ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ ΤΟΥ ΚΟΥΡΝΟΒΟΥ

 

Ο ΣΟΥΡΛΑΣ ΑΝΑΤΙΝΑΞΕ ΤΗ ΣΗΡΑΓΓΑ ΚΟΥΡΝΟΒΟΥ1 ΠΡΟΣ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 1943

Η ανατίναξη της ιταλικής αμαξοστοιχίας και της γαλαρίας/σήραγγας Κουρνόβου ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΟΥΡΛΑ μεγίστης σημασίας και σπουδαιότητας και προκάλεσε μεγάλο πλήγμα στον εχθρό.

Παραθέτουμε όπως αποτυπώνεται στο βιβλίο του συγγραφέα και εκδότη Ιωάννη Γιαννάκενα: “Γρηγόρης Σούρλας - Ο Καπετάνιος της Θεσσαλίας Έτσι σώθηκε η Θεσσαλία 1942-1949“.

«Ἕνα ἀκόμα γεγονός τῆς ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΟΥΡΛΑ ἀποτελεῖ ἡ ἀνατίναξη μιᾶς ἰταλικῆς ἁμαξοστοιχίας και τῆς γαλαρίας Κουρνόβου τον Ἰούνιο τοῦ 1943. Τό Κούρνοβο σημερινό Τρίλοφο, συνορεύει με τό Δῆμο Δομοκοῦ. Ἡ γεωγραφική του θέση (ὑψόμετρο 580 μέτρα), σημεῖο μέ μεγάλη στρατηγική ἀξία. Ἀπέχει 35 χιλιόμετρα ἀπό τη Λαμία.

Εἶχαν τήν πληροφόρηση ὅτι ἡ ἁμαξοστοιχία, πέραν τοῦ προσωπικοῦ μετέφερε καί γομώσεις βομβῶν. Ἡ ἀπόφαση γιά τήν ἀνατίναξη ὁρίστηκε ἀπό τήν Μέση Ἀνατολή καί θεώρησαν τόν Σούρλα τόν πιό κατάλληλο γιά τό ἐγχείρημα αὐτό. Ἐξάλλου γνώριζε ἀπό ἀνατινάξεις λόγῳ τοῦ ἰδιαίτερου ζήλου πού ἐπέδειξε κατά τήν στρατιωτική του θητεία. Στήν ἀνατίναξη συμμετεῖχε μέ 65 ἄτομα καί μία ὁμάδα ντόπιων τῆς περιοχῆς Κουρνόβου. Ἡ ἀνατιναξη τῆς γαλαρίας καί τῆς ἁμαξοστοιχίας ΗΤΑΝ ΚΑΘΑΡΑ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΟΥΡΛΑ μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς του, λόγῳ τοῦ ὅτι παρουσιάστηκε κάποια ἐμπλοκή μέ τόν πυροκροτητή καί ἄναψε τό φυτίλι μόνος του. Τότε ἔγινε ἔκρηξη καί ὅλα ἐκσφεδονίσθηκαν σέ ἀπόσταση. Ὁ ἴδιος γλίτωσε μέ μικροτραυματισμούς.

Δυστυχῶς στό μπροστινό βαγόνι ἐπέβαιναν Ἕλληνες αἰχμάλωτοι πού ὅπως εἶναι γνωστό σήμερα, βάσει τῆς γερμανικῆς τακτικῆς, τοποθετοῦνταν σέ εἰδικό βαγόνι «κλούβα» γιά τήν ἀποφυγή σαμποτάζ. Αὐτό, ὅμως, δέν τό γνώριζε τότε ὁ Καπετάνιος, ὅπως καί οἱ ἀντάρτες δέν γνώριζαν τόσο ἀπό ἀνατινάξεις. Περιορίζονταν στό νά βγάζουν τίς σιδηροτροχιές, γι᾽ αὐτό οἱ γερμανοί, σέ κάθε ἁμαξοστοιχία μετέφεραν σιδηροτροχιές καί ἡ ἐπισκευή γινόταν ἐπί τόπου.

Κατά ὁμολογία τοῦ ἴδιου του Καπετάν Γρηγόρη Σούρλα, ἀλλά καί μαρτυρίες ἄλλων ὁπλαρχηγῶν καί μαρτύρων γιά τήν ἐν λόγῳ ἀνατίναξη, ἦταν κατηγορηματικοί ὅτι ἄν γνώριζαν ὅτι στήν ἁμαξοστοιχία ἐπέβαιναν Ἕλληνες δέν θά δέχονταν ἔπ᾽ οὐδενί νά τήν ἀνατινάξουν.

Τό ἐγχείρημα τοῦ Κουρνόβου ἦταν ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ καί προκάλεσε μεγάλο πλῆγμα στόν ἐχθρό».

Για την ανατίναξη της αμαξοστοιχίας και της σήραγγας Κουρνόβου μήκους 500 μέτρων, χρειάστηκαν 32 βαρέλια πυρίτιδας και εκρηκτικού υλικού. Η συγκοινωνία αποκαταστάθηκε ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΑ 15ΝΘΗΜΕΡΟ.

Σαν αντίποινα για την ανατίναξη της σήραγγας του Κουρνόβου Δομοκού και την ολοσχερή καταστροφή της διερχόμενης αμαξοστοιχίας με περίπου 1.000 νεκρούς Ιταλούς κατά την νύχτα της 1ης προς 2αν Ιουνίου 1943, οἱ Ιταλοί κατακτητές εκτέλεσαν 106 Έλληνες.

Ύστερα από την ανατίναξη της σήραγγας Κουρνόβου ο Σούρλας με την ομάδα του και δύο Άγγλους σαμποτέρ κινήθηκαν προς τη θέση Δερελί-Καΐτσας και κατόπιν οι Σουρλικοί αποσύρθηκαν στην Όθρυ.

Θεσσαλονίκη: Το μεγαλείο της παραχάραξης της Ιστορίας... 

Κατά καιρούς γράφονται διάφορα για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Έλληνες. Αληθεύουν όμως τα «επίσημα» ιστορικά γεγονότα; Σήμερα θα σας παρουσιάσουμε με ακλόνητα στοιχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (Βενιζελική έκδοση) την πραγματικότητα, την αστείρευτη παραχάραξη της ελληνικής ιστορίας και τον διπρόσωπο ρόλο του Ελευθερίου Βενιζέλου!

Επιμέλεια Βασίλειος Ι. Κετσεκιουλάφης

Πολιτικός Επιστήμων - Διεθνολόγος

«Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, από μια συγκυρία της ιστορίας, συνέπεσε με τη μέρα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου. Ήταν 26 Οκτωβρίου του 1912, γύρω στις 11 το βράδυ, όταν ο διοικητής της Θεσσαλονίκης Χασάν Ταξίν Πασάς υπέγραψε το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης στους Έλληνες. Το γεγονός ήταν ακόμη μία σελίδα της ιστορίας του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, στον οποίο Βουλγαρία, Σερβία, Ελλάδα και Μαυροβούνιο συνασπίστηκαν εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το επόμενο πρωί απόσπασμα ευζώνων και τμήμα ιππικού μπήκε στην πόλη και κατέλαβε το Διοικητήριο. Λίγο αργότερα μπήκε στην πόλη ο αρχιστράτηγος διάδοχος Κωνσταντίνος με το επιτελείο του και την 1^η μεραρχία και το μεσημέρι έγινε δοξολογία στο ναό του Αγίου Μηνά. Στις 29 Οκτωβρίου έφθασε στην πόλη και ο βασιλιάς Γεώργιος Α’.

Η παραμονή του βασιλιά στην πόλη έληξε με βίαιο τρόπο το Μάρτιο του 1913, όταν ο Αλέξανδρος Σχινάς τον δολοφόνησε την ώρα που έκανε τον περίπατό του. Τα κίνητρα της δολοφονίας δεν διαλευκάνθηκαν, γιατί ο Σχινάς αυτοκτόνησε. Ωστόσο ήταν διάχυτες οι υποψίες ότι υπήρχε ανάμιξη της Γερμανίας. Αντίθετα, ο διάδοχος Κωνσταντίνος ήταν γερμανόφιλος και η άνοδός του στο θρόνο εξυπηρετούσε τα γερμανικά συμφέροντα στην περιοχή. Αυτός ο προσανατολισμός του Κωνσταντίνου θα τον έφερνε σε σύγκρουση με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, οδηγώντας στα αμέσως επόμενα χρόνια την Ελλάδα σε διχασμό»[1].

Κατά καιρούς γράφονται διάφορα για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Έλληνες. Ένας ανυπόγραφος σύνδεσμος στο διαδίκτυο[2] θεμελιώνει με ακλόνητα στοιχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (Βενιζελική μάλιστα έκδοση) την αλήθεια, αλλά δείχνει και κάτι άλλο: Τη συνεχή και αστείρευτη παραχάραξη της ελληνικής ιστορίας και τον διπρόσωπο ρόλο του Ελευθερίου Βενιζέλου!

Η ιστορία της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης έχει τόσο παραχαραχτεί που σήμερα, παρ’ όλα τα χρόνια που έχουν περάσει, η ιστορική αλήθεια δεν έχει αποκατασταθεί.

