ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Ή βυζαντινή αυτοκρατορία, πιστός θεματοφύλαξ του έλληνικοΰ και τοϋ χριστιανικού πολιτισμού, ευρίσκεται επί κεφαλής τής άνθρωπότητος και ή δόξα στεφανώνει συνεχώς τους θριαμβευτικούς αγώνας της εναντίον τών βαρβάρων.
Αγωνίζεται δια τον πολιτισμόν και τήν χριστιανοσύνην και συντρίβει τους Βουλγάρους, τους Βανδάλους, τους "Αραβας και τους Ρώσους. Είναι ό συνεχής Μαραθών του νεωτέρου κόσμου και σώζει την Εύρώπην άπό τό έρεβος τής βαρβαρότητος. [Είναι ή μοναδική πηγή φωτός, μέσα εις τον σκοτεινόν Μεσαίωνα, αστήρ, δστις, με τήν άκτινο-βολίαν του διασκορπίζει σκότη άμαθείας.
ΕΤναι τελικώς, αυτή αυτή ή σοφία, ήτις ολίγον κατ1 ολίγον, θά μεταλαμπαδευθή εις τήν Δυτικήν ιδίως και τήν Κεντρικήν Εύρώπην, δια νά προκαλέση δια τής χάρις εις αυτήν όλονέν αυξούσης προόδου, τον σπινθήρα τής Αναγεννήσεως και θά αναβίβαση τήν Εύρώπην είς ανώτερα πνευματικά, ηθικά και πολιτιστικά επίπεδα. Αναμφισβητήτως, τό Βυζαντινόν Κράτος υπήρξεν ό μοναδικός, είς τον τότε κόσμον, ήλιος γνώσεων και πολιτισμού, αί ακτίνες τοϋ οποίου, προάγουσι τήν ανθρωπότητα διαλυουσαι σκότη άμαθείας. Προς τό Βυζάντιον, κυρίως, προσβλέπουν τά προηγμένα πνεύματα δια νά φωτισθούν άπό τό πνευματικόν μεγαλεϊον του. Τό Βυζάντιον εποφθαλμιούν και οι βάρβαροι δια ν' άρ-πάσουν απλώς εξ αυτού πάντα ύλικόν πλούτον, τον όποιον ή αμάθεια των δε τοις επέτρεπε νά δημιουργήσουν.
ΡΩΣΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ
Την περίοδον αυτήν και μέχρι του 860 μ.Χ. δέν υπήρχε ρωσικόν κράτος άλλα διάφοροι νομαδικοί φυλαί, αί όποϊαι εζων μέ πρωτόγονα μέσα και ήγνόουν τήν υπαρξιν του πεπολιτισμένου κόσμου.
Αί περισσότεροι εκ τών φυλών τούτων προήρχοντο από τους αρχαίους Σκυθας, φημισμένους δια τήν αγριότητα των.
Τάς αγρίας αύτάς φυλάς, αί όποϊαι ήρχισαν νά τον ενοχλούν, ό Πέρσης βασιλεύς Δαρείος απεφάσισε νά εξολόθρευση καί έξεστράτευσεν εναντίον των. Πλήν ομως, λόγω του νομαδικού των βίου δεν συνήντησεν άντίστασιν καί έπροχώρησεν άπρακτος παντού.
Οί "Έλληνες άποικοι τών παραλίων του Ευξείνου Πόντου κατά τους χρόνους αυτούς, συνετέλεσαν λόγω τής εμπορικής των επαφής, εις μικράν έξημέρωσιν τών περί αυτούς Σκυθών.
Τον 8ον αιώνα συμβαίνει τό εξής γεγονός : Οί Σλάβοι κάτοικοι τών απέραντων εκτάσεων τής σημερινής Ρωσίας ήνοχλουντο συνεχώς άπό διαφόρους αγρίας φυλάς. Διά νά απαλλαγούν καί σωθούν, έζήτησαν τήν βοήθειαν τών βορειότερον εγκατεστημένων καί άγριωτέρων πολεμιστών τής τότε εποχής, τών Βαράγγων, προς τούς οποίους, ώς αναφέρει ό ιστορικός Νέστωρ, έστειλαν τό κατωτέρω μύνημα. «Ή χώρα μας είναι πλουσία καί μεγάλη, μά τάξη δέν έχει. Ελάτε λοιπόν καί βάλετε τάξη». Ή φυλή αυτή τών αγρίων πολεμιστών περιελάμβανε τούς μεγαλόσωμους ΡΩΣ. Οί ΡΩΣ, μέ άρχηγόν τους τόν ΡΟΥΡΙΚ, κατείχον καλώς τήν τότε πολεμικήν τέχνην καί ή ευκαιρία λαφυραγωγήσεως τούς έκανε νά κατέλθουν πρόθυμοι, προς Νότον. Κατελθόντες όμως δέν επανέκαμψαν εις τάς βορείους πατρίδας των καί όντες ίσχυρώτεροι παρέμειναν έν μέσω τών Σλαύων. Οί ΡΩΣ, σύν τω χρόνω, επεβλήθησαν τών Σλαύων, έγιναν κύριοι παντού, λόγω τής ισχύος των καί ίδρυσαν υποτυπώδες κράτος, τό όποιον, άπό τούς ΡΩΣ ώνομάσθη ΡΩΣΙΑ. Τό κράτος τούτο οί ΡΩΣ, σύν τή παρόδω τού χρόνου, έπεξέτειναν εις τήν άπέραντον στέππαν δημιουργήσαντες εν αχανές κράτος, μέ εκατό περίπου φυλάς καί τεσσαράκοντα γλώσσας.
Οί Σλάβοι υπερτερούν σημαντικώς εις αριθμόν τών άλλων φυλών καί δι' αυτό, οί ΡΩΣ, ώς έπίσημον γλώσσαν τού κράτους των ελαβον τήν Σλαυικήν. Ούτω λοιπόν προήλθεν τό Ρωσικόν κράτος άπό τήν φυλήν τών Βαράγγων, τής οποίας επικρατέστερα στοιχεία ήσαν οί ΡΩΣ, έκ τών οποίων ώνομάσθη και ΡΩΣΙΑ περί τό 860 μ.Χ.
ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΩΣΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΝ
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΝ
Πρώτη εκστρατεία κατά του Βυζαντίου (865 μ.χ.)
Αμέσως μετά την ένσωμάτωσιν όλων των φυλών εις κράτος οι Ρώσοι έπεστράτευσαν τάς πολυπληθείς φυλάς των, τάς ώπλισαν μέ δίκοπα τσεκούρια, πρωτόγονα δόρατα και άλυσσωτούς Θώρακας και έξεστρά-τευσαν εναντίον του Βυζαντίου, το έτος 865. μ.Χ.
Ό Βασιλεύς του Βυζαντίου Μιχαήλ, μέ τον στρατόν του, μάχεται, μακράν της Κων /πόλεως, εναντίον των Αράβων. Τό Βυζάντιον είναι, άνυπεράσπιστον, εις την διάθεσιν των Ρώσων, οΐτινες σκοπούν νά αρπάξουν, νά λεηλατήσουν, νά τό καταλάβουν.
Ό λαός προσφεύγει εις τον ναόν της Παναγίας και ικετεύει συνεχώς. Οί Ρώσοι, εν τω μεταξύ φθάνουν εξω άπό τά προάστεια και σέ λίγες ώρες δεν θά ύπάρχη Βυζάντιον.
Άλλ' ενώ έβασίλευε μία απέραντος γαλήνη, ξεσπά μία τρομερωτάτη θύελλα, πρωτοφανής εις τήν τότε έποχήν. Ή τρομερά θύελλα ανατρέπει τά Ρωσικά μονόξυλα και τά εξαφανίζει μέ τά πληρώματα των, ή δέ φοβερά πλημμύρα πνίγει σχεδόν έξ ολοκλήρου τον Ρωσικόν στρατόν εις τούς χώρους καταυλισμού του. "Ετσι, ή Θεία Πρόνοια έσωσε, τήν φοράν αυτήν, τό Βυζάντιον άπό τό πέλμα τών Ρώσων. Ή εκστρατεία αύτη απέτυχε και οί επιδρομείς υπέστησαν πραγματικήν καταστροφήν.
