Η Αλήθεια για την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, βασισμένη σε αδιάψευστα Ντοκουμέντα

Εν όψη της επετείου της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου θα ξαναβάλω μια παλαιότερη ανάρτηση προς αποκατάσταση των ανακριβειών που ακούγονται κάθε χρόνο:

Τον Οκτώβριο του 1912 έγινε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, που για την Ελλάδα διήρκεσε ως τον Μάρτιο του 1913, στη Μακεδονία και την Ήπειρο, μιας και η Τουρκία δεν δέχθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα των Βαλκανικών Χωρών για περισσότερη αυτονομία στους υποδουλωμένους κυρίως χριστιανούς.

Ο Ελληνικός Στρατός με Αρχιστράτηγο τον Κωνσταντίνο και τον Υπασπιστή του Βενιζέλου, τον Μεταξά, πανταχού παρόντα (υπέγραψε μεταξύ άλλων το Πρωτόκολλο παράδοσης του τούρκικου στρατού της Θεσ/νίκης), απελευθέρωσε διαδοχικά τις πόλεις της Ελασσόνας, Κοζάνης, Κατερίνης, Βέροιας, Γιαννιτσών, Θεσσαλονίκης, Φλώρινας, Καστοριάς και Κορυτσάς στο Μακεδονικό μέτωπο, ενώ στην Ήπειρο απελευθέρωσε τις Φιλιππιάδα, Πρέβεζα, Χιμάρα, Παραμυθιά, Μπιζάνι, Ιωάννινα, Κόνιτσα, Αγ. Σαράντα, Τεπελένι.

Η επίσημη ιστορία των σχολικών βιβλίων μας λέει ότι η Θεσσαλονίκη καταλήφθηκε μετά από πιέσεις και απειλές του Βενιζέλου προς τον Κωνσταντίνο, ο οποίος αρχικά ήθελε να κατευθυνθεί προς το Μοναστήρι και να συναντήσει τον Σέρβικο Στρατό. Πχ. στο σχολικό βιβλίο Ιστορίας Γ’ Γυμνασίου για τους καθηγητές, στη σελ. 84, αναφέρεται σαν πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό το εξής:

1. Η διαμάχη Βενιζέλου-Κωνσταντίνου για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης
[…] Ο Βενιζέλος έλεγε προς τον Κωνσταντίνον, σταθμεύοντα εις Κοζάνην: «Αναμένω να μοι γνωρίσετε την περαιτέρω διεύθυνσιν, ην θα ακολουθήση η προέλασις του στρατού Θεσσαλίας. Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώρα ταχύτερον εις την Θεσσαλονίκην.
(Υπογραφή) υπουργός Στρατιωτικών Βενιζέλος».
[…] Παρ’ όλα ταύτα, ο Κωνσταντίνος ειδοποίησε τον Βενιζέλον ότι:
«Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης. Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε».
Και ο πρωθυπουργός απήντησε: «Σας το απαγορεύω!»
Ο Βενιζέλος βλέπει ότι η Θεσσαλονίκη χάνεται δια την Ελλάδα. Την νύκτα της 24 προς 25 Οκτωβρίου, μετά τας ειδήσεις περί της βουλγαρικής προελάσεως, ο πρωθυπουργός κατελήφθη υπό πραγματικής αγωνίας. Μη δυνάμενος να επηρεάση άλλως τον Διάδοχον, τηλεφωνεί μετά το μεσονύκτιον προς τον βασιλέα Γεώργιο […] Ο πρωθυπουργός διατάσσει να τον εξυπνήσουν και να του ανακοινώσουν τα επόμενα, με την παράκλησιν όπως τα διαβίβαση εις τον υιόν του, προσθέτων την πατρικήν αυτού φωνήν:
«Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον διά την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις, αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις Θεσσαλονίκην».
[…] Και μετά το μήνυμα τούτο, ο Κωνσταντίνος εξηκολούθησεν ενεργών σύμφωνα προς ό,τι ενόμιζεν ανάγκην της στρατιωτικής καταστάσεως.
[…]Ο Βενιζέλος εις Αθήνας υπέθετεν ότι το απόγευμα της 25ης ο Ελληνικός στρατός θα κατελάμβανε την Θεσσαλονίκην. Αντί τούτου μανθάνει διαπραγματεύσεις και προθεσμίας. Η ανησυχία του μεταβάλλεται εις απόγνωσιν.
Ολόκληρος η πολιτική του καταρρέει. Τα αυριανά σύνορα της Ελλάδος θα μείνουν εντεύθεν του Αξιού. Υπό το κράτος των συναισθημάτων αυτών στέλλει προς τον Κωνσταντίνον την εξής βιαίαν τηλεγραφικήν διαταγήν:
«Αρχηγόν στρατού: Παραγγέλεσθε να αποδεχθήτε την προσφερομένην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και να εισέλθετε εις ταύτην άνευ χρονοτριβής. Καθιστώ υμάς υπεύθυνον διά πάσαν αναβολήν, έστω και στιγμής.
(Υπογραφή) υπουργός Στρατιωτικών Βενιζέλος».
[…] Ο Κωνστ·ντίνος εξουσιοδότησε τους αξιωματικούς του επιτελείου του Δούσμανην και Μεταξάν να μεταβούν εις Θεσσαλονίκην διά να υπογράψουν τα πρωτόκολλα της παραδόσεως. Αι σχετικαί διατυπώσεις έληξαν την 11 η νυκτερινήν.
Γ. Βεντήρης, Η Ελλάς του 1910-1920, Ίκαρος, Αθήν· 1970, τόμ. 1, σ. 119-121.