«Επίσημη Ιστορία: Α΄ Βαλκανικός. Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών όπου 35.000 Τούρκοι στρατιώτες διαλύθηκαν σε χρόνο ρεκόρ από τα ασυγκράτητα Ελληνικά στρατεύματα, ο Ελληνικός στρατός περνώντας από τα (τότε) έλη της Δυτικής Μακεδονίας πλησιάζει στη Θεσσαλονίκη. Ο Αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού (τότε) διάδοχος Κωνσταντίνος θέλει να αφήσει τη Θεσσαλονίκη και να κατευθυνθεί προς Φλώρινα. Ο Βενιζέλος του στέλνει τηλεγράφημα απειλώντας τον ότι θα του αφαιρέσει την Αρχιστρατηγία αν δεν στραφεί προς την Θεσσαλονίκη. Κατόπιν αυτών των πιέσεων ο διάδοχος στρέφεται προς Θεσσαλονίκη και η Θεσσαλονίκη ελευθερώνεται.

Αληθινή Ιστορία: Α΄ Βαλκανικός. Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών όπου 35.000 Τούρκοι στρατιώτες διαλύθηκαν σε χρόνο ρεκόρ από τα ασυγκράτητα Ελληνικά στρατεύματα, ο Ελληνικός στρατός περνώντας από τα (τότε) έλη της Δυτικής Μακεδονίας πλησιάζει στη Θεσσαλονίκη χωρίς ο Βενιζέλος να δώσει καμιά διαταγή. Η απόφαση είναι κατά 100% του αρχιστρατήγου διαδόχου Κωνσταντίνου.

Κατά την πολιορκία της Θεσσαλονίκης ο Βενιζέλος δίνει διαταγή στον διάδοχο, να στείλει μια μεραρχία προς την κατεύθυνση των Σερβίων. Ο διάδοχος την αγνοεί. Οι Βούλγαροι πλησιάζουν ολοταχώς την Θεσσαλονίκη, δεν είναι ώρα οι Ελληνικές δυνάμεις να εξασθενήσουν.

Η Θεσσαλονίκη γίνεται Ελληνική, χωρίς ο Βενιζέλος να κάνει μέχρι τότε τίποτα. Αντίθετα στέλνει τηλεγράφημα μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης διατάσσοντας τον Κωνσταντίνο να την... καταλάβει».

Εύλογο το ερώτημα, γιατί το έκανε αυτό ο Βενιζέλος; Ο ερευνητής “sfoulidis” προχωρά στις παρακάτω εικασίες: Το έκανε «για να δείξει ότι βοήθησε στην απελευθέρωσή της; Για να πάρει μερίδιο από την δόξα του Διαδόχου, έχοντας υπόψιν του τον επερχόμενο διχασμό; Άγνωστο. Πάντως προσπαθεί εκ των υστέρων το τηλεγράφημα που έστειλε να μην δοθεί στον διάδοχο. Οι Βούλγαροι φτάνουν δεύτεροι και καταϊδρωμένοι στη Θεσσαλονίκη. Αργότερα δεν θα θέλουνε να φύγουν και θα ζητάνε κυριαρχικά δικαιώματα».

Η απάντηση στα ερωτήματα που προκύπτουν βρίσκεται στο βιβλίο του Γενικού Επιτελείου Στρατού «Ο Ελληνικός Στρατός κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους». Μάλιστα δεν είναι οποιαδήποτε έκδοση, αλλά η παμπάλαια του 1932, η οποία διαθέτει όλα τα ιστορικά αρχεία της περιόδου εκείνης.

Είναι γνωστό ότι τα περισσότερα βιβλία εκείνης της εποχής διαθέτουν παραχαραγμένα αρχεία. Και στο συγκεκριμένο βιβλίο συνέβη το ίδιο σε «ορισμένα τουλάχιστον», σύμφωνα με τον ερευνητή. «Ο Ι. Μεταξάς αργότερα σαν πρωθυπουργός, θα κάνει και μια επιτροπή με αρχηγό τον στρατηγό Παπάγο να ‘διορθώσει’ και να ‘καθαρίσει’ τα στρατιωτικά αρχεία από παραχαράξεις»[3]. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της έκδοσης του 1932 αναφερόμαστε σε μία έκδοση που κυκλοφόρησε από Βενιζελικούς. «Ως γνωστόν οτιδήποτε γράφεται σε ένα βιβλίο υπέρ του αντιπάλου πρέπει να θεωρείται σωστό […] Άρα οτιδήποτε υπέρ του βασιλιά είναι σωστό και οτιδήποτε υπέρ του Βενιζέλου ελεγχόμενο. Ανάποδα σε Βασιλικές εκδόσεις οτιδήποτε υπέρ του Βενιζέλου θεωρείται σωστό και υπέρ του Βασιλιά ελεγχόμενο»[4].

Συγκεκριμένα υπό τον τίτλο Αριθμός 875 αναφέρει τα εξής:

Ο Βενιζέλος διατάσει μια μεραρχία να φύγει από τη πολιορκία της Θεσσαλονίκης και να πάει στα Σέρβια. Ευτυχώς η διαταγή δεν εφαρμόστηκε.

Αριθμός 892: Ο Βενιζέλος στέλνει τηλεγράφημα στις 26.10.1912 ώρα 16:05 μ.μ. από το οποίο φαίνεται ότι γνωρίζει ανεπίσημα την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.

Αριθμός 770: Ο Βενιζέλος ειδοποιείται επίσημα από το επιτελείο στις 27.10.1912 και ώρα 08:20 π.μ. με εντολή του διαδόχου Κωνσταντίνου ότι η Θεσσαλονίκη είναι Ελεύθερη.

Ενώ λοιπόν στις 26.10.1912 ο Βενιζέλος γνώριζε την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και μάλιστα ανάφερε και αποστολή ενισχύσεων, την επομένη 27.10.1912 στέλνει ένα τηλεγράφημα στον διάδοχο και τον παραγγέλλει να μπει άμεσα στη Θεσσαλονίκη.

Η αποστολή του τηλεγραφήματος έγινε μάλλον για να εμπλέξει και το δικό του όνομα στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και να έχει «πόντους» εναντίον του διαδόχου αργότερα, εφόσον ο Εθνικός Διχασμός είχε ήδη αρχίσει! Για το «γιατί» μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. Όσον αφορά το «πότε» το έστειλε, τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Σχετικοί με το περιστατικό είναι οι Αριθμοί 768 και 769:

Όπως και να έχει το θέμα, στο επιτελείο του Κωνσταντίνου οι αξιωματικοί μπερδεύονται. Πήραν ένα τηλεγράφημα που λέει να μπουν σε μία πόλη που είχε ήδη απελευθερωθεί. Να δώσουν το τηλεγράφημα στο διάδοχο; Τι να κάνουν; Ρωτούν την Αθήνα και παίρνουν απάντηση να μη το δώσουν. (Αριθμός 771).

Εφόσον το τηλεγράφημα δεν έπρεπε να επιδοθεί στον Διάδοχο, διότι δεν ανταποκρινόταν στις περιστάσεις «της σήμερον», τότε γιατί απεστάλη; Όπως αναφέρθηκε την προηγούμενη ημέρα (27.10.1912 το μεσημέρι 12:30 μ.μ.) τηλεγράφημα του προσωπάρχη του Βενιζέλου Νίδερ προσπαθεί να «μπαλώσει» την κατάσταση. Λίγο αργότερα (στις 14:00 μ.μ.) στο Ελληνικό επιτελείο έρχεται και δεύτερο τηλεγράφημα με την υπογραφή Βενιζέλου, αυτή τη φορά ζητώντας να μην δοθεί το τηλεγράφημα.

Οι επιτελείς κάνουν όμως το αντίθετο. Μάλλον υποψιάστηκαν ότι ο Βενιζέλος κινήθηκε ύπουλα προσπαθώντας να φανεί και το δικό του όνομα στην συγκεκριμένη υπόθεση, έστειλε το πρώτο τηλεγράφημα για να έχει αριθμό πρωτοκόλλου με τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Δίνουν το τηλεγράφημα στον Διάδοχο. Ο Κωνσταντίνος το διαβάζει και αντιδρά άμεσα. Του προτείνει στο εξής να μη του κάνει υπενθυμίσεις για οιανδήποτε υπόθεση εφόσον είναι ο μόνος αρμόδιος που βρίσκεται επί τόπου και επιβάλλει τους δικούς του όρους.