Δευτέρα εκστρατεία κατά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Τό έτος 907 εκστρατεύει εναντίον τοϋ Βυζαντίου επί κεφαλής του στρατού του ό Ρώσσος ήγεμών "Ολεγκ.
Ό Ρωσικός στρατός φθάνει μετ' ολίγον προ της Κων/πόλεως.
Ό Βασιλεύς τού Βυζαντίου Λέων ΣΤ'. κατορθώνει, μέ πλούσια δώρα νά παρασύρη και νά γοητεύση τον Όλεγκ και νά τον πείση νά έπιστρέψη εις τήν πατρίδα του, υπογράφων μαζύ του συνθήκην ειρήνης, εις ην, μεταξύ άλλων, συνεφωνήθησαν και έμπορικαί σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Ευτυχώς, δια δευτέραν φοράν σώζεται άπό τήν ρωσικήν άπειλήν ή βασιλϊς τών πόλεων και ό πολιτισμός της.
Τρίτη και Τετάρτη εκστρατεία κατά της Κων/πόλεως
Παρά τό γεγονός ότι τό σύμφωνον φιλίας και εμπορικής συνεργασίας μεταξύ Βυζαντίου και Ρώσων ΐσχυεν και έσυνεχίζετο οί Ρώσοι εύρον κατάλληλον εύκαιρίαν διά νά τό καταπατήσουν.
Τό έτος 941 ό Ρώσος Βασιλεύς Ίγκώρ πληροφορηθείς οτι, ό στρατός τού Βυζαντίου διεξάγει σκληρούς αγώνας με τους "Αραβας, εκστρατεύει αμέσως, κατά τής Κων/λεως με 1000 πλοιάρια και μέ ίσχυρόν στρατόν. Ό στρατός του, καθ' όδόν εξολοθρεύει τό πάν. Λεηλατεί, σφάζει και βασανίζει ιδιαιτέρως τούς κληρικούς και ιερωμένους.
Οΐ Βυζαντινοί κάνουν γενικήν τοπικήν έπιστράτευσιν και συγκεντρώνουν μικράν δύναμιν κρούσεως και στολίσκον έκ 15 πλοιαρίων.
Ό άγων είναι άνισος εις τήν ξηράν και άνισώτερος είς τήν θάλασσαν. Ή σύγκρουσις γίνεται, ευτυχώς, πρώτα είς τήν Θάλασσαν.
Τά 15 Ελληνικά πλοιάρια, μέ τό ύγρόν πύρ, κατακαίουν τά 1000 Ρωσικά τοιαύτα. Ό στόλος τού Ίγκώρ τρέπεται είς έπονείδιστον φυγήν και καταστρέφεται αλληλοσυγκρουόμενος.
Ό ρωσικός στόλος έβυθίσθη. Έσώθησαν μόνον δέκα πλοιάρια, μεταξύ τών επιβαινόντων είς ταύτα ήτο και ό Ίγκώρ.
Τήν ιδίαν τύχην είχε, περίπου, και ό στρατός του, όστις συνεπεία της καταστροφής του στόλου, απώλεσε τό ηθικόν του και διελύθη.
"Εμεινε δέ και χωρίς άρχηγόν,διότι ό Ίγκώρ είχε φύγει μέ τά λείψανα τού στόλου του.
Τήν εύκαιρίαν αυτήν, ό "Ελλην Στρατηγός Βάρδας Φωκάς έξεμεταλλεύθη μέ τόλμην και σύνεσιν, μέ τάς πενιχράς δέ δυνάμεις του συνέτριψε κυριολεκτικώς τόν ρωσικόν κολοσσόν.
Τό έτος 944 ό Ίκγώρ επιχειρεί τετάρτην έκστρατείαν κατά της Κων/ πόλεως, άλλά τά Ελληνικά στρατεύματα συνέτριψαν έκ νέου τά πολυάριθμα στίφη του και αναγκάζεται ούτος νά ύπογράψη συνθήκην μέ ταπεινωτικούς δι' αυτόν όρους. Ό Ίκγώρ άπό τήν λύπην του, αποθνήσκει και τόν διαδέχεται ή σύζυγος του "Ελκα ή οποία αναγνωρίζει τό μεγαλεΐον και τήν λαμπρότητα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Επισκέπτεται επισήμως τήν Κων/πολιν, ένθα τής γίνονται έξαιρετικαι τιμαί. Βαπτίζεται χριστιανή τό 957 και τό όνομα της εξελληνίζεται είς Όλγα. Ή "Ολγα ζητεί άπό τόν "Ελληνα αυτοκράτορα νά τήν βοηθήση δια νά είσαγάγη είς τό κράτος της τήν Χριστιανικήν θρησκείαν, διότι, μέχρι τής εποχής αυτής οί Ρώσοι εΐναι είδωλολάτραι και λατρεύουν ξύλινα ξόανα. Συγκεκριμένως, ούτοι, θρησκείαν εϊχον τήν λατρείαν τών προγόνων των, καθ ην ιερεύς ήτο ό εκάστοτε αρχηγός τής οικογενείας κι' οί γεροντώτεροι πρωτοστατούσαν είς τά πανηγύρια και τάς έορτάς.
Δύο ήσαν αϊ μεγαλύτεροι έορταί των. Ή εορτή της ανοίξεως, κατά τόν έορτασμόν τής οποίας, παρακαλούσαν τους Θεούς νά ευλογήσουν τάς καλλιέργειας των και ή εορτή τοϋ φθινοπώρου, όπου ευχαριστούσαν επίσης τους Θεούς δια τήν εύφορίαν τής γής.
Ξεχωριστούς ναούς δέν είχαν καί τόποι λατρείας ήσαν τά δάση, οί λόφοι, αί πηγαί καί οί ποταμοί.
Ό Βυζαντινός αυτοκράτωρ αποδέχεται τήν παράκλησιν τής "Ολγας καί αποστέλλει πλήθος ιεραποστόλων εις τήν Ρωσίαν διά τον έκχριστιανισμόν τής ειδωλολατρικής ταύτης χώρας. Ούτω ή Ρωσία εισέρχεται επισήμως είς τήν οίκογένειαν τών Χριστιανικών Εθνών.
Νέαι έπιδρομαί κατά τής Κων/πόλεως (968-972)
Τήν Όλγα άποθανούσαν διεδέχθη ό υίός της Σβιατοσλάβος. Ούτος, παρά τήν πίεσιν τής μητρός του, εΐχεν άρνηθη νά άσπασθή τόν χριστιανισμόν καί εΐχεν ώς ονειρόν του νά γίνη ό ίδιος αυτοκράτωρ τού Βυζαντίου, καί τής εξαφανίσεως τής Ελληνικής φυλής.
Ό Ελληνισμός κατά τήν περίοδον αυτήν μάχεται τούς αιωνίους εχθρούς του, τούς Βουλγάρους, οί όποιοι καί αυτοί επιδιώκουν, παντί σθένει τήν έξαφάνισιν τής ελληνικής φυλής.
Ό "Ελλην αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς έχει εξαντλήσει τάς δυνάμεις του άπό τούς συνεχείς αγώνας κατά τών Βουλγάρων καί τών άλλων εχθρών τής Βυζαντικής Αυτοκρατορίας. Στηριζόμενος είς τά όσα μέχρι τούδε, τό Βυζάντιον εχει προσφέρει είς τήν Ρωσίαν, αποστέλλει πρέσβεις είς τόν Σβιατοσλάβον καί ζητά τήν ένίσχυσίν του κατά τό ετος 967 Ό Σβιατοσλάβος αποδέχεται τήν πρότασιν. Τήν αποδέχεται όμως όχι άπό καλωσυνην, άλλά άπό ύστεροβουλίαν καί δόλον, καθώς θά ϊδωμεν κατωτέρω. Αποστέλλει πρόθυμα 60.000 στρατόν κατά τής Βουλγαρίας, τήν οποίαν καί νικά κατά κράτος. Μετά τήν νίκην όμως, δέν επιστρέφει είς τήν πατρίδα του άλλά εγκαθίσταται είς τήν χώραν τών Βουλγάρων καί αρχίζει νά όργανώνη βάσεις έξορμήσεως.