Αυτή η εκδοχή περιλαμβάνει πέντε ψέματα:

1. Από κανένα ιστορικό αρχείο δεν προκύπτει ανταλλαγή τηλεγραφημάτων για το προς τα που θα κατευθυνθεί ο Στρατός. Πόσο μάλλον τα γελοία περί «Σας το απαγορεύω». Αυτή η ανταλλαγή των δήθεν τηλεγραφημάτων αναφέρεται μόνο από τον Βενιζέλο στην ομιλία του στη Βουλή στις 12 Αυγούστου 1917, όταν είχε επιστρέψει από την Θεσσαλονίκη σαν Πρωθυπουργός και ο «Εθνικός Διχασμός» βρισκόταν στην οξύτερή του φάση. Σε «Πολεμική Έκθεση του ΓΕΣ» που εκδόθηκε το 1932 (επί Πρωθυπουργίας Βενιζέλου για να μην θεωρηθεί ότι η πηγή προέρχεται από αντιπάλους του…), για τους Βαλκανικούς Πολέμους αναφέρεται ότι «Δεν ανευρέθη η αναφορά του ΓΕΣ ότι ο Στρατός θα κατευθυνθή προς Μοναστήριον, ούτε και η Διαταγή του Υπ. Στρατιωτικών, όπως στραφή προς Θεσσαλονίκην…»

2. Στην Μακεδονία τότε πολεμούσαν δύο στρατιές. Η μία κατευθύνονταν μέσω Κατερίνης, Βέροιας και Γιαννιτσών προς Θεσσαλονίκη και η άλλη μέσω Φλώρινας προς Μοναστήρι. Άρα ο Στρατός κινούνταν ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα και δεν υπήρχε περίπτωση ο Κων/νος να βαδίσει προς Μοναστήρι κλπ. ανοησίες. Απόδειξη αυτού και το απόκομμα εφημερίδας της εποχής που περιγράφει τις μάχες που διεξάγονταν στην περιοχή της Φλώρινας, τις μέρες της κατάληψης της Θεσσαλονίκης.

3. Λέει το σχολικό βιβλίο, ότι «Την νύκτα της 24 προς 25 Οκτωβρίου…τηλεφωνεί μετά το μεσονύκτιον προς τον βασιλέα Γεώργιο». Το τηλεφώνημα στην πραγματικότητα έγινε μια μέρα αργότερα, τη νύχτα της 25 προς 26 Οκτωβρίου και συγκεκριμένα στις 26 Οκτωβρίου 1:00 π.μ. όπως προκύπτει και από τα δημοσιεύματα της 27ης Οκτ.1912 (που περιγράφουν τα γεγονότα της 26ης Οκτ.). Όπως φαίνεται και από το δημοσίευμα το τηλεφώνημα δεν έγινε για να πιεστεί ο Διάδοχος να κινηθεί ταχύτερα αλλά για να διασταυρώσει ο Βενιζέλος ότι όντως είχε καταληφθεί η Θεσσαλονίκη μιας και μερικές ώρες πριν είχε πάρει ανεπίσημο τηλεγράφημα από τον Γιδά, που έλεγε ότι η πόλη είχε καταληφθεί από τον Κων/νο. Και ήθελε να το διασταυρώσει για να μπορεί να αρχίσει και επίσημα να δέχεται συγχαρητήρια όπως μπορείτε να δείτε και στο απόκομμα της εφημερίδας.

4. Λέει το σχολικό βιβλίο ότι το τηλεφώνημα έγινε «μετά τας ειδήσεις περί της βουλγαρικής προελάσεως» ενώ “η ιστορία βρίθει αναφορών ότι οι Βούλγαροι ήταν έξω από την Θεσσαλονίκη” και στο τσακ την καταλάβαμε πρώτοι. Και αυτό είναι ψέματα μιας και οι Βούλγαροι στις 22 Οκτωβρίου είχαν καταλάβει την Ξάνθη ενώ την μέρα που εμείς ήμασταν έξω από την Θεσσαλονίκη αυτοί καταλάμβαναν την Δράμα!

5. Λέει αληθώς ότι ο Βενιζέλος έστειλε το γνωστό τηλεγράφημα 80200 στον Κων/νο ζητώντας του επιτακτικά να αποδεχθεί «την  προσφερομήνην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης» αλλά αφήνει να εννοηθεί ότι το έστειλε στις 25 Οκτωβρίου και δεν λέει ότι το έστειλε ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου στις 2:30 π.μ.. όταν η πόλη είχε καταληφθεί από την προηγούμενη μέρα!!! Παρακάτω θα αναφέρω γιατί το έστειλε παρόλο που όπως έγραψα πιο πάνω, ήξερε ότι η πόλη είχε καταληφθεί…και θα αναφέρω γιατί το επόμενο πρωί έστειλε τηλεγράφημα και ζητούσε να μην παραδοθεί αυτό που έστειλε τη νύχτα, δηλ το 80200 και τι του απάντησε ο Κων/νος.

Σε πιο πονηρές εκδόσεις της ιστορίας, γι’ αυτούς που το μυαλό τους ήδη έχουν σχηματίσει την εικόνα του «Απελευθερωτή» της Θεσσαλονίκης Βενιζέλου, όπως αυτής της Γ’ Λυκείου και συγκεκριμένα πάλι στο βιβλίο του καθηγητή γράφονται τα εξής:

«Η Κυβέρνηση, μη έχοντας ακόμη πληροφορηθεί την υπογραφή του πρωτοκόλλου για την παράδοση της Θεσσαλονίκης (σημείωση: έγινε στις 23.00′ της 26ης Οκτωβρίου), λόγω δυσχερειών στα μέσα επικοινωνίας, ανησυχούσε μήπως οι Βούλγαροι προλάβουν και καταλάβουν πρώτοι την πόλη. Για το λόγο αυτό ο Πρωθυπουργός απέστειλε στις 02.30 της 27ης Οκτωβρίου προς τον Αρχιστράτηγο το παρακάτω τηλεγράφημα, με το οποίο τον διέτασσε να αποδεχθεί χωρίς καμία αναβολή την παράδοση: “Αρχηγόν Στρατού
Αρ. 80200. Παραγγέλλεσθε ν’ αποδεχθείτε την προαφερομένην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και εισέλθητε εις αυτήν άνευ τινός αναβολής. Καθιστώ Υμάς υπεύθυνον διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής.
Αθήναι 27-Χ-12 ώρα 2.30′ π.μ. Πρωθυπουργός Βενιζέλος.

Λίγο αργότερα όμως, την ίδια ημέρα, του γνωστοποιήθηκαν οι σχετικές αναφορές του Αρχιστράτηγου και έδωσε αμέσως εντολή να ανακληθεί η προηγούμενη διαταγή του, επειδή δεν ανταποκρινόταν πλέον στην κατάσταση. Η διαταγή όμως αυτή είχε ήδη φτάσει στο Γενικό Στρατηγείο και όταν έλαβε γνώση της ο Αρχηγός Στρατού, συνέταξε ο ίδιος την παρακάτω απάντηση, η οποία όμως τελικά δεν διαβιβάστηκε, γιατί στο μεταξύ ενημερώθηκε για την ακύρωση της διαταγής που προκάλεσε την αιτία της απαντήσεως αυτής.