Φυσικά οι επιτελείς έδειξαν το τηλεγράφημα στο διάδοχο, εφόσον η νίκη ήταν στρατιωτική, δηλαδή δική τους και του Διαδόχου, που βρίσκονταν στο μέτωπο και όχι του πολιτικού που καθόταν πίσω από το γραφείο του στην Αθήνα. Ήθελαν εν ολίγοις να του επιστήσουν την προσοχή, ασχέτως εάν ο Πρωθυπουργός τους παρακάλεσε δύο φορές να μη το κάνουν. Ο Εθνικός Διχασμός μόλις είχε αρχίσει για τα καλά. Μετά από λίγο καιρό ο Κωνσταντίνος, βασιλέας πλέον, καθαιρείται και εξορίζεται. Ο Βενιζέλος διαλύει τη βουλή του 1917 και επαναφέρει τους προηγούμενους βουλευτές του 1915. Στη βουλή αυτή την ονομαζόμενη και βουλή των Λαζάρων, όπου είχε την πλειοψηφία βγάζει λόγο λέγοντας στις 12 Αυγούστου 1917 αναφερόμενος σε ανύπαρκτο τηλεγράφημα του Κωνσταντίνου: «Εγώ (έλεγε το τηλεγράφημα), έχω καθήκον να στραφώ προς το Μοναστήριον, εκτός αν το απαγορεύσητε. Και του απήντησα: ‘Σου το απαγορεύω’. Διότι εγνώριζα ότι, εάν επρόκειτο να πολεμήσωμεν με τους Τούρκους μόνοι είχομεν καθήκον να συντρίψωμεν την δύναμιν του στρατού του εχθρού. Διότι τα ζητήματα τα στρατιωτικά δεν είναι ζητήματα τα οποία γνωρίζουν οι στρατιωτικοί, αλλά κατ’ εξοχήν οι πολιτικοί άνδρες. Τα στρατιωτικά ζητήματα είναι κατ’ εξοχήν πολιτικά ζητήματα…», δηλαδή με λίγα λόγια ο Βενιζέλος ελευθέρωσε την Θεσσαλονίκη, ενώ ο Κωνσταντίνος ήθελε να στραφεί προς Μοναστήριο κάτι που του το απαγόρεψε, εφόσον με τα στρατιωτικά ζητήματα πρέπει να ασχολούνται οι πολιτικοί και όχι οι στρατιωτικοί. Από το παρακάτω υπ’ αρίθμ. 445 απόσπασμα των Πρακτικών της Βουλής της συνεδριάσεως της 12^ης Αυγούστου 1917 παραθέσαμε τη παραπάνω φράση του Βενιζέλου:

Η πραγματικότητα είναι ότι σε κανένα αρχείο δεν υπάρχουν τα τηλεγραφήματα που επικαλείται ο Βενιζέλος στον λόγο που εκφώνησε. Ούτε και στα Βενιζελικά. Και ακόμα χειρότερα… Αυτός ο λόγος χρησιμοποιείται σήμερα σαν πειστήριο από τα σχολικά βιβλία του Υπουργείου Παιδείας για να δείξει στις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων μαθητών ότι ο ελευθερωτής της Θεσσαλονίκης ήταν τελικά ο Βενιζέλος.

Το αυθεντικό οριστικό πρωτόκολλο παράδοσης του τουρκικού στρατού στον ελληνικό (είχε υπογραφτεί και άλλο μία μέρα πριν), έχει συνταχθεί στην γαλλική γλώσσα και είναι υπογεγραμμένα από τους Δούσμανη – Μεταξά και Hassan Pasha, με ημερομηνία τις 27.10.1912.

Ας δούμε τι γράφουν οι Βενιζελικοί συγγραφείς της εποχής εκείνης:

Πάγκαλος: Τόμος Α Έκδοση 1950.

Στη σελίδα 181 του ως άνω τόμου, ο συγγραφέας αναφέρει το πλαστό τηλεγράφημα αριθμός 415 του Βενιζέλου για να πάει ο στρατός στην Θεσσαλονίκη! (Έτσι στα ξαφνικά και χωρίς συνοχή με το υπόλοιπο κείμενο) πριν ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος κάνει γνωστές τις προθέσεις του. Ο Πάγκαλος δεν αναφέρει την ημερομηνία του τηλεγραφήματος ενώ κατηγορεί τον Δούσμανη ότι δεν βάζει ημερομηνία! Στη σελίδα 186 μνημονεύει πάλι χωρίς ημερομηνία το τηλεγράφημα υπ’ αρίθμ. 768 (το χειρόγραφο που παραθέσαμε παραπάνω) που εστάλη 10,5 ώρες μετά τη κατάληψη της Θεσσαλονίκης και ότι ο Κωνσταντίνος την κατέλαβε χάρις στην επιμονή του Βενιζέλου. Τον Πάγκαλο φυσικά τον διαψεύδουν τα επίσημα αρχεία, στα οποία όμως μόνο λίγοι έχουν πρόσβαση.

Αλέξανδρος Μαζαράκης – Αινιάν, «Απομνημονεύματα», έκδοση του 1943.

Στη σελίδα 120 μνημονεύει απλά τους αριθμούς των τηλεγραφημάτων 414, 415 και 443, χωρίς να αναφέρει τι γράφουν καθώς και το 768 και την απάντηση 774 του διαδόχου Αρχιστρατήγου.

Γεώργιος Βεντήρης στο έργο του «Η Ελλάς του 1910-1920», έκδοση του 1931.

Πρόκειται για βενιζελικό δημοσιογράφο, διευθυντή της εφημερίδας «Πατρίς», ιδιοκτησίας Σίμου. Το σχολικό βιβλίο στο κεφάλαιο των Βαλκανικών Πολέμων μάλλον αυτό το βιβλίο πείρε ως πυγή. Βασίζεται στις αναπόδεικτες δηλώσεις Βενιζέλου στη «Βουλή των Λαζάρων», τον Αύγουστο 1917 που ήταν γεμάτες με εμπάθεια εναντίον του Κωνσταντίνου, γιατί είχε κορυφωθεί ο Εθνικός Διχασμός. Ο Βεντήρης προχωρά και ένα βήμα παραπέρα χρησιμοποιώντας το τηλεγράφημα υπ’ αριθ. 768 με παραποιημένη ημερομηνία 25.10.1912 και ώρα απογευματινή.

Τα επίσημα αρχεία διαψεύδουν τον δημοσιογράφο. Δυστυχώς το βιβλίο του Βεντήρη βασίζεται σε αναξιόπιστες πηγές. Σύμφωνα με τα επίσημα αρχεία, το τηλεγράφημα για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, εστάλη από τον Βενιζέλο 10,5 ώρες ΜΕΤΑ την κατάληψη αυτής από τον Κωνσταντίνο. Ο δε Βενιζέλος είχε Ο ΙΔΙΟΣ ανακοινώσει στις 16:05 το απόγευμα 26-12-1912 με το υπ’ αριθ. 892 τηλεγράφημα του ότι η Θεσσαλονίκη ΚΑΤΕΛΗΦΘΗ από τον Κωνσταντίνο. Υπάρχει και το ανακοινωθέν 767 του υπουργείου στρατιωτικών της 26.10.1912 όπου αναφέρεται ρητά ότι η Θεσσαλονίκη κατελήφθη. Σε άλλο σημείο και συγκεκριμένα στη σελίδα 74 του ίδιου βιβλίου υπάρχει συνέντευξη με τον Βενιζέλο με ημερομηνία 15.06.1928, όπου ο Βενιζέλος τονίζει ότι ο Κωνσταντίνος ήταν μεγάλος στρατιωτικός ηγέτης και ότι και σήμερα το 1928 πάλι αυτόν θα διόριζε Αρχιστράτηγο.[5]

Απίστευτη επίσης προσπάθεια ιστορικής παραχάραξης αποτελεί και η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ελευθέριος Βενιζέλος» που υπάρχει ελεύθερη και στο διαδίκτυο σε διάφορες ελληνικές κυρίως ιστοσελίδες. Στην εν λόγω ταινία-φιάσκο, τα τηλεγραφήματα παρουσιάζονται με διαφορετική σειρά, και η απάντηση του Κωνσταντίνου στον Βενιζέλο παρουσιάζεται ως ειρωνική απάντηση σε άλλο (συγχαρητήριο) τηλεγράφημα. Ολόκληρη η ταινία είναι γεμάτη από παρόμοιες πατέντες, τις οποίες με περισσή μαεστρία πλάσαρε ο κ. Βούλγαρης ώστε να παρουσιάσει τον Βενιζέλο ως ήρωα! Εξάλλου, ποιός θεατής θα έχει στα χέρια του τα στρατιωτικά αρχεία ώστε να καταλάβει τις σημαντικότατες ιστορικές ανακρίβειες της ταινίας;

΄

Τα επίσημα αρχεία διαψεύδουν παντελώς και εξ ολοκλήρου την εν λόγω ταινία, εκθέτοντας τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη και δείχνοντας κρυστάλλινα τον τρόπο που πλασάρουν στο κοινό οι Έλληνες "αριστεροί" σκηνοθέτες τα αλλοιωμένα και παραχαραγμένα ιστορικά γεγονότα στις ταινίες-παρωδίες τους.[6]

Ο Στέφανος Σκουλούδης που υπήρξε Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1915-1916, είχε θητεύσει υπουργός και είχε εκλεγεί πολλές φορές βουλευτής, ένας πρώην βενιζελικός και αργότερα άσπονδος αντί-βενιζελικός, στο βιβλίο του «Συνδιαλέξεις μετά προσώπων υπευθύνων και μη» και συγκεκριμένα στη σελίδα 130 αναφέρει σχετικά με τον Βενιζέλο και την Θεσσαλονίκη:

«Εν Λονδίνω τη 10η Ιανουαρίου 1913.