Ούτος εΐχεν άντιληφθή ότι ή κατά μέτωπον έπίθεσις προς κατάληψιν τής Κων /πόλεως ήτο αδύνατος, τά παραδείγματα τών προγόνων του τόν έπεισαν περί τούτου, καί εξέλεξε νέαν όδόν.
Όργανώνων τάς βάσεις του, προχωρεί σιγά σιγά καί περισφίγγει τήν Κων/πολιν τήν πόλιν τού θεϊκού μεγαλείου, ώς τήν άπεκάλεσαν οί προγονοί του. Τό εκτυφλωτικόν φώς τού Βυζαντίου τόν ελκύει ώς ισχυρός μαγνήτης, καί, όπως οί "Αραβες κατά τήν περίοδον του αύτοκράτορος Λέοντος Ίσαύρου καί οί Βούλγαροι κατά τήν περίοδον τού αύτοκράτορος Ρωμανού τού Λεκαπηνού, οί Ρώσοι τού Σβιατοσλάβου ορμούν πέραν τού δέοντος. Τούς εΐχεν ανοίξει ή όρεξις μετά τήν ύποταγήν τής Βουλγαρίας καί, στρεφόμενοι άποτόμως εναντίον τών συμμάχων τών Ελλήνων διαβαίνουν τον Αΐμον, καταλαμβάνουν την Φιλιππούπολιν και απειλούν την Άνδριανούττολιν. Ό Στρατηγός Ιωάννης Τσιμισκής διατάσσεται άπό τον αυτοκράτορα, τό ετος 970, νά άπαλλάξη την χώραν του άπό τόν ρωσικόν βραχνάν, όστις συνεχώς την περισφίγγει. Οί Ρώσοι εκδηλώνουν όλην των την βαρβαρότητα και τό μίσος των και προβαίνουν εις μεγάλας αγριότητας, σφάζοντες τους πάντας, μικρούς καί μεγάλους.
Τελικώς εις την ίστορικήν αυτήν μονομαχίαν, ή ελληνική ανδρεία έλύγισε τήν ωμήν αλαζονική ν βίαν. Ή Θεία Πρόνοια και ή αγάπη προς την έλευθέραν πατρίδα και τόν πολιτισμόν δίδουν φτερά είς τόν "Ελληνα μαχητήν.
Οί σκληροτράχηλοι Ρώσοι συνετρίβησαν άπό τήν Έλληνικήν όρμήν και έπαθαν κυριολεκτικήν πανωλεθρίαν. Ταπεινωμένος ό Σβιατοσλάβος ικετεύει ειρήνην, τήν οποίαν ό μεγαλόψυχος νικητής Στρατηγός Τσιμισκής του τήν χαρίζει και επιστρέφει εις τήν χώραν του ό Ρώσος Βασιλεύς με τά λείψανα του στρατού του, ταπεινωμένος και κατησχυμένος.
Νέαι προσπάθειαι των Ρώσων κατά του Βυζαντίου καί έκχριστιανισμός τούτων (973—1054)
Τόν Σβιατοσλάβον αποθανόντα, διεδέχθη ό Βλαδίμηρος. Ούτος, παραδειγματισμένος άπό τάς ήττας τών προγόνων του, δεν τολμά έκστρατείαν κατά τού Βυζαντίου, εκστρατεύει όμως είς τάς πέριξ του Βυζαντίου χώρας καί δή κατά της ΧΕΡΣΩΝΟΣ, τήν οποίαν καί καταλαμβάνει.
Μετά τήν νίκην αυτήν, θέλει νά προσέγγιση τό Βυζάντιον, άλλά σκέπτεται άλλον τρόπον. Στέλνει πρέσβεις καί ζητεί άπό τόν αυτοκράτορα του Βυζαντίου παντοτεινήν ειρήνην καί φιλίαν. Έπί πλέον απέστειλε πρέσβεις είς τά πέριξ της Ρωσίας κράτη διά νά μελετήσουν τήν θρησκείαν τήν οποίαν λατρεύουν. Χαράκτηριστικόν ενταύθα είναι τό γεγονός ότι, όταν επέστρεψαν οί πρέσβεις του άπό τά μουσουλμανικά σουλτανάτα καί τού ανήγγειλαν ότι ό προφήτης της Μέκας άπαγορεύει είς τούς πιστούς νά πίνουν, άνέκραξεν «Ή θρησκεία του Μουχσαέτη είναι απαράδεκτη, γιατί ό Ρωσικός λαός νοιώθει χαρά μεγάλη να πίνη».
"Οταν δε οί πρέσβεις του του έγραψαν άπό τήν Κωνσταντινούπολη «Δεν ξέραμε άν είμαστε είς τόν ούρανόν ή τή γη, τόση ομορφιά ξεπερνάει την φαντασία». Τότε ό Βλαδίμηρος, άφού τούς περίμενί καί τούς ήκουσε, έγοητεύθη άπό τά λεγόμενα τους καί δέχεται νά γίνη πρώτος χριστιανός καί νά όρίση ώς έπίσημον θρησκείαν του κράτους τήν χριστιανικήν. Ζητεί άποστολήν ιεραποστόλων διά τόν έκχριστιανισμόν της Ρωσίας.
Πατάσσει άμειλίκτως τήν είδωλολατρείαν και τέλος ζητεί, δια τήν καλυτέραν σύσφυγξιν τών σχέσεων τών δύο λαών, ώς σύζυγον τήν άδελφήν του αύτοκράτορος. Ό ίδιος δέ, τό έτος 986, βαπτίζεται είς τήν έλληνικήν Χερσώνα.
Βασιλεύς του Βυζαντίου είναι ό Βασίλειος ό Βουλγαροκτόνος. Τό κράτος του ευρίσκεται είς έσωτερικάς ανταρσίας και είς μεγάλην άδυναμίαν, έπειτα άπό τόν συνεχή κατά τών Βουλγάρων πόλεμον.
Ό Βασίλειος δέχεται νά δώση τήν άδελφήν του "Αννα, χάριν της πατρίδος του, ώς σύζυγον τοϋ Βλαδίμηρου και εντός ολίγου ή "Αννα, ώς άλλη Ιφιγένεια, πορεύεται τόν δρόμον τού Γολγοθά διά νά γίνη σύζυγος του βαρβάρου, χάριν τής πατρίδος της. Ευτυχώς ή "Αννα μέ τήν μόρφωσίν της, επεβλήθη τόσον είς τόν Βλαδίμηρον, όσον και είς τόν λαόν του και έτσι, πράγματι, ήρχισεν ένα τεράστιον έργον είς τήν Ρωσίαν.
Μέγα μέρος τού Ρωσικού λαού έβαπτίσθη, πολλοί ναοί έκτίσθησαν, αρκετά μοναστήρια ύψώθησαν και τά φώτα τού Βυζαντίου μετελαμπα-δεύθησαν είς τό σκοτεινό βασίλειο τού βορρά. Περίοδος ειρήνης αρκετών χρόνων επεκράτησε και ώς λέγει ό διάσημος Κάρολος Πλαίζ «Ό Ρωσικός πολιτισμός είναι, πρωταρχικώς θρησκευτικός και βυζαντινός».
Ή πρώτη ρωσική μητρόπολις, πού κτίζεται είς τό Κίεβον, έχει τόν θολωτόν ρυθμόν και λαμβάνει τό όνομα της τοϋ Θεού Σοφίας.
Τό έτος 1019, άνήλθεν είς τόν ρωσικόν θρόνον ό Γιαροσλάβος. Ούτος εΐχεν Έλληνικήν άνατροφήν και μόρφωσιν και έθαύμαζε τους αρχαίους "Ελληνας. "Ετρεφε δέ ίδιαιτέραν άγάπην και σεβασμόν πρός τήν βασιλίδα τών πόλεων, μέχρι λατρείας.