‘Συναισθάνομαι πλήρως την ευθύνην ήν φέρω και παρακαλώ εις το εξής να μη μοι υπομιμνήσκηται τούτο δι’ οιανδήποτε υπόθεσιν. Εάν ώφειλον ή ου να παραδεχθώ την παράδοσιν της Θεσσαλονίκης ήμην ο μόνος αρμόδιος να κρίνω ευρισκόμενος επιτόπου και επιβάλλων τους όρους. Απόδειξις δε το επιτευχθέν αποτέλεσμα.

Κωνσταντίνος “. Το πρωί της ίδιας ημέρας, 27 Οκτωβρίου, οι αντιπρόσωποι του Έλληνα Αρχιστράτηγου στη Θεσσαλονίκη υπέγραψαν με τον Αρχηγό του Τουρκικού Στρατού συμπληρωματικό πρωτόκολλο με το οποίο ρυθμίζονταν διάφορες λεπτομέρειες που αφορούσαν την παράδοση του Τουρκικού Στρατού και την κατάληψη της Θεσσαλονίκης. […] Τις μεσημβρινές ώρες εισήλθε στη Θεσσαλονίκη το Απόσπασμα Ευζώνων με τμήμα Ιππικού και κατευθύνθηκε στους εκεί στρατώνες.
Γενικό Επιτελείο Στρατού / Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Επίτομη Ιστορία των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, Αθήνα 1987, σ. 62»

Εδώ λοιπόν οι παραχαράκτες της ιστορίας παραδέχονται ότι ο Κων/νος δεν μπήκε στη Θεσ/νίκη μετά από πιέσεις του Βενιζέλου, αλλά πάλι δεν μπορούνε να αποφύγουν τα ψέματα προκειμένου να συντηρήσουν τον μύθο του Βενιζέλου.

Το ότι ο Κων/νος έστειλε την απάντηση, που αυτοί λένε ότι δεν εστάλη τελικά, φαίνεται από την «Πολεμική Έκθεση του ΓΕΣ» του 1932. Λοιπόν τα γεγονότα έχουν ως εξής:

Στις 26.10.1912 στις 4:05μ.μ. ο Βενιζέλος στέλνει τηλεγράφημα προς την V Μεραρχία Κοζάνης

στο οποίο λέει «Ταύτην στιγμήν ελήφθη τηλεγράφημα εκ τηλεγραφείου Γιδά (Σ.Σ. εκεί ήταν το Αρχηγείο του Κων/νου) αγγέλον κατάληψιν Θεσσαλονίκης παρ’ ημετέρου στρατού…» άρα το απόγευμα της 26ης Οκτωβρίου ξέρει ότι η Θεσσαλονίκη έχει καταληφθεί. Μετά από 10 ώρες στις 27.10.1912, στις 2:30π.μ. στέλνει τηλεγράφημα (αρ.80200)

προς Κων/νο και του ζητάει να αποδεχθεί τούς όρους παράδοσης των Τούρκων και να τελειώνει, ενώ ξέρει ότι η πόλη έχει καταληφθεί…στις 27.10.1912 στις 8.20π.μ.

ενημερώνεται και επίσημα ότι η Θεσσαλονίκη κατελήφθη και ο Βασιλιάς κατευθύνεται προς την πόλη. Μετά από καθυστέρηση 6 ωρών και αφού κατάλαβε ότι θα γινόταν ρόμπα, μιας και οι εφημερίδες είχαν κυκλοφορήσει και μιλούσαν για κατάληψη της Θεσσαλονίκης και ότι ο Βασιλιάς κατευθύνονταν προς την πόλη

, στις 2μ.μ. ζητάει να μην κοινοποιηθεί στον Κων/νο το τηλεγράφημα 80200 που έστειλε τη νύχτα

«μιας και δεν ανταποκρίνεται πια στις περιστάσεις». Αυτό όμως είχε δοθεί ήδη και ο Κων/νος του απάντησε δεόντως

. Όλα αυτά όπως είπαμε σύμφωνα με Έκθεση του Υπ. Στρατιωτικών του 1932 όταν στην εξουσία ήταν ο ίδιος ο Βενιζέλος…

Αυτό όμως είναι το λιγότερο μπροστά στο επόμενο. Ενώ λοιπόν μας πιπιλίζουν το μυαλό ότι ο Βενιζέλος πίεσε τον Κων/νο να κατευθυνθεί και να καταλάβει την Θεσσαλονίκη παρακάτω δείτε το τηλεγράφημα του Βενιζέλου προ τον Κων/νο από τις 25 Οκτωβρίου όταν ο Κων/νος βάδιζε προς Θεσσαλονίκη, όπου του ζητάει να στείλει μια Μεραρχία στα Σέρβια, στην Κοζάνη, προφανώς για να ενισχυθεί η Στρατιά που κατευθύνονταν προς Μοναστήρι!!!

Η πλήρης παραχάραξη της ιστορίας λοιπόν, μιας και ενώ

σήμερα μαθαίνουμε ότι δήθεν ο Βενιζέλος «απαγόρευσε» στον Κων/νο να βαδίσει προς Μοναστήρι,

η πραγματικότητα είναι ότι ο Βενιζέλος ζήτησε να φύγει μια Μεραρχία από αυτές που ήταν έξω από την Θεσσαλονίκη και να πάει στην Κοζάνη!!!

Ποιος ζήτησε λοιπόν να φύγει στρατός από την Θεσσαλονίκη και να πάει στην Κοζάνη και γιατί;

Ο λόγος μάλλον προφανής…δεν θεωρούσε ότι έπρεπε να ασχοληθεί ο Ελληνικός Στρατός με την «Εβραιούπολη», όπως την αποκαλούσε χαρακτηριστικά, άσχετα αν μετά το κύμα ενθουσιασμού που προκάλεσε η κατάληψη της πόλης εκμεταλλεύτηκε με επιτυχία το γεγονός και σήμερα παρουσιάζεται σαν απελευθερωτής της πόλης…

Η ιστορική αλήθεια λοιπόν όπως περιγράφεται και στις εφημερίδες της εποχής

είναι ότι μετά την μάχη των Γιαννιτσών στις 22 Οκτωβρίου ο Κων/νος με τον Στρατό κατευθύνθηκαν προς την Θεσσαλονίκη, καταδιώκοντας τα υπολείμματα του Τούρκικου Στρατού

. Οι εφημερίδες μιλούσαν για παράδοση από τις 24 Οκτωβρίου

και μάλιστα είχαν και έτοιμες τις εκδόσεις μια βδομάδα πριν την κατάληψη της πόλης. Όταν ο Ελληνικός Στρατός βρισκόταν έξω από την πόλη οι Βούλγαροι καταλάμβαναν τη Δράμα.