Την εσπέραν της παρελθούσης Τετάρτης, περί την 11ην μ.μ. ήλθεν εν τω Ξενοδοχείο Claridges εις το διαμέρισμα μου ο εκ της αποστολής ημών αξιωματικός κ.* και αφού εζήτησε συγγνώμην, δια την εις τοιαύτην προκεχωρηκυίαν ώραν επίσκεψίν του, και τήν άδειαν να με απασχόληση έπ' ολίγον έκτος του κύκλου των καθηκόντων του, είπεν ότι οι της ημετέρας αποστολής στρατιωτικοί διατελούσαν από τίνος εν μεγάλη ανησυχία, διότι, κατά την μετά του Προέδρου (κ. Βενιζέλου) συνεργασίαν των, αντιλαμβάνονται πάντες ότι ούτος κατέχεται υπό πνεύματος υπερβολικής προς τους Βουλγάρους ενδοτικότητας εις το ζήτημα του κανονισμού των μετ' αυτών συνόρων, ιδίως εις το της Θεσσαλονίκης, και φοβούνται μη διάπραξη ανεπανόρθωτόν τι κακόν κατά την διανομήν των κατακτηθεισών χωρών. Και επειδή αφ' ενός ή στρατιωτική πειθαρχία δεν επιτρέπει εις τους αξιωματικούς να εκφέρωσι προς ανώτερον γνώμην εάν δεν τοις ζητηθή, άφ' έτερου δε θα έχουν τύψεις συνειδότος εάν ένεκα τής σιωπής των δεν ήθελε προληφθή ενδεχόμενον κακόν, απεφάσισαν να μου ανακοινώσωσιν εμπιστευτικώς τα συμβαίνοντα, όπως λάβω τα κατάλληλα μέτρα. Απήντησα ότι τελείως αδυνατώ να πιστεύσω ότι ο Πρόεδρος είναι διατεθειμένος, ή καν σκέπτεται να παραχώρηση την Θεσσαλονίκην εις τους Βουλγάρους, και μολονότι ή ιδική μου αποστολή αφορά μόνον εις τας μετά των Τούρκων διαπραγματεύσεις περί ειρήνης - διότι ηρνήθην κατηγορηματικώς ν' αναμιχθώ εις τάς μετά των Βουλγάρων, ώς μοϊ έζήτησαν οί έν Αθήναις, - ούχ ήττον εκ των γενικών συνδιαλέξεων, αι οποίαι λαμβάνουν χώραν καθ' εκάστην μεταξύ των μελών της αποστολής, δεν αντελήφθην ότι υπάρχουσι παρά τω κ. Βενιζέλω αι τάσεις, αι οποίαι τόσο ανησυχούν τους αξιωματικούς. Και ενόσω -είπον- δεν έχετε δεδομένα δικαιολογούντα αναμφισβητήτως τους φόβους σας, συνιστώ να μη παραδίδεσθε εις υπονοίας και να φθάνετε εις συμπεράσματα, τα όποια είναι όχι μόνον προσβλητικά δια τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως αλλά θα ήσαν και επικινδύνως επιβλαβή εάν περιήρχοντο εις τα ώτα της Βουλγαρικής αποστολής.

‘Έχομεν δεδομένα προκαλούντα τους φόβους μας’, απήντησεν ο αξιωματικός, ‘όσα ανεπιφυλάκτως λέγει ο Πρόεδρος κατά την μετ' αυτού συνεργασίαν των συναδέλφων μας, σχετικώς προς την μετά των Συμμάχων μας διανομήν των κατακτηθέντων μερών και ιδίως ως προς την Θεσσαλονίκην. Κατ' αρχάς μεν περιωρίζετο εις το να λέγη ότι δεν πρέπει να είμεθα υπερβολικοί εις τας αξιώσεις μας, και δεν είναι πολιτικόν να τα θέλωμεν ‘όλα ιδικά μας’- κατόπιν μας είπεν ότι ‘Πέραν του Αλιάκμονος δεν είναι Ελλάς’- προχθές δε καθαρά και ξάστερα είπεν ότι η ‘Θεσσαλονίκη δεν είναι πόλις Ελληνική, είναι Εβραιούπολις, διότι περιέχει εβδομήκοντα χιλιάδας Εβραίων και μόνον δέκα χιλιάδας Ελλήνων, δεν εννοεί δε αυτήν την ψύχωσιν τον Ελληνισμού δια την Θεσσαλονίκην’. Ταύτα μας ανησύχησαν και μας ανησυχούν εις ημάς δεν επιτρέπεται να αντείπωμεν εις τον Πρόεδρον, αλλά γνωρίζοντες πόσον σέβεται την γνώμην σας, πιθανόν δε και να σας φοβήται, ανέθηκαν οι συνάδελφοι εις εμέ να σας τα καταστήσω γνωστά, όπως προληφθή ει δυνατόν η επαπειλούμενη εθνική ζημία’.

Έκπληξιν μοι επροξένησαν αι ανακοινώσεις αύται, αλλά συγχρόνως επανέφερον εις την μνήμην μου εκείνο, το όποιον δύο ημέρας προ της εξ Αθηνών αναχωρήσεως μου έλαβε χώραν εν τη οικία μου, και τον οποίου δεν είχον έκτοτε ανεύρει ακριβώς τον λόγον. Το λαβόν χώραν είναι τούτο: Είχον έλθει παρ' εμοί κ. Βενιζέλος μετά του κ. Κορομηλά. Όπως μου ανακοίνωση ο πρώτος ότι τηλεγράφημα προ μικρόν ληφθέν εκ Σόφιας αναφέρει ότι ‘αν επί τη ευκαιρία των περί ειρήνης διαπραγματεύσεων ο κ. Βενιζέλος μεταβή εις Λονδίνον, προτίθεται να μεταβή προς συνάντησιν του εκεί και ο κ. Γκέσωφ, ειδοποιών περί τούτου και τον κ. Πάσιτς’. Έσπευσα να προτρέψω τον κ. Βενιζέλον να έλθη εις Λονδίνον, προσθείς ότι, και αν μη έλθη ο κ. Γκέσωφ, πάντως χρήσιμον θά είναι να γνωρισθή ο Πρωθυπουργός τής Ελλάδος προσωπικώς μετά των κυβερνώντων την Ευρώπην πολιτικών ανδρών. Μέχρι τής στιγμής εκείνης και ο κ. Βενιζέλος και ο κ. Κορομηλάς κατείχοντο, φαίνεται, υπό της ιδέας ότι θα ηρνούμην να μετάσχω της αποστολής εάν μετείχε ταύτης και ο Πρωθυπουργός, βλέποντες δε ότι ουδέ νύξιν έκαμα περί τοιούτων μικροφιλοτιμιών με ηυχαρίστησαν ζωηρώς αμφότεροι ότι δεν μετέβαλον γνώμην ως προς την εις Λονδίνον μεταβασίν μου. Επειδή δε και καθ' ην στιγμήν εξήρχετο του γραφείου μου ο κ. Βενιζέλος επανελάμβανε τας ευχαριστίας του τω είπον:

‘Άφετε τας ευχαριστίας, δεν είναι καιρός δια προσωπικά ζητήματα, να εξασφαλίσετε μόνον την κατοχήν τής Θεσσαλονίκης, διότι άνευ αυτής, προσέθηκα κάπως εντόνως, δεν θα δυνηθώμεν να επανέλθωμεν εις την Ελλάδα’. Και ο μεν κ. Βενιζέλος προπορευόμενος ουδέν απήντησεν, ο δε κ. Κορομηλάς, όστις εβάδιζεν όπισθεν του, εστράφη ταχύς προς εμέ και δια εκφραστικωτάτων επινεύσεων της κεφαλής - αλλά σιωπών - εφαίνετο παρότρυναν με να επιμείνω εις όσα περί Θεσσαλονίκης έλεγον. Και ότι μεν ήτο σύμφωνος εις όσα περί Θεσσαλονίκης είπον ήτο ευνόητον, άλλα δεν ηδυνάμην να εννοήσω διατί δεν εξέφραζε φανερά την γνώμην του ταύτην, άλλ' οιονεί θέλων να την απόκρυψη από τον Πρωθυπουργόν κατέφυγεν εις άφωνον μιμικήν. Τίνα άρα γε προς τούτο είχε λόγον;

Νυν, εκ των ανακοινώσεων του αξιωματικού κ. *, ο λόγος προέκυπτε σαφής και εκτός πάσης αμφιβολίας- ο κ. Κορομηλάς εγίνωσκεν έκτοτε τας υποχωρητικάς, απέναντι των Βουλγάρων διαθέσεις τον κ. Βενιζέλου, και άκουσας την περί Θεσσαλονίκης γνώμην μου έσπευσε δια των ζωηρών εκείνων επινεύσεων να μοι σημάνη ότι ήτο ανάγκη μεγάλη να επιμείνω εις ταύτην παρά τω Πρωθυπουργώ.