Άπό τήν άπέραντον αυτήν έλξιν και άγάπην πρός τήν Βυζαντινήν αύτοκρατορίαν τού φωτός, έφθασε μίαν ήμέραν είς τό νά λάβη τήν άπόφασιν νά τήν καταλάβη. Φαίνεται ότι έξύπνησε μέσα του τό παλαιό, ένστικτο τών προγόνων του. Άπό μίαν μικράν άσήμαντον άφορμήν άπό τήν δολοφονίαν ενός διπλωματικού προσώπου έν Κων/πόλει, στέλλει, τό έτος 1043, στρατόν εξ 100.000 ανδρών, μέ έπί κεφαλής τόν υίόν του, μέ μίαν καί μόνην έντολήν «Νά καταλάβη τήν πόλιν τών ονείρων του».
Ή 'Ελληνική όμως εύψυχία καί ή αγάπη πρός τά ιδανικά της φυλής, τήν έλευθέραν πατρίδα, τήν οίκογένειαν καί τήν θρησκείαν, είς τήν μάχην παρά τήν άρχαίαν πόλιν Φάρος, συνέτριψε τόν Ρώσον επιδρομέα καί έξηφάνισεν, εντός ολίγου, παντοτεινά, κάθε ίχνος του άπό τήν βυζαντινήν γη.
Ούτω έτελείωσε άδοξα διά τούς Ρώσους και ή τελευταία απόπειρα καταλήψεως της Κωνσταντινουπόλεως.
Άπό της εποχής αυτής, παύει κάθε περαιτέρω προσπάθεια τών Ρώσων, διότι ή Ρωσία ταράσσεται διηνεκώς, επί δύο αιώνας άπό εμφυλίους πολέμους και είναι αναγκασμένη νά μάχεται εναντίον τών μογγολοταταρικών φυλών. Οί αγώνες ούτοι δεν της επέτρεψαν και δεν της άφησαν ελευθέρας δυνάμεις και χρόνον διά νά έπαναλάβη έκ νέου τάς προσπάθειας της προς κατάληψιν της Κων /πόλεως. Ό Γιαροσλάβος έπανήλθεν είς εαυτόν, έζήτησε συγγνώμην καί έκαλλιέργησεν άληθινάς φιλικάς σχέσεις,'μετά τήν ήτταν του, μέ τό Βυζάντιον.
Έπεζήτησε δε τήν διάδοσιν της χριστιανικής θρησκείας, καί ένύμφευσεν ενα άπό τούς υιούς του μέ ελληνίδα Πριγκίπισσαν.
Γεγονός όμως είναι οτι, δλα αυτά τά έπραξε, τόσον ούτος, όσον καί οί απόγονοι του άργότερον, άπό ανάγκην καί άδυναμίαν λόγω τών εσωτερικών ταραχών, τάς οποίας άντιμετώπιζον, διότι, ώς απεδείχθη, ή πρωτόγονος σκληρότης τών προγόνων του δεν έξηφανίσθη άπό τήν ψυχήν τόσον αυτού δσον καί τών απογόνων του, καί τό ψυχικόν των υπόστρωμα έμεινε πάντα βαρβαρικόν, διότι κάτω άπό τό δέρμα του Ρώσου πρίγκίπος εύρίσκετο τό αίμα τού απολίτιστου «Μουζίκου», τό όποιον δεν έπαυσε ποτέ νά περιέχη τό σπέρμα της αρπαγής καί της βαρβαρότητος.
Περίοδος άπό του έτους 1055 μέχρι του έτους 1453
Ή περίοδος αύτη δεν παρουσιάζει συγκρούσεις καί προσπάθειας τών Ρώσων προς κατάληψιν τού Βυζαντίου, είναι περίοδος πτώσεως της Ρωσικής ισχύος.
Αί σχέσεις είναι φιλικαί, διότι αί προαναφερθεΐσαι συνθήκαι δεν επιτρέπουν είς την Ρωσίαν νέας προσπάθειας.
Έν τω μεταξύ όμως ή Ρωσική αυτοκρατορία καρπούται τών αγαθών της ελληνικής μεγαλοψυχίας.
Πλεισται έλληνικαί άποστολαί διαδίδουν είς την Ρωσίαν τόν πολιτισμόν καί τάς καλάς τέχνας. Τό έμπόριον, αναπτύσσεται όλονέν μεταξύ των δύο χωρών. Οί Έλληνες αρχιτέκτονες κτίζουν πλείστους όσους ναούς είς διάφορα μέρη της Ρωσίας καί ό πολιτισμός ακαταπαύστως διοχετεύεται είς τήν άπέοαντον αύτοκρατορίαν. Οί έκ Θεσσαλονίκης μοναχοί Μεθόδιος καί Κύριλος επενόησαν τό πρώτον Ρωσικόν' άλφάβητο διά τούς Σλαύους, τό όποιον καί ώνομόσθη Κυρίλειον αλφαβητον. Μετέφρασαν, μέ τό" σύστημα αυτό πού έφεύρον οί ίδιοι, τήν Άγίαν Γραφήν καί έγραψαν διάφορα εκκλησιαστικά βιβλία.
Γενικώς, κατά μίαν περίοδον 400 περίπου χρόνων (1055—1453) υπήρξε μιά ανάπαυλα είς τάς έπιδρομάς τών Ρώσων κατά του Βυζαντίου. Αί σχέσεις των δύο αυτοκρατοριών, κατά τό μάλλον ή ήττον, υπήρξαν καλαί.
"Ισως ή αδυναμία τής ρωσικής ισχύος, ήτις εΐχεν νά αντιμετώπιση εσωτερικούς καί εξωτερικούς κινδύνους καί ή συνεχής τροφοδότησις, διά πνευματικών αγαθών, έκ μέρους τού Βυζαντίου συνετέλεσαν ώστε ή διάθεσις αρπαγής τού Βυζαντίου νά άτονίση προσωρινώς.
ΣΥΓΚΡΙΣΙΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΛΑΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Οί "Ελληνες, διηνεκώς καί ακαταπαύστως, μέ τόν χριστιανισμόν, τά γράμματα, τις καλές τέχνες καί επιστήμες ενισχύουν καί άνδρειώνουν τό εμβρυώδες είς μόρφωσιν καί πολιτισμόν Ρωσικόν κράτος καί τό ωθούν, είς τρόπον ώστε, νά προσεγγίζη τά πεπολιτισμένα εθνη. Οί "Ελληνες αρχιερείς γίνονται, πρώτοι, ιεραπόστολοι καί εκχριστιανίζουν τήν Ρωσικήν στέππα. Οί "Ελληνες άρχιτέκτοτες κτίζουν ού μόνον, ώς ήδη ελέχθη τάς πρώτας εκκλησίας άλλά καί τά σχολεία καί δημόσια κτίρια τών Ρώσων. Ή Ελληνική διανόησις καταπολεμεί τήν άμάθειαν καί ή μεγαλόδωρος άνωτερότης της δέν φείδεται προσπαθειών χάριν τής προόδου. Είναι ίδιον χάρισμα, της Ελληνικής φυλής, ανέκαθεν, συνεχώς νά μεταδίδη, άπό καλογαθίαν καί καλωσύνην, πάν τό ώραϊον είς τούς άλλους διά νά τούς άνυψώση.
Γάλλος συγγραφεύς γράφει τά έξης : «Ή Ρωσία ήταν είδος βυζαντινής αποικίας Οί Ρώσοι μικροπωληταί ήταν "Ελληνες Οί μεγάλοι ηγεμόνες τής Ρωσίας επιθυμούσαν νά νυμφεύωνται Ελληνίδας πορφυρογέννητους πριγκηπίσσας καί νά έπισκέπτωνται συνεχώς τό Βυζάντιον. Τόσον μεγάλη ύπήρξεν ή επίδρασις του Βυζαντίου είς τά ήθη καί τόν χαρακτήρα τών Ρώσων, ώστε, ακόμη καί σήμερον, είναι φανερά». Ούτω ό άσβεστος καταυγαστήρ τού αρχαίου ελληνικού φωτός αφού έφώτισε τήν Ρώμην καί τήν υπέταξε πνευματικώς, ήδη διά του Βυζαντίου, κατηύγαζε καί τήν αχανή Ρωσίαν, καθιστάμενος Ιν ταύτω καί έναυσμα αναγεννήσεως της Ευρώπης ολοκλήρου.
ΡΩΣΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Ή αδιάψευστος Ιστορία ομιλεί καί περί τής Ρωσσικής πολιτικής καί τών Ρωσικών σκέψεων έναντι τοϋ Βυζαντίου. Οί Ρώσοι ηγεμόνες έναντι τών ευεργεσιών τής ελληνικής ψυχής καί γενικώτερον τού Βυζαντίου ακολουθούν πολιτικήν κατακτητικήν. Ευγνωμοσύνη των είναι, αι διαφοροι, ώς άνω αναγράφεται, κατά "Περιόδους έπιδρομαί προς διάλυσιν της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Δεν άφήκαν εύκαιρίαν άνεκμετάλλευτον προς τούτο.
Όσάκις τό Βυζάντιον ευρίσκετο είς δεινούς αγώνας προς τους βαρβάρους της τότε εποχής, οι Ρώσοι έπιχείρουν νά τό καταλάβουν. Αί κυριώτεραι Ρωσικαί έπιδρομαί ανεφέρθησαν. Ευτυχώς, άπετύγχανον. 'Αποτυγχάνοντες, υπέγραφον σύμφωνα ειρήνης (δια νά τά καταπατήσουν ώς πράττουν και οί άπογονοί των) και έδέχοντο ευμενώς τον έλληνικόν πολιτισμόν και τήν Χριστιανικήν Θρησκείαν.
Πάντοτε ομως εν ήτο τό ονειρόν
των και μία ή πολιτική των γραμμή : ή κατάλυσις της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, είς
κατάλληλον στιγμήν…….
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣIΝ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 1453-1821
Μετά την πτωσιν της Κωνσταντινουπόλεως, τό έτος 1453, γεγονός τό όποιον εχει σχέσιν μέ την Ελλάδα είναι ό γάμος τοϋ Τσάρου Ίβάν του Γ'. μέ την Ελληνίδα Πριγκίπισσαν Ζωήν, την μετωνομασθείσαν Σοφίαν, άνεψιάν τοϋ τελευταίου αύτοκράτορος τοΰ Βυζαντίου Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και κόρην τοΰ Θωμά Παλαιολόγου. Ό γάμος ούτος έγένετο τό 1469, κατόπιν ενεργειών τοΰ Έλληνος αρχιεπισκόπου Βησαρίονος, όστις, φλεγόμενος από τον πόθον της ελευθερίας της γλυκύτατης πατρίδος, ένόμισεν ότι, διά του γάμου αυτού, ίσως ή Ρωσία βοηθήση τό ύπόδουλον Γένος διά την άπελευθέρωσίν του.
Δυστυχώς όμως τό γεγονός τούτο, ώς και πρότερον δεν μετέβαλε τάς παλαιάς ορέξεις τών Ρώσων, οΐτινες ένήδρευον διά την άρπαγήν της Κων/πόλεως. Εις τάς ορέξεις αύτάς προσετέθη τώρα και τό δικαίωμα, καθ' όσον ό Ίβάν εκμεταλλευόμενος τά επί του θρόνου του Βυζαντίου δικαιώματα της συζύγου του, θεωρεί εαυτόν ώς έπίσημον πλέον διεκδικητήν του θρόνου, ισχυριζόμενος ότι, ή υπό τών Τούρκων καταληφθείσα Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποτελεί προίκα προς αυτόν έκ μέρους της συζύγου του. Εμφύλιοι όμως πόλεμοι δεν τον αφήνουν νά έκδηλωθή αμέσως. Οί ταλαίπωροι "Ελληνες κρίνουν τά γεγονότα μέ τον ίδικόν των πόθον. Θεωρουν τον γάμον αυτόν ώς σωτήριον, αναθαρρούν και παρέχουν πάσαν συνδρομήν είς την Ρωσίαν, εύελπιστουντες ότι, δι" αυτής θά έπετυγχάνετο ή άπελευθέρωσις τής πατρίδος των. Ακομη δέν μπορούν νά πιστεύσουν είς τήν Πανσλαυϊστικην νοοτροπίαν του Ρώσου.
Οί Ρώσοι καρπούνται πάσαν παρεχομένην είς αυτούς συνδρομήν πλήν πιστεύουν είς πράγματα όλως διάφορα εκείνων, άτινα οι "Ελληνες ήλπιζον.
Ή ομόθρησκος μεγάλη Ρωσία ένέπνεε έμπιστοσύνην και πεποίθησιν εις τους ομοφύλους μας, άλλα ή πολιτική της άπέφερεν αντίθετα πάντοτε αποτελέσματα, ώς Θά ΐδωμεν εις τό παρόν κεφάλαιον.
Μαζί με την πριγκίπισσαν Σοφίαν, έγκαταστ αθείσαν εις την Μόσχαν, έγκατεστάθησαν πλείστοι "Ελληνες Οί περισσότεροι άπό τους μετανάστας κατέφυγον εις την Ρωσίαν, διότι έπιέζοντο άπό τον Τουρκον κατακτητήν, άλλα και πολλοί εξ αυτών προσεκαλουντο ώς ειδικοί εις την Ρωσίαν. Οί υπόδουλοι "Ελληνες πάντοτε ήλπιζον εις τήν υποστήριξη, της Δύσεως, άλλά και εις την ένεργόν βοήθειαν της Ρωσίας δια τήν άπελευθέρωσιν της πατρίδος των. Ό διάσημος "Ελλην ίεροκήρυξ, λόγιος και μετέπειτα Μητροπολίτης Φιλαδέλφειας Γεράσιμος Βλάχος, ό Κρής, εγραφεν είς τον Τσάρον Άλέξιον Μιχαήλοβιτς τον πατέρα του Μεγάλου Πέτρου :
«Προς σέ, τον άήττητον και ευσεβή βασιλέα, τον του Θεού άνθρωπον έπιστέλλων ού παραινούμαι τήν κατά τών χριστιανών τυράννου μάχην, τού τήν Ελλάδα βαρβαρώσαντος και τήν χριστιανωσυνην πατάξαντος, επειδή ό Θεός οίκείοις θαύμασι και προρρήσεσι τήν σήν εύμένειαν επί τόδε παρώτρυνεν, άλλά λόγοις άκραιφνέσι παραθαρρυνων, τό βέβαιον της νίκης τό ράδιον της τών Άγαρηνών καταλύσεως, καί τό χρήσιμον της τών Έλληνορρωμαίων ελευθερίας σαφώς εκτιθέμενος, δι' ών άθέατον κλέος και όνομα σοι δοθήσεται».
Ούτω έκτοτε επί τρεις αιώνας ή Ελληνική ψυχή, ζή τό ονειρον τού Μαρμαρωμένου.... Πού θά ξαναγυρίση κάποτε, βοηθούμενος άπό τού «Μόσκοβα τό σεφέρι....» Επί τρεις αιώνας στρέφεται ή άγωνιώσα Ελληνική ψυχή προς Βορράν, περιμένει άπό εκεί, με πίστιν, με καρτερίαν, τό νεύμα της απελευθερώσεως. Ό δέ πρεσβευτής εν Κων/νουπόλει της Βενετίας Ιάκωβος Σοράντζο εγραφεν είς τήν κυβέρνησίν του τό 1579 :
«Ό μέγας δούξ τών Μοσχοβιτών είναι είς τόν Σουλτάνον σφόδρα επίφοβος, επειδή είναι ορθόδοξος, όπως οί κατοικούντες τήν Βουλγαρίαν, τήν Βοσνίαν, τήν Σερβίαν, τήν Ελλάδα και τήν Πελοπόννησον. Οί πληθυσμοί τών μερών αυτών του είναι πολύ άφωσιωμένοι, επειδή ανήκουν είς τήν ιδίαν μέ αυτόν θρησκείαν. Οί λαοί αυτοί είς κάθε εύκαιρίαν θά ήσαν πρόθυμοι νά λάβουν τά όπλα, δια νά απαλλαγούν άπό τήν Τουρκικήν δεσποτείαν καί νά τεθούν ύπό τήν κυριαρχίαν τού Μεγάλου Δουκός».