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΔΙΝΩ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ ΔΙΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΒΡΑΙΟΥΠΟΛΙΣ

Καταπέλτης είναι ή μαρτυρία του μέλους της Ελληνικής αποστολής στό Λονδίνο Στεφ. Σκουλούδη (μεταγενέστερου πρωθυπουργού), τήν όποια δέν τόλμησε να αμφισβητήσει κανένας από όσους κατονομάζονται σέ αυτήν και ή όποια περιλαμβάνεται στό έργο του Σημειώσεις:

Έν Λονδίνω
τή 10η Ιανουαρίου 1913.
Τήν έσπέραν τής παρελθούσης Τετάρτης, περί τήν 11ην μ.μ. ηλθεν εις τό έν τώ Ξενοδοχείο} Claridges διαμέρισμα μου ό έκ της αποστολής ημών αξιωμα­τικός κ. * και άφού έζήτησε σνγγνώμην, διά τήν εις τοιαύτην προκεχωρηκυίαν ώραν έπίσκεψίν του, και τήν άδειαν νά μέ απασχόληση έπ ολίγον έκτος τοΰ κύκλου των καθηκόντων του, είπεν δτι οι της ημετέρας αποστολής στρατιωτικοι διατελουσιν άπό τίνος έν μεγάλη ανησυχία, διότι, κατά τήν μετά τοΰ Προ­έδρου (κ. Βενιζέλου) συνεργασίαν των, αντιλαμβάνονται πάντες ότι ούτος κα­τέχεται υπό πνεύματος υπερβολικής προς τους Βουλγάρους ενδοτικότητας εις το ζήτημα τοΰ κανονισμού τών μετ αυτών συνόρων, ιδίως εις τό τής Θεσσαλο­νίκης, και φοβούνται μή διάπραξη άνεπανόρ9ωτόν τι κακόν κατά τήν δια֊ νομήν τών κατακτηθεισών χωρών. Και επειδή άφ'ένός ή στρατιωτική πειθαρχία δέν επιτρέπει εις τους αξιωματικούς νά έκφέρωσι προς άνώτερον γνώμην έάν δέν τοις ζητηθή, άφ έτερου δε θά έχουν τύψεις συνειδότος έάν ένεκα τής σιωπής των δέν ήθελε προληφθή ένδεχόμενον κακόν, απεφάσισαν νά μοϊ άνακοινώσωσιν έμπιστευτικώς τά συμβαίνοντα, δπως λάβω τά κατάλληλα μέτρα. Απήντησα οτι τελείως αδυνατώ νά πιστεύσω ότι ό Πρόεδρος είνε διατεθειμέ­νος, ή καν σκέπτεται νά παραχώρηση τήν Θεσσαλονίκην εις τους Βουλγάρους, και μολονότι ή ιδική μου αποστολή αφορά μόνον εις τάς μετά τών Τούρκων διαπραγματεύσεις περί είρήνης διότι ήρνή9ην κατηγορηματικώς ν՝ αναμιχθώ εις τάς μετά των Βουλγάρων, ώς μοϊ έζήτησαν οί έν Αθήναις,  ούχ ήττον έκ τών γενικών συνδιαλέξεων, αϊ όποϊαι λαμβάνουν χώραν καθ έκάστην μεταξύ των μελών της αποστολής, δέν αντελήφθην ότι ύπάρχουσι παρά τώ κ. Βενιζέλω αι τάσεις, αι όποίαι τόσω ανησυχούν τους αξιωματικούς. Και ενόσω ειπον δεν έχετε δεδομένα δικαιολογοΰντα αναμφισβητήτως τους φόβους σας. συνιστώ νά μη παραδίδεσθε εις ύπονοίας και νά φθάνετε εις συμπεράσματα, τά όποια είνε όχι μόνον προσβλητικά διά τόν Πρόεδρον της Κυβερνήσεως αλλά θά ήσαν και επικινδύνως επιβλαβή έάν περιήρχοντο εις τά ώτα της Βουλγαρικής αποστολής.
«"Εχομεν δεδομένα προκαλουντα τους φόβους μας», άπήντησεν ό αξιωμα­τικός, «όσα ανεπιφυλάκτως λέγει ό Πρόεδρος κατά τήν μετ' αϋτου σύνεργασίαν των συναδέλφων μας, σχετικώς προς τήν μετά τών Συμμάχων μας διανομήν τών κατακτηθέντων μερών και ιδίως ώς προς τήν Θεσσαλονίκην. Κατ' αρχάς μεν περιωρίζετο εις τό νά λέγη ότι δέν πρέπει νά ήμεθα υπερβολικοί εις τάς αξιώσεις μας, και δέν εινε πολίτικόν νά τά θέλωμεν "όλα ιδικά μας"  κατό­πιν μας είπεν ότι "πέραν του Αλιάκμονος δέν είνε Ελλάς" προχθές δέ κα­θαρά και ξάστερα είπεν ότι ή "Θεσσαλονίκη δέν είνε πόλις Ελληνική, είνε Έβραιούπολις, διότι περιέχει έβδομήκοντα χιλιάδας Εβραίων και μόνον δέκα χιλιάδας Ελλήνων, δέν εννοεί δέ αυτήν την ψύχωσιν τον Ελληνισμού διά τήν Θεσσαλονίκην". Ταύτα μας ανησύχησαν και μας ανησυχούν εις ημάς δέν επι­τρέπεται νά άντείπωμεν εις τόν Πρόεδρον, αλλά γνωρίζοντες πόσον σέβεται τήν γνώμην σας, πιθανόν δέ και νά σάς φοβήται, άνέθηκαν οι συνάδελφοι εις έμέ νά σάς τά καταστήσω γνωστά, όπως προληφθή ει δυνατόν ή επαπειλούμε­νη εθνική ζημία».
"Εκπληξιν μου έπροξένησαν αι ανακοινώσεις αύται, αλλά συγχρόνως έπανέφερον εις τήν μνήμην μου εκείνο, τό όποιον δύο ημέρας προ τής έξ Αθηνών αναχωρήσεως μου έλαβε χώραν έν τή οικία μου, και τον οποίου δέν είχον έκτο­τε άνεύρει ακριβώς τόν λόγον, Τό λαβόν χώραν είνε τουτο: Είχον έλθει παρ' έμοί κ. Βενιζέλος μετά τοΰ κ. Κορομηλά, Οπως μοϊ ανακοίνωση ό πρώτος οτι τηλεγράφημα προ μικρόν ληφθέν εκ Σόφιας αναφέρει ότι «άν έπί τή ευκαιρία τών περί ειρήνης διαπραγματεύσεων ό κ. Βενιζέλος μεταβή εις Λονδϊνον, προ­τίθεται νά μεταβή προς συνάντησίν του έκεϊ και ό κ. Γκέσωφ, ειδοποιών περί τούτου και τόν κ. Πάσιτς». "Εσπευσα νά προτρέψω τόν κ. Βενιζέλον νά ελθη εις Λονδινον, προσθεις ότι, και αν μή έλθη ό κ. Γκέσωφ, πάντως χρήσιμον θά ηνε νά γνωρισθή ό Πρωθυπουργός τής Ελλάδος προσωπικώς μετά τών κυβερ­νώντων τήν Εύρώπην πολιτικών ανδρών. Μέχρι τής στιγμής εκείνης και ό κ. Βενιζέλος και ό κ. Κορομηλάς κατείχοντο, φαίνεται, υπό της ιδέας ότι θά ήρνούμην νά μετάσχω τής αποστολής έάν μετείχε ταύτης καϊ ό Πρωθυπουρ­γός, βλέποντες δέ Οτι ουδέ νύξιν έκαμα περί τοιούτων μικροφιλοτιμιών μέ ηύχαρίστησαν ζωηρώς αμφότεροι ότι δέν μετέβαλον γνώμην ώς προς τήν εις Λονδΐνον μεταβασίν μου. Επειδή δέ και καθ' ην στιγμήν έξήρχετο τοΰ γραφεί ου μου ό κ. Βενιζέλος έπανελάμβανε τάς ευχαριστίας τον. τω είπον: «'Άφετε τάς ευχαριστίας, δέν είνε καιρός διά προσωπικά ζητήματα, νά εξασφαλίσετε μόνον τήν κατοχήν τής Θεσσαλονίκης, διότι άνευ αυτής, προσέ&ηκα κάπως εντόνως, δέν θά δυνηθώμεν νά έπανέλθωμεν εις τήν Ελλάδα».