Εν τούτοις προς τον αποκαλύψαντά μοι την κατάστασιν αξιωματικόν είπον ότι ‘δέν είναι δυνατόν να έχη πράγματι κατά νουν ο κ. Βενιζέλος όσα λέγει προς αυτούς περί Μακεδονίας και Θεσσαλονίκης. Δεν γνωρίζω, είπον, τι ακριβώς συμβαίνει εν τω προκειμένω, αλλά δεν μου φαίνεται απίθανον ν' ακούη παρά τίνων εξ υμών των στρατιωτικών υπερφίαλους πατριωτικάς αξιώσεις, και δια τοιούτων ψυχρολουσιών επιδιώκει να τας μετρίαση, θα προσπαθήσω να εξακριβώσω τί συμβαίνει, άλλ' εν πάση περιπτώσει επαναλαμβάνω την σύστασιν μου να τηρήσητε ησυχίαν και άκραν σιγήν επί θέματος τόσον λεπτού’.

Ο αξιωματικός απήντησεν ότι θα διαβιβάση εις τους συναδέλφους του όσα είπον και ευχαριστήσας απήλθε.

Προχθές την πρωίαν, παρόντων των κ.κ. Στρέιτ και Πολίτου εν τη αιθούση του κ. Βενιζέλου, ηρώτησα τούτον αν κατορθώθη επί τέλους να ορισθή συνάντησις τον μετά του κ. Δάνεφ, όπως κανονίσωσι τα της διανομής. Τω είχον δε επανειλημμένως ήδη συστήσει τούτο ως επείγον, επί τω λόγω ότι, εάν ποτέ αναγκασθώμεν υπό των Δυνάμεων να συζητήσωμεν περί αναλήψεως του αναλογούντος εις τας αποσπασθείσας χώρας δημοσίου τής Τουρκίας χρέους, πρέπει εγκαίρως να γνωρίζωμεν τίνας ακριβώς χώρας ελάβομεν ημείς και τίνας οι σύμμαχοι, όπως κανονίσωμεν την αναλογίαν μας. Ο κ. Βενιζέλος απήντησεν ότι κατ' επανάληψιν εζήτησε προς τούτο συνέντευξιν παρά του κ. Δάνεφ, όστις πότε υπό μίαν πρόφασιν και πότε υπό άλλην την απέφυγε μέχρι τούδε, άλλ' ότι συνεφώνησαν επί τέλους οριστικώς να συναντηθώσιν εδώ εντός τής εβδομάδος. Η συνομιλία επί του θέματος δεν προέβη περαιτέρω, εφαίνετο δε πράγματι δυσφορών ο κ. Βενιζέλος επί τη εκκρεμότητι του σοβαρωτάτου τούτου ζητήματος, το όποιον κατά την εμήν γνώμην ώφειλε προ πολλού -και μάλιστα προτού έλθωμεν έδώ -να είναι λελυμένον.

Χθες το μεσονύκτιον, καθ' ήν στιγμήν ητοιμαζόμην να μεταβώ εις το δωμάτιον του ύπνου, εισήλθον εις την αιθουσάν μου οι κ.κ. Στρέιτ και Πολίτης.

‘Ερχόμεθα κατά τοιαύτην ώραν’, είπεν μειδιών ο κ. Στρέιτ, ‘διότι πρόκειται περί συνωμοσίας, εις την οποίαν είναι ανάγκη να λάβετε και υμείς μέρος, δεν έπρεπε δε να μας ιδεί ερχόμενους κανείς εκ των του ξενοδοχείου’.

Και ήρχισαν τότε εναλλάξ να μοι λέγωσιν αμφότεροι, ότι είχον από τίνος παρατηρήσει ότι ο κ. Βενιζέλος, μετά την προ τίνος ομιλίαν του μετά του κ. Δάνεφ, εδείκνυε τάσεις εις άκρον υποχωρητικάς ως προς τας αξιώσεις των Βουλγάρων, ότι έπ' εσχάτων εις τας ιδιαιτέρας προς αυτούς (τουτέστιν τους Στρέιτ και Πολίτην) ομιλίας των, ου μόνον αμφισβητεί την Ελληνικότητα αυτής ταύτης της Θεσσαλονίκης και δυσφορεί όταν τις αντιλέγη είς τούτο, άλλ' ήρχισεν ανεπιφυλάκτως σχεδόν πλέον να συζητή περί της αμφιβόλου χρησιμότητας, την οποίαν θα είχε δια την Ελλάδα ή διατήρησις της. ‘Προσεπαθήσαμεν, είπον, αμφότεροι να τον εξαγάγωμεν της πεπλανημένης ταύτης κατευθύνσεως, άλλ' ατυχώς τον βλέπομεν επιμένοντα εις τας ιδέας του. Γνωρίζομεν ότι υμείς δεν εδέχθητε ν' αναμιχθήτε εις τας διαπραγματεύσεις περί των συνόρων μας προς την Βουλγαρίαν, αλλά γνωρίζομεν επίσης ότι ο κ. Βενιζέλος περί πολλού ποιείται και σέβεται την γνώμην σας, και τούτου ένεκα ήλθομεν να σας καταστήσωμεν γνωστά τα συμβαίνοντα, και να σας παρακαλέσωμεν να παρεμβήτε εις την υπόθεσιν, όπως προληφθή εν ολίσθημα ολέθριον δια τα εθνικά μας συμφέροντα’.

Χωρίς να είπω τι περί τού ταυτοσήμου διαβήματος των στρατιωτικών τής αποστολής, εξέφρασα μεν λύπην δι' όσα μοι έκαμαν την τιμήν να μοι επιστευθώσιν, αλλά συνέστησα και προς τούτους να μη χάσωσι το θάρρος των είπον ότι ‘δεν είναι δυνατόν νά τρέφη σοβαρώς τοιαύτας ιδέας ο Πρόεδρος, ότι είμαι πεπεισμένος ότι τα πράγματα θέλουν τον οδηγήσουν εις την ευθείαν οδόν, και ότι τέλος πάντων το έπ' εμοί ουδεμίαν έχω ανησυχίαν περί Θεσσαλονίκης, ενόσω διαμένει εκεί ο Βασιλεύς Γεώργιος, αναντιρρήτως δε ούτος μένει εκεί δια να μην αφήση να την καταλάβη άλλος. Εν τούτοις εάν μοι δοθή ευκαιρία, θέλω προσπαθήσει ν' αντιληφθώ πώς τωόντι σκέπτεται ο κ. Βενιζέλος περί των θεμάτων τούτων, και να είσθε βέβαιοι ότι θα είπω ανεπιφυλάκτως την γνώμην μου’»[7].

---

[1] Βλ. Έκθεση Λευκού Πύργου

[2] Βλ. http://sfoulidis.my-webs.org/venizelos/page1.htm

[3] Βλ. http://sfoulidis.my-webs.org/venizelos/page2.htm

[4] Βλ. http://sfoulidis.my-webs.org/venizelos/page3.htm

[5] Πηγή: http://sfoulidis.my-webs.org/venizelos/parartima.htm

[6] Πηγή: http://clubs.pathfinder.gr/pasokkateleth/911901

[7] Βλ. Στέφανος Σκουλούδης, «Συνδιαλέξεις μετά προσώπων υπευθύνων και μη», σελ. 130· Πηγή: http://sfoulidis.my-webs.org/venizelos/skouloudis.htm

Συνδεθείτε στη σελίδα μας https://www.facebook.com/antizitro

 

Η “Νύχτα της Χαλάστρας” και η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

• Ιστορίες

Η νύχτα που πέντε Χαλαστρινοί, απλοί πολίτες που έδωσαν ψυχή και νου τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου 1912 για να στήσουν τις γέφυρες πάνω από τις οποίες πέρασε ο ελληνικός στρατός για να φτάσει πρώτος και να απελευθερώσει τη Θεσσαλονίκη, στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Ένα κρίσιμο περιστατικό της Ιστορίας, άγνωστο στους περισσότερους, που επέδρασε καθοριστικά στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ελληνικό στρατό.

24 Οκτωβρίου 1912.Η λεμβόζευκτη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας) είναι έτοιμη.
Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Τιμή και δόξα λοιπόν στις οικογένειες των Γεωργίου Νταλιγκάρη, Αστέριου Τσόκα, Αλέξανδρου Αναγνωστόπουλου, Θεοχάρη Γράμπα, Αστέριου Μαρκούδη αλλά και όλους τους Χαλαστρινούς που στις 22 Οκτωβρίου 1912, τη νύχτα που απελευθερώθηκε η Χαλάστρα μετά από 482 χρόνια οθωμανικού ζυγού, βοήθησαν τον ελληνικό στρατό για να απελευθερώσει τη Θεσσαλονίκη.

«Η ιστορία του καροποιού Γιώργου Νταλιγκάρη και των λοιπών Χαλαστρινών τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου 2012 δεν προκύπτει μόνο μέσα από τις ντόπιες παραδόσεις και το λιτό σωζόμενο διήγημα του Κωνσταντίνου Βαφείδη, αλλά και από τα αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, ωστόσο παραμένει άγνωστη στο ευρύ κοινό, παρόλο που εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς την αποφασιστική σημασία της για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912.