Ό δέ Πατριάρχης Ιεροσολύμων "Δοσίθεος (1609—1607) άπέστειλεν είς τήν Ρωσίαν νέους "Ελληνας μορφωμένους διά νά βοηθήσουν είς τήν διάδοσιν τών γραμμάτων διά της ιδρύσεως εις Μόσχαν σχολών και τυπογραφείων. Και ήδη ευρισκόμεθα εις τό έτος 1710—1711. Τσάρος της Ρωσίας είναι ό Πέτρος ό Μέγας. Ούτος όνειρεύθηκε δημιουργίαν Βιζαντινο-ρωσικου κράτους. Διά διαφόρων μέσων προστταθει έξαφάνησιν της Τουρκίας.
Την πολιτικήν του την αντιλαμβάνονται οί ισχυροί λαοί της Ευρώπης, διαισθάνονται σαφώς τάς ορέξεις του Πέτρου και βλέπουν την Τουρκίαν ώς σωτήριον φραγμόν εις τον Σλαβικόν χείμαρον.
Ό Πέτρος εκστρατεύει κατά της Τουρκίας άλλά ηττάται.
Ή ήττα αυτή τον όδηγει εις έτερον τέχνασμα. Τό ετος 1713 θέλων νά έκμεταλευτή τά φρονήματα τών υποδούλων λαών, προς ιδιον όφελος, βγάζει προκήρυξιν προς τους υπόδουλους λαούς και τούς προτρέπει νά επαναστατήσουν κατά του κοινού τυράννου των, της Τουρκίας.
Ή προκήρυξίς του ώς είναι φυσικόν έχει μεγάλην άπήχησιν εις τούς σκλάβους. Ευτυχώς όμως δεν εχομεν γεγονότα και έτσι άπεφεύχθησαν σφαγαι τών χριστιανών έκ μέρους τών Τούρκων.
Ό Μέγας Πέτρος, εν τω μεταξύ, αποθνήσκει, εις δε τήν πολιτικήν του διαθήκην, μεταξύ άλλων,, γράφει, απευθυνόμενος προς τον Ρωσικόν λαόν : «Νά φτιάσουμε στόλο νά προχωρήσουμε, έκτείνοντες τό κράτος μας μέχρι Κωνσταν/λεως». Αί βλέψεις του Πέτρου έφθασαν μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε και επί ρωσικών νομισμάτων νά είναι άναγεγραμμένη επί της μιας όψεως, ή φράσις «Πέτρος ό Α'. Ρωσοελλήνων Αυτοκράτωρ»
Τάς διεγερτικάς τών υποδούλων προκηρύξεις τού Μ. Πέτρου ήκολούθησαν και έτεραι, εις εκδοθείσας δε τοιαύτας, επί βασιλείας "Αννης, ό στρατηγός ΜΥΝΙΧ έγραφε : «Οί "Ελληνες θεωρούν τήν αύτοκράτειραν νόμιμον κυρίαρχόν των».
Είχε πλέον καταστή πεποίθησις εις τούς Ρώσους αυτοκράτορας ότι, μόνον διά της εκμεταλλεύσεως τού εθνικού φρονήματος τών Ελλήνων, θά ήτο δυνατή ή έκπλήρωσις τών σχεδίων των.
Μετά τον Μ. Πέτρον ή βασίλισσα Αικατερίνη ή Μεγάλη, συνεχιστής της διαθήκης του, ετοιμάζει πόλεμον κατά της Τουρκίας προς κατάληψιν της Κων/λεως, τό ετος 1766. Έπι πλέον δέ, τον δευτερότοκον έγγονόν της τον προορίζει διά τον θρόνον του Βυζαντίου και τον ονομάζει Κωνσταντινον, τού δίδει Έλληνικήν μόρφωσιν και άνατροφήν, κόπτει μετάλλια με τήν έπιγραφήν «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» και χαράσσει τά σύνορα τού άναγεννηθησομένου κράτους εις τά «Ιστορικά του όρια» εις τον Αΐμον.
Λόγω όμως εσωτερικών γεγονότων, δεν κηρύσσει τον πόλεμον άλλα προβαίνει εις κάτι άλλο. Άποστέλει πράκτορας εις όλην την Ελλάδα διά νά προετοιμάση έλληνικόν έπαναστατικόν κίνημα.
Τό κίνημα της χρειάζεται ώς πολύτιμος αντιπερισπασμός κατά των Τούρκων. Στέλλει εις την Ελλάδα τον Μακεδόνα Λοχαγόν του Ρωσικού στρατού Γεωργ. Παπάζογλους ή Παπαζώλη μέ έντολάς και χρήματα. Ό εκ Σιατίστης Λοχαγός Παπάζογλους, θερμός πατριώτης, φλέγεται άπό ένθουσιασμόν και άγάπην δι' έλευθέραν πατρίδα. Ό Παπάζογλους, όστις είναι προσωπικός φίλος τού ευνοουμένου και αγαπημένου της Αικατερίνης ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΟΡΛΩΦ, φθάνει είς την Ελλάδα και την περιτρέχει άπό της Ηπείρου μέχρι της Μάνης.
Ή Ελληνική ψυχή δέχεται, βέβαια, μέ ενθουσιασμόν τό χαρμόσυνον μήνυμα, επειδή όμως, εις τό παρελθόν, οί Έλληνες είχον έξαπατηθή άπό τους Ρώσους και έχει ρεύσει άφθονον έλληνικόν αίμα, οί "Ελληνες πρόκριτοι δέχονται μεν τήν πρότασιν της εξεγέρσεως κατά των Τούρκων, άλλά Θέτουν ώς άπαράβατον όρον τήν πραγματικήν ένίσχυσιν εκ μέρους της Ρωσίας και άλλους όρους εθνικής υφής διά τό πανελλήνιον ξεσήκωμα. Ή Ρωσία καταννοεϊ ότι οί "Ελληνες δεν εΐναι πλέον τόσον εύπιστοι, διότι τό παρελθόν τούς είχε συνετίσει.
Κατόπιν συννενοήσεων, υπογράφεται τό σύμφωνον τού 1770 και μετ' ολίγον τά πρώτα Ρωσικά πλοία ύπό τον Θ. ΟΡΛΩΦ, μέ ολίγα όπλα, φθάνουν είς τήν Οιτυλον και καταλαμβάνουν τήν Πύλον. Ή ίδια ναυτική μοίρα έπολιόρκησε και τήν Κορώνην κατά τον Άπρίλιον τού 1770.
Ό ΟΡΛΩΦ προσεκάλει, διά προκηρύξεων, τούς "Ελληνας της Πελοποννήσου και τών νήσων εις έπανάστασιν, ύπέσχετο δέ κάθε βοήθειαν έκ μέρους της Ρωσίας. Άπεκάλει, διά τών προκηρύξεων του, προδότην κάθε "Ελληνα, πού δεν θά ελάμβανε μέρος είς τήν άπελευθέρωσιν της Πατρίδος του. Τον Ίούνιον 1770 έπηκολούθησεν δευτέρα αποστολή ναυτικής μοίρας ύπό τον ΑΛΕΞΙΟΝ ΟΡΛΩΦ, ή οποία εύρε τάς περισσοτέρας Ελληνικάς επαρχίας επαναστάτημένας κατά τών Τούρκων κατακτητών διότι τά ανωτέρω γεγονότα ήλέκτριζαν τάς διψασμένας Ψυχάς τών Έλληνων διά τήν έλευθερίαν των και τό έπαναστατικόν κίνημα ξεσασε εις κάθε Έλληνικήν γωνίαν. Δυστυχώς όμως, όπως πάντα, αι προθέσεις της Ρωσιας είναι και τώρα διαφορετικοί.