Βενιζέλος και Καστελόριζο γιατι δεν ενώθηκε με την Ελλάδα το 1912-13

 

Το 1911 ξέσπασε ο πόλεμος Ιταλίας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Την άνοιξη του 1912 οι Ιταλοί άρχισαν να καταλαμβάνουν τα ελληνικά Δωδεκάνησα. Οι Ιταλοί έφτασαν στο Καστελόριζο στις 29 Απριλίου 1912 αλλά δεν το κατέλαβαν διότι θεωρούσαν ότι ήταν πολύ μακριά από τα άλλα νησιά και δεν μπορούσαν να το κρατήσουν, παρά το αίτημα των κατοίκων που θεωρούσαν τους Ιταλούς ως ελευθερωτές.

TOY ΠΑΝΤΕΛΗ Δ. ΚΑΡΥΚΑ

Στις 13 Νοεμβρίου 1912, με τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο σε εξέλιξη, η δημογεροντία του νησιού έστειλε υπόμνημα στον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο με το οποίο ζητούσαν την ένωση της νήσου με την μητέρα Ελλάδα. Ο Βενιζέλος φοβήθηκε και αρνήθηκε. Παρόλα αυτά ο Ιών Δραγούμης, τμηματάρχης του υπουργείου Εξωτερικών τότε, με την συγκατάθεση του υπουργού Λάμπρου Κορομηλά και εν αγνοία του Βενιζέλου, συνεννοήθηκαν με τον Κρητικό οπλαρχηγό Δασκαλάκη ο οποίος αποβιβάστηκε με 30 άνδρες στο νησί, στα τέλη Φεβρουαρίου 1913, υψώνοντας την ελληνική σημαία.

Το νησί είχε γίνει ελληνικό. Ο Βενιζέλος όμως, φοβούμενος διεθνείς περιπλοκές, αντέδρασε έντονα, και αφού έθεσε σε αργία τον Δραγούμη και διέταξε το ελληνικό απόσπασμα να φύγει άμεσα από το νησί. Ο Βενιζέλος αρνήθηκε να αποστείλει κάποια βοήθεια, ζήτησε δε από τους αντιπροσώπους του νησιού που κατάφεραν να τον δουν στη Αθήνα, να επιστρέψουν αμέσως στο νησί τους, να επανεγκαταστήσουν τις αρχές και να υψώσουν την τουρκική σημαία… Το Καστελόριζο έμεινε πάλι μόνο και ανυπεράσπιστο. Υπ’ αυτές τις συνθήκες δέχτηκε επίθεση Τούρκων που σκότωσαν, έκαψαν και λεηλάτησαν το νησί.

Μετά από αυτό ελληνική ναυτική μοίρα έσπευσε στο νησί, αλλά σύντομα αποχώρησε… Πάντως εγκαταστάθηκε Έλληνας διοικητής στο νησί, o Οδυσσέας Ωρολογάς, χωρίς όμως το νησί να κηρύξει την ένωσή του με την Ελλάδα. Άρα όλα ήταν έωλα. Ιδιαίτερα προβλήματα προκάλεσε ο διοικητής Οδυσσέας Ωρολογάς τον οποίο και φυλάκισαν οι κάτοικοι του νησιού. Στο μεταξύ είχε ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Το 1915 η τότε κυβέρνηση Ζαίμη έστειλε το “Έλλη” με αποβατικό απόσπασμα στο νησί αλλά όταν το πλοίο έφτασε, στις 15 Δεκεμβρίου,είδε την γαλλική σημαία να κυματίζει. Το 1921 οι Γάλλοι “σύμμαχοι”, παρέδωσαν το νησί στους Ιταλούς που το ενσωμάτωσαν στη διοίκησή τους των Δωδεκανήσων!

