστώτος».

Απόρρητα µυστικά
Στο µεταξύ, στην έδρα των Αρχείων του Ρωσικού Κράτους στη Μόσχα εκτίθενται για πρώτη φορά εµπιστευτικές αναφορές, σκίτσα, πρακτικά και µαρτυρίες που για δεκαετίες παρέµεναν κρυµµένα από το κοινό. Τα ντοκουµέντα αυτά αφορούν ίντριγκες και σκάνδαλα από τον καιρό των τσάρων, αλλά και εσωτερικές συγκρούσεις των µπολσεβίκων (σκίτσα δείχνουν τον δηµοφιλή Τρότσκι να πατρονάρει και να αντιµετωπίζει συγκαταβατικά τον «µικρό Λένιν» και τον Στάλιν), εγκλήµατα του Στάλιν (τα λογιστικά διαγράµµατα µε τα οποία παρουσιαζόταν στον «Πατερούλη» ο αριθµός των «αντισοβιετικών που εκτοπίζονταν») και διώξεις διαφωνούντων διανοουµένων (τα πρακτικά από την ανάκριση του ποιητή Ιωσήφ Μπρόντσκι, το 1964, που καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα για παρασιτισµό και µετά υποχρεώθηκε να εξοριστεί για να αποφύγει τα χειρότερα).

Η απιστία της τσαρίνας
Παρά το γεγονός ότι η έκθεση αυτή ελάχιστα διαφηµίστηκε, δέχεται πολλούς επισκέπτες. Και το κορυφαίο έκθεµα για τους περισσότερους είναι το τριαντάφυλλο που σχεδίασε η τσαρίνα Ελισάβετ Αλεξέγεβνα, η νεαρή και ωραιοτάτη σύζυγος του Αλεξάνδρου Α΄, το οποίο έβαλε να τυπώσουν για τον εραστή της, τον αξιωµατικό του Ιππικού Αλεξέι Οχότνικοφ. «Πάρε αυτήν την κάρτα µαζί σου και το ρόδο θα είναι δικό σου», του έγραφε στη µητρική της γλώσσα, τα γερµανικά. ∆ίπλα από την κάρτα, εκτίθεται η αναφορά ενός Γκριγκόρι Βιλάµοφ, στον οποίο ο τσάρος είχε αναθέσει να ανακαλύψει τι έκανε η τσαρίνα όταν αυτός απουσίαζε. Οι αποδείξεις της απιστίας που είχε συγκεντρώσει ο Βιλάµοφ, ο οποίος εµφανιζόταν ως προσωπικός γραµµατέας της βασιλοµήτορος, είχαν µείνει επί 200 χρόνια στα ρωσικά κρατικά αρχεία µέσα σ’ έναν φάκελο µε τη σφραγίδα: «Να µην ανοιχτεί ώς την αιωνιότητα».

http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4606606