Ή Ρωσία, αφού τους έξεσηκωσε, τούς έγκατέλειψεν ευθύς αμέσως, ώς το συμφέρον της τήν εκάλει άλλαχού και ή έπανάστασις εκείνη κατεπνίγη είς τό αίμα. Ή Ρωσία, άποτόμως, έσταμάτησε πασαν ενισχυσιν, διότι, έκμεταλλευθεισα τήν δημιουργηθεΐσαν εύνοϊκήν ύττέρ αυτής κατάστασιν υπογράφει μετά της Τουρκίας, τήν συνθήκην τοϋ ΚΙΟΥΤΣ-ΟΥΚ ΚΑ-Ι-ΝΑΡΤΖΗ, τό ετος 1774, δι' ής καρπουται πολλά εδάφη της Τουρκίας και κερδίζει τό πλεονέκτημα της προστασίας τών χριστιανικών πληθυσμών. Μετά τήν συνθήκην ταύτην έγκατέλειψεν οριστικώς τήν δύσμοιρον πατρίδα μας είς τάς αγρίας διαθέσεις τών Τούρκων, οιτινες έπέπεσαν μανιώδεις εναντίον τών ελληνικών πληθυσμών και κατέσφαξαν 60.000 Ελληνας. Οί δυστυχείς αυτοί Έλληνες, εγκαταλελειμμένοι και άοπλοι έπιπτον ώς ευθαλεις κλάδοι υπό τήν άξίνην στιβαρού ξυλοκόπου, άπό τά σπαθιά και τά γιαταγάνια τών τουρκοαλβανικών ορδών.
Τό έτος 1787 έχομεν νέον Ρωσοτουρκικόν πόλεμον. Ή αγάπη προς τήν πατρίδα και ό διακαής πόθος προς τήν έλευθερίαν δεν αφήνει ήσυχους τούς "Ελληνας, οιτινες προσέφερον σημαντικήν βοήθειαν είς τούς Ρώσους. Ελληνικός στόλος, υπό τόν Λάμπρον Κατσώνη, προκαλεί ανυπολόγιστους ζημίας είς τούς Τούρκους, προς όφελος της Ρωσίας.
Ή Τουρκία ηττάται και υπογράφεται τελικώς ή συνθήκη τοϋ Ιασίου 1792, Δι ής ή Ρωσία κερδίζει και νέα εδάφη, πλήν όμως ουδείς λόγος γίνεται περί απελευθερώσεως τών Ελλήνων και συνεχίζεται ούτω ή σκλαβιά και τυραννία των. Διά τούς "Ελληνας ή έπανάστασίς των αυτή έπνίγη είς τό αίμα και τό ένδοξόν της μαρτύριον φωτίζει ή άγανακτησμένη ρήσις τού Λάμπρου Κατσώνη: «"Αν ή Αικατερίνη έκαμε τήν ειρήνη της μέ τόν Σουλτάνον, εγώ δέν έκαμα τήν Ιδικήν μου».
Τήν ιδίαν πολιτικήν κατά της Ελλάδος ακολουθούν αλληλοδιαδόχους οί Ρώσοι αυτοκράτορες, ό δέ Τσάρος Αλέξανδρος ό Α'. τό έτος 1812 διά της συνθήκης τού Βουκουρεστίου, κερδίζει τήν Βεσαραβίαν, υποστηρίζει τήν αύτονομίαν της Σερβίας και ούδεμίαν μνείαν κάμνει περί Ελλάδος, παρά τάς υποσχέσεις και διαβεβαιώσεις τάς οποίας είχε δώσει είς τόν Ύπασπιστήν του τόν "Ελληνα Στρατήγόν τού Ρωσικού στρατού Άλέξανδρον Ύψηλάντην.
ΠΟΙΑ Η ΡΩΣΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΥΠΕΡ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΑΓΩΝΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟ ΕΤΟΣ 1821 ΚΑΙ ΕΚΕΙΘΕΝ
Πάντα ή Ιδία ανθελληνική Ρωσική πολιτική εξακολουθεί.
Τό ότι ή Ρωσία προσεπάθει νά χρησιμοποίηση τούς "Ελληνας αποκλειστικώς και μόνον ως όργανα της, φαίνεται ολοκάθαρα άπό τήν συνεχώς έχθρικήν στάσιν πού έτήρησεν απέναντι των, αμέσως μόλις έπανεστάτησαν τό ετος 1821. Άπό τότε, οι Έλληνες έγιναν περισσότερον μισητοί εις τους Ρώσους, οί οποίοι εις κάθε εύκαιρίαν, έδειχναν τό μίσος των αυτό.
Τήν έποχήν αυτήν, μεταξύ τών άλλων Ελλήνων, ευρίσκοντο εις τήν Μόσχαν δύο έξέχουσαι έλληνικαί προσωπικότητες. Ό Στρατηγός Αλέξανδρος Υψηλάντης, Υπασπιστής του Τσάρου και ό Ιωάννης Καποδίστριας υπουργός τών εξωτερικών του.
Οι δύο ούτοι άνδρες ζητούν άπό τον Τσάρον νά βοηθήση τήν Ελλάδα διά τήν έλευθερίαν της. Ό Τσάρος, χωρίς σθένος, συνεχώς άμφιρρέπει υπόσχεται και ανακαλεί, όταν εύρεθή μακρυά άπό τό περιβάλλον των.
Μέ τάς υποσχέσεις του Τσάρου ό Στρατηγός Υψηλάντης, τήν 19 Μαρτίου 1821, ξεκινά άπό τό Ίάσιον, διά τήν άπελευθέρωσιν της Πατρίδος του, επί κεφαλής Ελλήνων αγωνιστών. Δέν περνά όμως ολίγος μόλις καιρός και αι σχετικαί εύχαί_τού Τσάρου προς αυτόν καταντούν κατάραι.
Ό Τσάρος αναιρεί τους λόγους του, ξεχνά τον ήρωα ύπασπιστήν του, ξεχνά αυτόν πού ειχεν αφήσει τό χέρι του εις τό πεδίον της μάχης διά τήν τιμήν τού Τσάρου, αυτόν πού είχε χύσει τόσον αίμα διά την τιμήν της Ρωσίας, και είς τό συνέδριον τού ΛΑΙΜΠΑΧ τον αποδοκιμάζει και τον διαγράφει από τά στελέχη του ρωσικού στρατού.
Τό ηθικόν τούτο κτύπημα της Ρωσίας είχε μεγάλας συνεπείας δια τό μαχόμενον 'Ελληνικόν "Εθνος. Ταυτόχρονα μάλιστα ό Τσάρος εξορίζει και διώχνει άπό την Ρωσία, μέσα είς την καρδιά του χειμώνος, χιλιάδας επιφανών Ελλήνων. Άξιοσημείωτον δέ είναι τούτο : Ένώ τό άπελευθερωτικόν κίνημα της Ελλάδος ύπεστήριζον εκατοντάδες φιλελλήνων άπό πλείστα κράτη της Ευρώπης, έκ μέρους της Ρωσίας δύο μόνον άτομα παρευρίσκονται. Ακόμη δε χειρότερον, εχομεν και τό έξης, είς την μάχην παρά τό Σκουλένιον, τό έτος 1821, μεταξύ "Ελλήνων και Τούρκων : Πρώτοι έρίφθησαν εναντίοντών προμάχων της Εθνικής μας Παλιγγενσίας οί συμπολεμουντές εις τό πλευρόν τών Τούρκων, εναντίον τών "Ελλήνων, πολυάριθμοι Ρώσοι ΚΟΖΑΚΟΙ. Οί "Ελληνες δεν έπίστευαν είς τά μάτια των. Μετά την μάχην, οί Ρώσοι Κοζάκοι εξορμούν και κατά τών χωρίων.