17 Φεβρουαρίου 1915-Βενιζέλος προς Κωνσταντίνο: “Να δώσουμε Δράμα-Καβάλα στους Βουλγάρους” (Επιστολή-Υπόμνημα)

 

 

Στον Α΄Π.Π., οι Άγγλοι και οι Γάλλοι αρνούνται στον Ελευθέριο Βενιζέλο συμμαχία με την Ελλάδα: “Καλύτερα να κάμουμε συμμαχία με το Μονακό”.

Θέλουν να βγει η Ελλάδα στον πόλεμο ενάντια στις κεντρικές δυνάμεις, αφού παραχωρήσει το “τμήμα Δράμας-Καβάλας” στους αγαπημένους της Αντάντ Βουλγάρους.
Στην αγωνιώδη προσπάθεια των άλλων Πρωθυπουργών και του Βασιλέως Κωνσταντίνου του Α’ να συνταχθεί η Ελλάδα με την Αντάντ έχοντας εγγύηση της εδαφικής της ακεραιότητας μετά το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ξένοι της Αντάντ επιλέγουν να αποβιβαστούν στην Ελλάδα, να εγκαταστήσουν τον Βενιζέλο στην Θεσσαλονίκη, να ανατρέψουν τον Βασιλιά και να βγάλουν την Ελλάδα στον πόλεμο, οδηγώντας την στην Μικρασιατική Αυτοκτονία. Ο μεγαλέμπορος όπλων Ζαχάρωφ ανταμοίβει τον Βενιζέλο και τον Λόυντ Τζωρτζ και επιδοτεί το γράψιμο των βιβλίων της ιστορίας.

17 Φεβρουαρίου 1915

«Μεγαλειότατε,

Η Υ. Μ. έλαβεν ήδη γνώσιν της απαντήσεως της ρουμανικής κυβερνήσεως εις την πρότασιν ημών προς δράσιν από κοινού εις βοήθειαν των Σέρβων. Η απάντησις αύτη σημαίνει νομίζω ότι η Ρουμανία θα αρνηθή πολεμικήν μεθ΄ημών σύμπραξιν, εφ’ όσον ταύτης δεν θα μετείχε και η Βουλγαρία. Και να δε δεχθώμεν ότι θα ηρκείτο εις επίσημον δήλωσιν ουδετερότητος της Βουλγαρίας, απέναντι ότι θα ηρκείτο εις επίσημον δήλωσιν ουδετερότητος της Βουλγαρίας, απέναντι κοινής Ελληνορουμανικής συμπράξεως μετά των Σέρβων, είναι απίθανον όμως ότι η τοιαύτη επίσημος δήλωσις της Βουλγαρίας θα ηδύνατο να επιτευχθή.

Άλλωστε και το Επιτελείον δεν φαίνεται ευρίσκον απολύτως επαρκή ασφάλειαν εις την Ελληνορουμανοσερβικήν σύμπραξιν, εφ΄όσον η Βουλγαρία θα ίστατο κατά μέρος, έστω και μετά δήλωσιν ουδετερότητος, ην προδήλως θα παραβιάση, ευθύς ως εύρη συμφέρον εν τούτω. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, νομίζω ότι επέστη ο χρόνος να αντιμετωπίσωμεν αποφασιστικώς το πρόβλημα των αναγκαίων θυσιών όπως επιτύχωμεν, ει δυνατόν, σύμπραξιν παμβαλκανικήν προς από κοινού μετοχήν εις τον πόλεμον.

Τοιαύτη από κοινού ενέργεια των βαλκανικών λαών ού μόνον θα ησφάλιζεν υπέρ αυτών εν πάση περιπτώσει τοπικήν επικράτησιν εν τω νοτίω θεάτρω του πολέμου, αλλά και θα απετέλει σοβαράν ενίσχυσιν των Δυνάμεων της Τριπλής Συνεννοήσεως, ικανής πιθανώς όπως τρέψη οριστικώς την πλάστιγγα υπέρ αυτών εν τω διεξαγομένω δεινώ αγώνι.
Η παραχώρησις της Καβάλας είναι βεβαίως θυσία οδυνηροτάτη, αισθάνομαι δε αίσθημα βαθυτάτου ψυχικού άλγους, εισηγούμενος αυτήν. Αλλά δεν διστάζω να την προτείνω, ευθύς ως λάβω υπ΄όψιν τίνα εθνικά ανταλλάγματα πρόκειται να εξασφαλισθούν δια της θυσίας ταύτης. Έχω το αίσθημα ότι αι παραχωρήσεις εν Μικρά Ασία, ως εισηγητής εγένετο ο Γκρέυ, δύνανται, αν μάλιστα υποβληθώμεν εις θυσίας προς Βουλγαρίαν, να λάβουν έκτασιν τοιαύτην, ώστε εις την εκ των νικηφόρων πολέμων προελθούσαν διπλήν Ελλάδα, να προστεθή άλλη μια, εξ ίσου μεγάλη και όχι βέβαια ολιγώτερον πλουσία Ελλάς.

Πιστεύω ότι αν εζητούμεν το μέρος το κείμενον Δ. της γραμμής, ήτις αρχομένη από του ακρωτηρίου Φοίνικα προς νότον φθάνει δια τον ορέων Ακδάγ, Κιτσέλ-δαγ, Αναμάς-δαγ, εις το Σουλτάν-δαγ και εκείθεν δια του Κεσίρ-δαγ, Τουρμάν-δαγ, Γκεσίλ-δαγ, Δουμανίτσα-δαγ, Μυσικού Ολύμπου θα κατέληγεν εις Καξ-δαγ εν τω Αδραμυττικώ κόλπω εφόσον δεν θα επετρέπετο έξοδος ημών εις την Προποντίδα, θα υπήρχε πολλή πιθανότης όπως η αίτησις ημών αύτη γίνη δεκτή. Η επιφάνεια της χώρας ταύτης υπερβαίνει κατά πρόχειρον υπολογισμόν τα 125.000 τετρ. Χιλιόμετρα ήτοι είναι ίση προς την εκ των πολέμων διπλασιασθείσαν Ελλάδα.