Η λεμβόζευκτη γέφυρα του Αξιού που κατασκευάστηκε από τους Χαλαστραίους πολίτες και τους στρατιώτες της 7ης Μεραρχίας είναι έτοιμη. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η μαρτυρία του αυτόπτη Στέργιου Μαρκούδη

Το 1962, ο Κώστας Βαφείδης, δημοσίευσε στο περιοδικό «Μακεδονική Ζωή» ένα κείμενο με τίτλο «Το πέρασμα του Αξιού το 1912». Το 1967 είδε το φως της δημοσιότητας ένα άλλο κείμενο του ιδίου με τίτλο «Η γέφυρα της Κουλιακιάς», όπου μετέφερε σε μια πολύ παραστατική αφήγηση τη μαρτυρία του Στέργιου Μαρκούδη.

«Η ιστορία αυτή στους νεώτερους ίσως δεν κάνει εντύπωση, γιατί πέρασαν τόσα χρόνια και τα μάτια μας είδαν από τότε τόσα και τόσα. Ηρωισμούς και θυσίες, μικρότητες και προδοσίες. Στους παλαιότερους, όμως, σ” αυτούς που έζησαν τα γεγονότα και λαχτάρησαν οι ψυχές τους θέλω να πιστεύω ότι θ” αρέσει» γράφει εισαγωγικά για την αφήγησή του, την οποία χαρακτηρίζει «μνημόσυνο για τους ταπεινούς όπως ο Γεώργιος Δαλιγκάρης ο οποίος πέθανε φτωχός και καταφρονεμένος».

Το χαρακτηριστικό του κειμένου του Βαφείδη, είναι ότι μεταφέρει την ατμόσφαιρα της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης σε κλίμα εθνικής ανάτασης των άρτι απελευθερωμένων Χαλαστρινών. Αφού ξεκινά την αφήγηση με την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Χαλάστρα και τα πανηγύρια των ντόπιων, μεταφέρει το λόγο του δασκάλου του χωριού, ο οποίος ανέβηκε στο μπαλκόνι του Σταθμού και φώναζε «Πατριώτες… Έλληνες ακούστε…»

«Η σημερινή μέρα ας χαραχθή βαθιά μέσα στις ψυχές μας, δεν είμαστε πια σκλάβοι, είμαστε ελεύθεροι Έλληνες… Έλληνες! Και δείχνοντας τη σημαία που περήφανα κυμάτιζε πλάι του, φώναξε:

Γονατίστε στην ελληνική σημαία και θυμηθείτε τα τόσα βάσανά μας, θυμηθείτε τους αγωνιστές που χάθηκαν…»

Στη συνέχεια όλοι γονάτισαν και τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο και το… Χριστός Ανέστη!

Στη συνέχεια βγήκαν, όπως αφηγείται, τρεις δημογέροντες από τη Μακεδονική Επιτροπή και κάλεσαν τον κόσμο να υποδεχθεί τις ελληνκές μεραρχίες και να τρέξει στα σπίτια του για να φτιάξει φαγητό!

«Κι τώρα πιδιά μ” δ’λεια, τ” αδέρφια μας σι λίγες ώρες έρχουντι, είνι χαρούμενα μα κι μπαϊλντισμένα. Μπουρεί να πναν κιόλας, ου αγώνας ήταν κι είνι ακόμα τρανός! Που κιρός για φαΐ; Ούλοι στα σπίτια σας, ψήστι ψουμιά κι πίτες κι τοιμάστι προσφάγια».

Όλοι φύγανε στα σπίτια τους και σε λίγη ώρα λαμπάδιαζαν οι φούρνοι κι όλη η ατμόσφαιρα μοσχοβολούσε!

Το απόγευμα υποδέχθηκαν τον ελληνικό στρατό. Αφού οι στρατιώτες τακτοποιήθηκαν σε καταλύματα, οι αξιωματικοί ξεκίνησαν να μελετήσουν την κατάσταση της οδού προς τη Θεσσαλονίκη μέσω Τέκελι, τη σημερινή Σίνδο. Οι ανιχνευτές τους ανακοίνωσαν ότι οι Τούρκοι είχαν καταστρέψει τις γέφυρες και δεν υπήρχε άλλη διάβαση. Ο μόνος τρόπος ήταν αν καατσκευαστούν πλωτές γέφυρες όμως οι αξιωματικοί μετρούσαν και ξαναμετρούσαν αλλά δεν έβγαζαν άκρη.

Κοντά σ” αυτούς, παρακολουθούσαν την κατάσταση και τους προβληματισμούς και οι πολίτες, κι ένας από αυτούς, «κοντούλης και λεπτός», ο Γιώργης Νταλιγκάρης, ειδήμων σ” αυτά και λάτρης του… καφέ, καθ” ο καρροποιός στο επάγγελμα, κλωθογυρνούσε κι έλεγε:

«Τι μητράν και ξαναμητράν α…Τι μητράν κι ξαναμητράν, ας μη καμν για μια μέρα Βασιληά να δούν».

Όταν με τη… μετάφραση του Στέργιου Μαρκούδη ο Μέραρχος του έδωσε το ΟΚ για να κατασκευάσει αυτός τη γέφυρα, τον έκανε δηλαδή «Βασιληά» για μέρα, ο Νταλίγκαρος κάλεσε «τον πρόεδρο και τους προύχοντες».

Είναι εντυπωσιακή η περιγραφή του ξεσηκωμού υπό τις «διαταγές» του Νταλιγκάρη, όπως την μετέφερε ο Μαρκούδης στον Βαφείδη.

Μια μικρή γεύση από την αφήγηση του Κώστα Βαφείδη, ο οποίος μεταφέρει μαρτυρία του αυτόπτη Στέργιου Μαρκούδη.

Όταν όλα ήταν έτοιμα, ο Μέραρχος πλησίασε τον Νταλίγκαρο που έπινε ούζα και ρακί στο καφενείο, τον σήκωσε όρθιο, του έδωσε ένα χαρτί στα χέρια και του φώναξε δυνατά: «Γεώργιε Νταλιγκάρη, άξιον τέκνον της Ελλάδας, η Πατρίς σ” ευγνωμονεί» και γυρνώντας στους θαμώνες του καφενέ και φώναξε πάλι δυνατά: «Φίλοι μου άξια παλικάρια της Κουλιακιάς, ο Στρατός σας ευχαριστεί»!

Τα κατορθώματα και στο facebook!

Τα τελευταία χρόνια, στο facebook δημιουργήθηκε μια ομάδα (Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης) για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με το ρόλο της Χαλάστρας στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Και έκανε σπουδαία δουλειά.

Σύμφωνα με αυτήν [κείμενα και φωτογραφικό αρχείο: Demetrios Hatzikos], «την 24η Οκτωβρίου 1912 η λευμβόζευκτη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας) ήταν έτοιμη και άρχισε με δυσκολίες η διέλευση» του ελληνικού στρατού. «Οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς. Βροχή, ψύχος, ομίχλη τις πρωινές ώρες και πολλή λάσπη».

Το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου 1912 «το απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινόπουλου πέρασε τη γέφυρα της Κουλακιάς (Χαλάστρας), κατέλαβε το Τεκελί (Σίνδος) χωρίς αντίσταση και στρατοπέδευσε εκεί. Το σώμα Προσκόπων στάθμευσε στο Τεκελί (Σίνδος). Η έβδομη μεραρχία άρχισε να διαβαίνει το μεσημέρι τη γέφυρα της Χαλάστρας τμηματικά έως ότου έπεσε το σκοτάδι. Η προφυλακή στάθμευσε στο Τεκελί (Σίνδος)».

Όπως αναφέρεται στο υλικό της ίδιας πηγής, ο Αλέξανδρος Ζάννας, γιος του Θεσσαλονικιού γιατρού Ζάννα, που υπηρετούσε στο σώμα των Προσκόπων, έγραψε για την είσοδο του ελληνικού στρατού στο Τεκελί (Σίνδος): «Επιτέλους έφτασε η ώρα της πορείας προς την πόλη της Θεσσαλονίκης. Περάσαμε τη γέφυρα της Κουλακιάς και τραβήξαμε ολοταχώς προς το Τεκελί, δέκα χιλιόμετρα περίπου από τη Θεσσαλονίκη. Εκεί συναντηθήκαμε πάλι με την 7η μεραρχία και την ταξιαρχία Κωνσταντινόπουλου.

Στο Τεκελί, σημερινή Σίνδο, μείναμε 36 ώρες. Εκεί μας βρήκαν μερικοί νέοι από τας Αθήνας φρεσκοξυρισμένοι, βγαλμένοι από το κουτί, γιατί δεν πρόφτασαν οι καημένοι τις μονάδες τους και είχαν έλθει εκ των υστέρων να τις συναντήσουν στη Θεσσαλονίκη. Φιλοξενήσαμε το βράδυ μερικούς από αυτούς και όταν μπήκαμε ύστερα στη Θεσσαλονίκη, ακούγαμε τις διηγήσεις τους για τις μάχες του Σαραντάπορου και των Γιαννιτσών!»