Το παραχωρηθησόμενον παρ΄ ημών τμήμα –καζάδες Καβάλας, Σαρή Σαμπάν, Δράμας- δεν είχε επιφάνειαν μεγαλυτέραν των δύο χιλιάδων τετραγ. Χιλιομέτρων. Κατ΄επέκτασιν επομένως αντιπροσωπεύει μόλις το 1/60 των ενδεχομένων ανταλλαγμάτων εν Μικρά Ασία και χωρίς να λάβωμεν υπ΄όψιν το αντάλλαγμα Δοϊράνης-Γευγελής, όπερ επίσης θα ζητήσωμεν.

Είναι αληθές ότι υπό έποψιν πλουτου του τμήματος η αξία είναι μεγίστη και όλως δυσανάλογος προς την έκτασιν αυτού. Αλλ΄είναι φανερόν ότι δεν δύναται να παραβληθή προς τον πλούτον του τμήματος της Μικράς Ασίας ούτινος την παραχώρησιν πρόκειται να επιδιώξωμεν.

Μείζονα βεβαίως σημασίαν έχει η παραχώρησις των ελληνικών πληθυσμών του παραχωρηθησομένου τμήματος.

Αλλ΄εάν ο ελληνικός ούτος πληθυσμός δύναται να υπολογισθή εις 30.000 ψυχών, ο ελληνικός πληθυσμός του διεκδικουμένου παρ΄ημών τμήματος της Μικράς Ασίας ανέρχεται εις οκτακόσιας και πλέον χιλιάδας ψυχών, είναι δηλαδή ασφαλώς 25 πλάσιος του παραχωρηθησομένου. Επί πλέον, ως ήδη ανέπτυξα εν τω προηγουμένω υπομνήματί μου, η παραχώρησις του τμήματος Δράμας-Καβάλας θα γίνη υπό τον ρητόν όρον ότι η βουλγαρική κυβέρνησις θα εξαγοράση τας περιουσίας πάντων εκείνων όσοι θα θελήσωσι να μεταναστεύσωσι εκ του παραχωρηθομένου μέρους. Ουδ΄αμφιβάλλω ότι πάντες μέχρις ενός οι ομογενείς του μέρους τούτου, εκποιούντες τας περιουσίας αυτών, θα σπεύσωσι να μεταναστεύσωσιν εις την αναδημιουργηθηομένην εν Μικρά Ασία νέαν Ελλάδα, αυξάνοντες και ενισχύοντες τον ελληνικόν αυτής πληθυσμόν.

Υπό τοιούτους όρους, Μεγαλειότατε, πιστεύω ακραδάντως ότι πρέπει να τεθή κατά μέρος πας δισταγμός. Τοιαύτη ευκαιρία, οία η σήμερον εμφανιζομένη, είναι δύσκολον και όλως απίθανον να παρουσιασθή και πάλιν εις τον Ελληνισμόν όπως καταστήση αξίαν την εθνικήν αυτού υπόστασιν.

Εάν δεν μετάσχωμεν του πολέμου, οιαδήποτε και αν είναι η έκβασις αυτού, χάνεται δι΄ημάς οριστικώς, κατ΄ανθρώπινον υπολογισμόν, ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας. Εάν μεν νικήση η Τριπλή Συνεννόησις θα διανεμηθούν αι δυνάμεις αυτής μόναι είτε μετά της Ιταλίας και την Μικράν Ασίαν μετά της λοιπής Τουρκίας. Εάν δε νικήση η Γερμανία μετά της Τουρκίας όχι μόνον αι εκδιωχθείσαι ήδη εκ Μικράς Ασίας 200.000 Ελλήνων δεν θα έχουν ελπίδα τινά επιστροφής εις τας εστίας των, αλλά και ο αριθμός των εκδιωχθησομένων εισέτι δύνατια να λάβη τρομακτικάς διαστάσεις.

Εν πάσει περιπτώσει η επικράτησις του Γερμανισμού θα ασφαλίση εις αυτόν την απορρόφησιν ολοκλήρου της Μικράς Ασίας.

Πώς είναι δυνατόν, ούτως εχόντων των πραγμάτων να αφίσωμεν να περιέλθη η υπό της Θείας Προνοίας παρεχομένη ημίν ευκαιρία όπως πραγματοποιήσωμεν τα τολμηρότερα ημών εθνικά ιδεώδη; Όπως δημιουργήσωμεν Ελλάδα περιλαμβάνουσαν πάσας σχεδόν τας χώρας εν αι εκράτησεν ο Ελληνισμός κατά τον μακρότατον αυτού ιστορικόν βίον; Ελλάδα περιλαμβάνουσαν ευφορωτάτας εκτάσεις, ασφαλιζούσας δε εις ημάς την επικράτησιν εν τω Αιγαίω Πελάγι;

Οι εν τω επιτελείω φαίνονται παραδόξως μη ελκυόμενοι ισχυρώς εκ των απόψεων τούτων, φοβούνται ως λέγουσιν, αφ΄ενός την δυσχέρειαν της διοικήσεως τοσαύτης εκτάσεως νέων χωρών, αφ΄ετέρου δε μήπως δια της μετοχής μας εν τω πολέμω καταπονηθώμεν περισσότερον παρ΄όσον θα καταπονηθώσιν οι Βούλγαροι, και μήπως ούτη επωφεληθώσι μετά τον πόλεμον της καταστάσεως ταύτης όπως επιτεθώσι καθ΄ημών. Την πρώτην δυσχέρειαν ουδείς δύναται να παραγνωρίση. Αλλά νομίζω ότι η δυσχέρια αύτη δεν δύναται να μας αγάγη όπως παραιτηθώμεν της πραγματοποιήσεως των εθνικών μας ιδανικών κατά την μοναδικήν ευκαιρίαν ήτις παρουσιάζεται εις ημάς σήμερον. Τα εν συνόλω άλλωστε επιτευχθέντα αποτελέσματα της ελληνικής διοικήσεως εν Μακεδονία αποδεικνύουν ότι, παρά τας πολλάς δυσχερίεας, το έργον τούτο δεν υπερβαίνει τας δυνάμεις της Ελλάδος και του Ελληνισμού.