Το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η έρευνα του Γρ. Χαντέ

Ο Γρηγόρης Χαντές είναι συνταξιούχος καθηγητής – πρώην Δήμαρχος Χαλάστρας. Είναι ο άνθρωπος που στις αρχές του ’90 έκανε την πρώτη απόπειρα να αναδείξει αυτή τη μεγαλειώδη λεπτομέρεια της Ιστορίας. Έχοντας μελετήσει τις πηγές, εξιστορεί τα γεγονότα εκείνης της νύχτας:

«Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και όλης της Μακεδονίας ως ιστορικό γεγονός τοποθετείται στο ευρύτερο πλαίσιο των βαλκανικών πολέμων 1912-1913 και μάλιστα του Α”. Αποστασιοποιημένοι από συναισθηματικές και τοπικές υπερβολές, είναι ώρα να αποτιμήσουμε σε βάθος τα ακριβή περιστατικά, τα οποία σχετίζονται με τον τόπο μας, τη Χαλάστρα και την ευρύτερη περιοχή της Καμπανίας.

Στις αρχές του 1912 είχε ήδη συσταθεί η στρατιά της Θεσσαλίας με αρχηγό τον διάδοχο Κωνσταντίνο και η στρατιά της Ηπείρου με αρχηγό τον στρατηγό Σαπουντζάκη. Το δικό μας ενδιαφέρον εστιάζεται στη στρατιά της Θεσσαλίας,η οποία με επτά μεραρχίες επιχειρεί την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία το 1912 ήταν έξω από την Ελασσόνα. Γι” αυτό και η πρώτη μάχη δίνεται στην Ελασσόνα. Συνεχίζει νικηφόρα ο ελληνικός στρατός προς το Σαραντάπορο. Η Δυτική Μακεδονία απελευθερώνεται. Έρχεται η σειρά της Κεντρικής Μακεδονίας. Βέροια, Έδεσσα, Κατερίνη, μέχρι τις 19 Οκτωβρίου έχουν απελευθερωθεί.

Λίγο μετά τη διέλευση της 7ης μεραρχίας από τη λεμβόζευκτη γέφυρα της Χαλάστρας,κάποιος τοπικός κτηνοτρόφος βρίσκει την ευκαιρία και οδηγεί το κοπάδι του απέναντι! Σ’ αυτή τη μοναδική εικόνα της εποχής διακρίνεται πολύ καλά η κατεστραμένη από τους Τούρκους γέφυρα καθώς και ο τρόπος που ήταν δεμένες οι πλάβες (οι βάρκες) των χαλαστραίων ψαράδων από τους πασσάλους,προκειμένου να μην παρασυρθεί η αυτοσχέδια γέφυρα από τα ορμητικά νερά (λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων) του ποταμού. [κείμενα και φωτογραφικό αρχείο: Demetrios Hatzikos]

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Λίγο μετά τη διέλευση της 7ης μεραρχίας από τη λεμβόζευκτη γέφυρα της Χαλάστρας,κάποιος τοπικός κτηνοτρόφος βρίσκει την ευκαιρία και οδηγεί το κοπάδι του απέναντι! Σ” αυτή τη μοναδική εικόνα της εποχής διακρίνεται πολύ καλά η κατεστραμένη από τους Τούρκους γέφυρα καθώς και ο τρόπος που ήταν δεμένες οι πλάβες (οι βάρκες) των χαλαστραίων ψαράδων από τους πασσάλους,προκειμένου να μην παρασυρθεί η αυτοσχέδια γέφυρα από τα ορμητικά νερά (λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων) του ποταμού.

Η μεγάλη μάχη για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης γίνεται στα Γιαννιτσά,στην ιερή πόλη των Οθωμανών. Είναι ιερή γιατί εκεί είναι θαμένος ο Γαζή Εβρενός Μπέης, ο οποίος το 1430 ήταν ο πρώτος Οθωμανός, φίλος του Μωάμεθ Β”, ο οποίος κατακτά ευρωπαϊκό έδαφος, όλο τον κάμπο από τα Γιαννιτσά μέχρι την Κουλακιά και τη Θεσσαλονίκη. Άρα στην περιοχή μας, από την Κατερίνη μέχρι τον Αξιό, εκτός από μικρές συγκρούσεις, δεν έγινε άλλη μεγάλη μάχη.

Γιατί λοιπόν έχει κάποια σημασία η απελευθέρωση της Χαλάστρας; Στην ουσία η 7η μεραρχία με Διοικητή τον Κλεομένη Κλεομένους προήλαυνε. Στις 21 Οκτωβρίου τα μεσάνυχτα, το απόσπασμα των προσκόπων (παλαιών μακεδονομάχων και εθελοντών), το οποίο προπορευόταν της 7ης μεραρχίας, φτάνει στην κουλακιά (Χαλάστρα).

Σ’ αυτό συμμετέχει ο μακεδονομάχος Αλέξανδρος Αναγνωστόπουλος,ο οποίος ανεβάζει την ελληνική σημαία στον τοπικό σταθμό της τουρκικής φρουράς. Από το 1430 μέχρι το 1912 μεσολάβησαν 482 χρόνια κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Σε λίγο, στο ξημέρωμα της 22ας Οκτωβρίου 1912, κουρασμένοι και βρεγμένοι μέχρι το κόκκαλο, φτάνουν οι στρατιώτες της 7ης μεραρχίας στην Κουλακιά.

Ο δημοδιδάσκαλος της εποχής Κράββας Αθανάσιος (1873-1940) περιγράφει την υποδοχή του στρατού αυθεντικά, όπως την έζησε ο ίδιος. Κι αυτά που είδε, αυτά περιγράφει: τους Κουλακιώτες μ” επικεφαλής τους ιερωμένους,κρατώντας το Ευαγγέλιο και ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη, να υποδέχονται τον ελληνικό στρατό. 482 χρόνια δεν ήταν αρκετά για να τους κάνουν να χάσουν το εθνικό τους φρόνημα,την ελληνική τους γλώσσα και την πίστη των προγόνων τους».

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Ο βασιλιάς μιας νύχτας: Από τα αρχεία του Γ.Ε.Σ. και όχι μόνο από τις ντόπιες παραδόσεις και το λιτό σωζόμενο διήγημα του Κωνσταντίνου Βαφείδη, περιγράφεται η κατάσταση που επικρατούσε στις 22 Οκτωβρίου 1912 στην περιοχή.

Οι Τούρκοι, καθώς υποχωρούσαν τόσο από την περιοχή των Γιαννιτσών, όσο κι από τον άξονα Κατερίνης-Θεσσαλονίκης, κατέστρεψαν τόσο τις οδικές όσο και τις σιδηροδρομικές γέφυρες του Αξιού. Στην περιοχή μας,για τους μη γνωρίζοντες,πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Αξιός δεν έρρεε στη σημερινή του κοίτη,η οποία βρίσκεται μεταξύ Χαλάστρας και Κυμίνων, αλλά ανατολικότερα με δύο βραχίονες μεταξύ Χαλάστρας και Σίνδου.

Όταν λοιπόν στρατοπέδευσε η 7η μεραρχία στη Χαλάστρα, για να φτάσει στη Θεσσαλονίκη,έπρεπε να διαβεί τους δύο βραχίονες του Αξιού,οι οποίοι μάλιστα δεν διέθεταν γέφυρες και ταυτόχρονα ήταν «φουσκωμένοι» από τις καταρρακτώδεις βροχές που είχαν προηγηθεί.

Οι άλλες μεραρχίες ήταν εγκλωβισμένες δυτικότερα του Αξιού. Και παρ” όλο που ήταν οι νικητές της μάχης των Γιαννιτσών, δεν μπορούσαν να διαβούν τον Αξιό, αναμένοντας το Μηχανικό απ” τη δυτική Μακεδονία να κατασκευάσει τις πλωτές γέφυρες. Έτσι περιγράφεται από τους επιτελείς της στρατιάς η κατάσταση την 22α Οκτωβρίου 1912.

Έλληνες στρατιώτες έχουν στρατοπεδεύσει στον Αξιό ποταμό.Πιθανότατα πριν από το διάβασή του,περιμένοντας την κατασκευή της γέφυρας στη Χαλάστρα. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Κάποιοι θα μπορούσε να ισχυριστούν ότι η ολιγοήμερη αναμονή του Μηχανικού δεν θα είχε καμμία επίπτωση στην τελική προσπάθεια της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά. Οι σύμμαχοι Βούλγαροι με τη δική τους 7η μεραρχία υπό τον στρατηγό Τεοντόροφ βρίσκονταν ήδη έξω από τη Θεσσαλονίκη στην περιοχή της Λητής. Η πραγματοποίηση του προαιώνιου ονείρου της Βουλγαρίας, η προσάρτηση δηλαδή της Θεσσαλονίκης και η έξοδος στο Αιγαίο, ήταν γι” αυτούς πολύ κοντά.

Απομεινάρια του ηττημένου στρατού του Χασάν Ταξίν συγκεντρώνονταν στις βορειοδυτικές πλευρές της πόλης έξω από τη Θεσσαλονίκη, αφού ακόμα δεν είχε υπογραφεί η παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Όλα έμοιαζαν μετέωρα. Κινδίνευε να πάει χαμένη η πολύνεκρη νίκη των Γιαννιτσών.

Αν οι Βούλγαροι κατελάμβαναν τη Θεσσαλονίκη,έπρεπε να χυθεί νέο αίμα από τον στρατό για να εκδιωχθούν απ” αυτήν. Γι” αυτό τόσο ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος όσο και οι μέραρχοι ζόυσαν στιγμές αγωνίας.

Τα μέλη του Γενικού Επιτελείου και πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί διασχίζουν πρώτοι τον Αξιό ποταμό με ειδική λεμβοσχεδία. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Ο Κλεομένους αντίκρυσε με δέος τους πλημμυρισμένους βραχίονες του Αξιού, τις σημερινές παλιομάνες. Έβλεπε με τις διόπτρες του τη Σαλονίκη απέναντι και καθηλωμένος με τη μεραρχία του παρακαλούσε να γίνει το θαύμα, να έρθει το Μηχανικό, για να φτάσει πρώτος στη Θεσσαλονίκη, πριν από τους Βουλγάρους.

Και το θαύμα έγινε, όχι από το Μηχανικό που δεν ήρθε, αλλά από τον «βασιλιά της μιάς νύχτας». Ο μέραρχος είχε στήσει το στρατηγείο του σε ένα σπίτι στη Χαλάστρα. Η αγωνία του είχε μεταδοθεί σε όλους τους Κουλακιώτες. Τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου συσκέπτονταν με τους αξιωματικούς του και λύσεις δεν έβρισκαν.

Όμως κάθε ελληνική τραγωδία είχε κι έναν από μηχανής Θεό. Κι αυτός,το βράδυ εκείνο,ήταν ένας μικρόσωμος καροποιός. Γιώργη τον έλεγαν. Γιώργη Νταλιγκάρη.Γράμματα πολλά δεν ήξερε. Μες την Τουρκιά είχε ζήσει,την τέχνη του όμως την ήξερε καλά. Παρουσιάστηκε μπροστά στους απελπισμένους αξιωματικούς και με την κουλακιώτικη προφορά του, τους είπε: «κάντε με για μια νύχτα βασιλιά κι αύριο θάσαστε στην πόλη!».

Οι αξιωματικοί δεν του έδωσαν σημασία. Ξανάρθε παρέα μα τον γραμματιζούμενο Μαρκούδη. Τώρα το αίτημα τίθονταν ξάστερα: «δώστε μου τη δυνατότητα να σας διατάζω για μια νύχτα,μ” άλλα λόγια υπακούστε στο σχέδιό μου κι οι βραχίονες του ποταμού θα ζευχθούν και ο στρατός θα τους διαβεί χωρίς κίνδυνο». «Ανάγκας και οι Θεοί πείθονται» και οι αξιωματικοί πείστηκαν.

Τα τελευταία χρόνια,που το γεγονός έχει γνωστοποιηθεί και διαδοθεί, όλοι οι ντόπιοι και οι ειδήμονες γνωρίζουν πως ο Γιώργης Νταλιγκάρος πέτυχε τη ζεύξη του ποταμού κατασκευάζοντας τις πλωτές γέφυρες.

Για τη φωτογραφία αυτή δεν υπάρχουν στοιχεία.Ενδέχεται όμως να είναι η μόνη που τραβήχτηκε πριν από την κατασκευή της πλωτής γέφυρας του Αξιού και κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και μεταφοράς των πλαβών (βαρκών) στο σημείο της σχεδιαζόμενης ζεύξης.Υπενθυμίζεται πως τον ελληνικό στρατό -καθ’ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων- ακολουθούσε γαλλικό κινηματογραφικό συνεργείο. Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

“Εβαλε τις κουλακιώτικες πλάβες (βάρκες) πλάι πλάι,τις στερέωσε με σχοινιά και πάνω τους κάρφωσε σανίδια. Πάνω σ” αυτόν τον πλωτό διάδρομο πάτησαν τα πεζά τμήματα και το ιππικό για να περάσουν τον ποταμό. Οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν μπορούν να περιγραφούν σ” αυτό το κείμενο, ούτε είναι άλλωστε κι αυτός ο σκοπός του.

Σκοπός του είναι να καταδείξει την ανιδιοτέλεια,τη φιλοπατρία και την ευφυία του κατασκευαστή. Την ομόθυμη έκρηξη προσφοράς των συμπατριωτών του.Άλλοι διέθεσαν τις πλάβες, το μόνο ίσως περιουσιακό τους στοιχείο, άλλοι τα βαρέλια τους,άλλοι τα σχοινιά τους, ό,τι ξύλινο υπήρχε στα σπίτια τους κι άλλοι ολόκληρη την πραμάτεια τους όπως ο Γράμπας κι ο Μαρκούδης.

Δεν ήξεραν την ακριβή σημασία του έργου τους, δεν ήταν στη θέση των στρατιωτικών,που ήξεραν πόση σημασία είχε η έγκαιρη διάβαση του ποταμού. Εκείνη την ώρα τους καλούσε η ανύπαρκτη ακόμη πατρίδα στο καθήκον. Κι αυτοί το έπραξαν. Δεν ζήτησαν ανταλλάγματα για την προσφορά τους. Ούτε από δημόσια αξιώματα γνώριζαν, ούτε από φοροαπαλλαγές.

Φτωχοί κι αγράμματοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία, πεντακόσια σχεδόν χρόνια στον τουρκικό ζυγό, δίχως συνειδητή γνώση της πανάρχαιας ιστορίας που κουβαλούσε ο τόπος τους, έπραξαν ό,τι τους προέταξε η καρδιά τους. Κι αυτή έλεγε: Ελλάδα.

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Η Θεσσαλονίκη ειναι ελληνική: Στις 24 Οκτωβρίου,η 7η μεραρχία και το απόσπασμα των ευζώνων διάβηκαν τους δύο βραχίονες του ποταμού και στρατοπέδευσαν στο Τέκελι.

Όσο οι άλλες μεραρχίες περίμεναν το Μηχανικό και η μόνη που είχε διαβεί τον Αξιό ήταν η 7η,διατάχθηκε να προχωρήσει μέσω της σημερινής οδού 26ης Οκτωβρίου και να στρατοπεδεύσει 1500 μέτρα από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό. Ήδη λοιπόν την 26η Οκτωβρίου το πρωί,πριν ακόμα υπογραφεί το Πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, η στρατιωτική ισορρπία αποκαταστάθηκε.

Αφ’ ενός οι Τούρκοι υπέγραψαν την παράδοση, αφ” ετέρου οι Βούλγαροι αντιλήφθηκαν ότι η Θεσσαλονίκη δεν ήταν πια ανοχύρωτη πόλη. Στις 11 το βράδυ την 26η Οκτωβρίου, ο Χασάν Ταξίν παρέδωσε την πόλη σ” αυτούς από τους οποίους οι πρόγονοί του την είχαν κατακτήσει.

Από τη μία υπογράφει ο Χασάν Ταξίν και από την άλλη οι πληρεξούσιοι του Αρχιστράτηγου Βίκτωρ Δούσμανης και Ιωάννης Μεταξάς. Οι Βούλγαροι προέλασαν μέχρι τις βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης, όμως βρήκαν παρατεταγμένους τους άνδρες της 7ης μεραρχίας μπροστά τους. Ήδη τους είχε γίνει γνωστή η παράδοση της πόλης από τους Τούρκους. Έτσι δεν προέβησαν σε εχθροπραξίες.

Το μόνο που κατάφεραν ήταν να συμμετέχουν στην παρέλαση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 29 Οκτωβρίου, παρουσία του βασιλέως Γεωργίου Α’.

Πηγή: Χαλάστρα 1912-Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης @facebook

Στην άλλη πλευρά της πόλης, πέρα από τον πλημμυρισμένο Αξιό, ο βασιλιάς της μιας νύχτας Νταλιγκάρης, ο Γράμπας, ο Μαρκούδης, ο Αναγνωστόπουλος κι όλοι οι αφανείς εργάτες της Κουλακιάς (Χαλάστρας), που με ανιδιοτέλεια και έκρηξη πατριωτισμού συμμετείχαν στο θαυμαστό έργο της ζεύξης του Αξιού, με το οποίο αποφεύχθηκε στην ουσία η κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Βουλγάρους, συνέχιζαν την ταπεινή ζωή τους.

Ακολούθησαν χρόνια φορτωμένα με σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Όλοι τα γνωρίζουμε. Το κατόρθωμα αυτό παρέμεινε άγνωστο για χρόνια πολλά. Είναι αυτή η έλλειψη επίδειξης της ιστορικής ταυτότητας, η έλλειψη της καλώς εννοούμενης περηφάνιας, η οποία απουσιάζει από τους κατοίκους της πανάρχαιας αυτής περιοχής.

Ούτε η ρήση του Λυκόφρωνος για τον Μέγα Αλέξανδρο «Θεσπρωτός άμφω και Χαλαστραίος Λέων καλείται» μπόρεσε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε το ιστορικό βάρος που φέρει η λέξη ΧΑΛΑΣΤΡΑ.

Η αλήθεια έχει κι άλλο πρόσωπο: ότι η αρχαιολογική σκαπάνη δεν ερεύνησε σε βάθος ακόμη τη Μακεδονική Γη. Όποτε το επιχειρεί, θαύματα αναδύονται από τα σπλάχνα της».

Επιμέλεια – έρευνα: Γιάννης Θ.Κεσσόπουλος / gkessopoulos@gmail.com

Πηγή: thinkfree.gr

Thessaloniki Arts and Culture,