Ο δεύτερος φόβος είναι ολιγώτερον δικαιολογημένος. Οι βαλκανικοί πόλεμοι απέδειξαν ότι δεν καταβαλλόμεθα υπό κοπώσεως ταχύτερον των Βουλγάρων. Είναι εν τούτοις αληθές ότι επί σειράν ετών έως ου οργανώσωμεν την στρατιωτικήν ημών δύναμιν, επί τη βάσει τως εις άνδρας πόρων ους θα δώση η στρατολογία της μεγαλυτέρας Ελλάδος, θα ευρεθώμεν, εν περιπτώσει πολέμου εν τη χερσονήσω του Αίμου, εις την ανάγκην να απασχολήσωμεν μέρος των δυνάμεών μας εν Μ. Ασία προς πρόληψιν τυχόν εκεί τοπικής εξεγέρσεως, άλλωστε όλως απιθάνου, αφού, εκλειπόντος μάλιστα παντελώς του οθωμανικού κράτους, οι Μουσουλμάνοι υπήκοοι ημών έσονται άριστοι και νομιμοφρονέστατοι πολίται.

Αλλ΄η προς τούτο διατεηθσομένη δύναμις θα παρασχεθή εντός βραχυτάτου χρονικού διαστήματος υπ΄αυτού του ελληνικού πληθυσμού της μικρασιατικής Ελλάδος. Έπειτα δε δύσκολον δεν είναι να ασφαλισθώμεν από παντός κινδύνου, συνομολογούντες δια το διάστημα τούτο ρητήν συμμαχίαν μετά των Δυνάμεων της Τριπλής Συνεννοήσεως, επί τη βάσει της οποίας αύται θα εβοήθουν ημάς, εάν κατά το διάστημα τούτο προσεβαλλόμεθα υπό της Βουλγαρίας. Το επ΄εμοί νομίζω ότι και άνευ τοιαύτης συμφωνίας ουδέν θα είχωμεν να φοβηθώμεν εκ μέρους της Βουλγαρίας την επιούσαν ευτυχούς εκβάσεως του πολέμου, εις ον από κοινού θα μετείχομεν.

Η Βουλγαρία θα ήτο και αυτή απησχολημένη από την οργάνωσιν των νέων επαρχιών ας θα απέκτα. Εάν δεν εμωραινεν αυτήν ο Κύριος ώστε να θελήση να μας επιτεθή, ουδεμία αμφιβολία ότι η Σερβία, η οποία και συμμαχικήν υποχρέωσιν έχει προς ημάς και λόγους ευγνωμοσύνης δια την προς αυτήν συμπεριφοράν μας και βαρύτατα θα φέρη την απώλειαν της Μακεδονίας υπέρ της Βουλγαρίας, θα συμπράξη μεθ΄ημών όπως και πάλιν καταβιβάσωμεν την επηρμένην βουλγαρικήν οφρύν και περιορίσωμεν αυτήν εις όρια καθιστώντα ατυήν του λοιπού όλως ακίνδυνον.

Σημειωτέον άλλωστε ότι και δια της παραχωρήσεως της Καβάλας ουδεμία υπάρχει βεβαιότης ότι η Βουλγαρία θα δεχθή να εξέλθη της ουδετερότητος όπως συμπράξη μεθ΄ημών και των Σέρβων.

Είναι πιθανόν ότι θα προβάλη είτε να λάβη τας παραχρήσεις ταύτας ως αντάλλαγμα απλώς της ουδετερότητός της, είτε να γίνη η παραχώρησις εις αυτην από τούδε και προ του τέλους του πολέμου και ανεξαρτήτως επομένως της εκβάσεως αυτού. Ουδέτερον δε των όρων τούτων θα ηδυνάμεθα να δεχθώμεν. Αλλ΄εάν επί τέλους ματαιωθή η μετοχή ημών εις τον πόλεμος εξ υπαιτιότητος των Βουλγάρων, θα διατηρήσωμεν τότε ακέραιον την φιλίαν και συμπάθειαν της Τριπλής Συνεννοήσεως. Και αν δε δεν δυνάμεθα να προσδοκώμεν και εν περιπτώσει κατισχύσεως αυτών παραχωρήσεις τοιαύτας οία η παρεχομένη ημίν ως αντάλλαγμα της μετοχής μας εις τον πόλεμον, πάλιν όμως ασφαλώς δυνάμεθα να προσδοκώμεν ότι τα συμφέροντα ήμών θα τύχωσι συμπαθούς υπ΄αυτών υποστηρίξεως και ότι δεν θα απολίπη ημάς μετά το πέρας του πολέμου η αναγκαία οικονομική αγωγή.

Πρέπει επί πλέον να προστεθή ότι η όλη εξέλιξις των πραγμάτων και η πρότασις όπως αναγνωρισθούν ημίν ευρύταται εδαφικαί παραχωρήσεις εν Μικρά Ασία αποδεικνύει δι΄εμέ ανενδοιάστως ότι η επιδειχθείσα ζωτικότης της Νέας Ελλάδος εφείλκυσεν επ΄αυτής την εμπιστοσύνης ωρισμένων δυνάμεων, αίτινες θεωρούν αυτήν ως σπουδαίον παράγοντα αναπλάσεως εν τη Ανατολή καθ΄ην στιγμήν το τουρικόν κράτος καταρρέει.
Η υποστήριξις των Δυνάμεων τούτων θα παράσχη ημίν όλα τα οικονομικά και διπλωματικά μέσα όπως αντιμετωπίσωμεν πάσαν δυσχέρειαν συμφυή προς την τοσούτον απότομον αύξησιν ημών.

Ερειδομένη επί της υποστηρίξεως ταύτης η Ελλάς θα δυνηθή να βαδίση στερεώς εν τη νέα θαυμαστή σταδιοδρομία, ήτις ανοίγεται προ αυτής.

Εις την Υ. Μ., τελούσαν ευτυχώς έτι εν όλη τη ακμή της ανδρικής ηλικίας, θα δοθή όχι μόνον να δημιουργήσετε δια της σπάθης Υμών την μεγαλυτέραν Ελλάδα αλλά και να στερεώσετε το στρατιωτικόν κατόρθωμα δι΄αρτίας πολιτικής οργανώσεως του νέου Κράτους και να παραδώσετε αυτό εις τον διάδοχον Υμών, όταν επιστή το πλήρωμα του χρόνου, αφού συντελέσητε έργον τόσον υπερφυώς μέγα όσον εις ολίγους εδόθη βασιλείς να επιτελέσουν.

Της Υ. Μ. ευπειθέστατος θεράπων
Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος

 

Πηγη:https://appelaios.com