Οι "Ελληνες παίρνουν τά έξαπτέρυγα καί εξέρχονται νά τούς προϋπαντήσουν, άλλά κατασφάζονται άπό τους Ρώσους και τό Σκουλένιον λεηλατείται άπό αυτούς κατά τόν φρικτώτερον τρόπον. Είναι δέ ωσαύτως γνωστόν ότι, κατά την ναυμαχίαν τού Ναυαρίνου, είς ήν έλαβε μέρος καί τμήμα τού Ρωσικού στόλου, ή ενέργεια αυτή οφείλεται αποκλειστικώς είς τό γεγονός ότι, άν δέν συμμετείχε και ό Ρωσικός στόλος είς την προσπάθειαν της Αγγλίας και της Γαλλίας, ή Ρωσία θά ήτο έκτος της συνθήκης τών τριών Δυνάμεων, τό δέ γεγονός τούτο Θα άπέβαινεν είς βάρος της.
Κατά τό έτος 1830 ό φιλέλλην Βασιλεύς της Γαλλίας Κάρολος ό 10ος έπρότεινε την δημιουργίαν μεγάλης Ελλάδος, έκτεινομένης μέχρι Δουνάβεως, μέ πρωτεύουσαν την Κων/πολιν. Τήν πρότασιν ταύτην παρεδέχθησαν και ύπεστήριξαν τόσον ή Αυστρία, όσον και ή Πρωσία και μόνον ή Ρωσία τήν έπολέμησε λυσσαλέως και επέτυχε την ματαίωσιν πραγματοποιήσεως της. "Αν και αύτη συνεφώνει, θά ειχομεν άπό τού 1830, μίαν όχι εύκαταφρόνητον έλληνικήν έπικράτειαν.
Και βραδύτερον όμως, τω 1853, ό τσάρος Νικόλαος Α'. έδήλωνεν επισήμως, ώς θά ιδωμεν έκτενέστερον κατωτέρω, ότι, «έν ούδεμιςί περιπτώσει, θά έδέχετο όπως όνασυσταθή ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία ή έπεκταθη ή Ελλάς μέχρι Κωνσταντινουπόλεως και της ενδοχώρας της».
ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ή Ρωσία ήλπιζε νά έχη τούς "Ελληνας πρόθυμα όργανα έξυπηρετήσεως των διά την Βαλκανικήν Χερσόνησον και την Μέσην Άνατολήν σχεδίων της. Είς την ττροσπάθειαν όμως τούτην απέτυχε. Κατόπιν τούτου, προσεπάθησε νά εκρίζωση τό έλληνικόν στοιχείον της Ανατολής προς έπίτευξιν τών σκοπών της.
Την έξουδετέρωσιν ή και την άντικατάστασιν του 'Ελληνικού στοιχείου έπεζήτησε νά έπιτύχη διά του Σλαβικού στοιχείου. Ειργάσθη προς τούτο και επέτυχε νά παραπλάνηση, δι' εντατικής προπαγάνδας και σοβαρών ποσών χρημάτων, τάς διαφόρους, περί την Ελλάδα, μειονότητας, αί όποίαι έθεώρουν εαυτάς μέλη της μεγάλης ελληνικής οίκογενείας τον δέ έλληνικόν αγώνα ώς ιδικόν των και νά τάς μετατρέψη εναντίον τών Ελλήνων.
Αι έλληνικαι παραδόσεις κατεπολεμήθησαν συστηματικώς, έφθασε δέ ή τοιαύτη τακτική ακόμη και μέχρι τών οικογενειών, αι όποίαι έφερον ελληνικά ονόματα και διέμενον έν Ρωσία.
Ίσως νά ήγνόουν οί άπλοϊ άνθρωποι του ελληνικού λαού τάς ανέκαθεν, κατά του Ελληνισμού, έξυφανθείσας, ύπό της Ρωσίας πλεκτάνας.
Τό γεγονός όμως τούτο δεν παρήρχετο άπαρατήρητον άπό τους οπωσδήποτε προηγμένους. Τήν δολιότητα δέ τών Ρωσικών ενεργειών αντελήφθη και ό Εθνικός μας ποιητής Φωκίων Πανας όστις, εις εν άπό τά ποιήματα του, διαλαμβάνει τάς έξης στροφάς :
"Ας θρηνήση και ό Πάρνης
άς θρηνή κι' ό Ίλισσός,
της Πετρούπολης, της Βάρνης
όταν φθάς΄ ό κολοσσός.
Τότε όνειρα και πόθοι
δάξα, τότε, εθνική,
χαίρετε! Παντού ξαπλώθη,
τό πάν πνίγ΄ Αζοφική.
ΣΛΑΥΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΝ ΜΕ ΙΘΥΝΟΝΤΑ ΝΟΥΝ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1826 ΚΑΙ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ
Η ανθελληνική πολιτική της Ρωσίας πάντοτε είναι ή αυτή και συνεχώς προπαρασκευάζει θανατηφόρα πλήγματα κατά της Ελληνικής φυλής. Τό έτος 1826 όμως, απεκαλύφθη ή Ρωσική πολιτική, έν όλη αυτής τη γυμνότητι. Μέχρι της εποχής εκείνης, ή Ρωσία έμάχετο, πρός πραγματοποίησα τών σκοπών της, ύπό τήν ση μα ί αν της υπερασπίσεως, δήθεν τής Όρθοδοξίας. Άπό της εποχής όμως αυτής, άπέβαλε τάς έπιφυλάξεις, άφήρεσεν εντελώς τό προσωπείον τής δήθεν υπερασπίσεως τής "Ορθοδοξίας και κατήλθεν εις τον αγώνα άναπετάσασα, μετά θράσους την σλαυϊκήν σημασίαν.
Μέλημα, πάντοτε, τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ώς και τής σημερινής Σοβιετικής Ενώσεως, είναι ή κατάκτησις τής Κων/ττόλεως και ή κατοχή τών στενών τού Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, ή δε πρός τούτο πολιτική της καταρτίζει διάφορα σχέδια. Άπό τάς διαφόρους δοκιμάς άπεκρυστάλλωσεν δύο σχέδια :
Τό εν είναι ή άπ' ευθείας κατάληψις τής Κων/πόλεως. Τό ετίρον, ή ιδιοποίησις τής χερσονήσου του Αίμου σλαυϊκώ δικαιώματι, διά τής δημιουργίας σλαυίκής συνειδήσεως τών κατοικούντων είς τάς, εκείθεν και εντεύθεν τού Αίμου περιοχάς, ώς και τών τοιούτων τής κοιλάδος του Έβρου. Επιτυγχάνοντος του δευτέρου σχεδίου ταυτόχρονος θ' άπέβαινεν ή κάθοδος τών Σλαύων είς τό Αιγαίον και άνετος είτα ή κατάληψις τών Στενών και τής Κωνσταντινουπόλεως.
Αμέσως μετά τό 1830, κατόπιν τών συμπερασμάτων τών άκολουθησάντων τήν ρωσικήν προπαγανδιστικήν έκστρατείαν, είς τήν χερσόνησον του Αίμου, επιστημόνων και πολιτικών, όργανούται εντατική προπαγάνδα είς όλόκληρον τήν Ρωσίαν υπέρ τών «αδελφών Σλαύων» τής Βουλγαρίας, ή όποία ευρίσκει σοβαράν άπήχησιν είς τους Ρώσους διανοουμένους και πλουσίους.
Τό 1835, ό έξ "Οδησσού Ρώσος έμπορος και διανοούμενος "Αμπριλώφ, ιδρύει τό πρώτον, έν τή νεωτέρα Ιστορία, βουλγαρικόν σχολείον είς Γάδροβον, πλησίον τού Τυρνόβου, παλαιάς πρωτευούσης τής Βουλγαρίας.
Μέχρι τό 1854 ή Ρωσία ιδρύει 50, έν ολω, βουλγαρικά σχολεία, έν Βουλγαρία συντηρούμενα, πλουσιοπαρόχως, ύπ' αυτής, μέ Ρώσους διδασκάλους και μέ υποτρόφους μαθητάς.
Ή Ρωσία δέν παραβλέπει τό Κοσσιφοπέδιον και τήν Βόρειον Μακεδονίαν, όπου ιδρύει οκτώ σχολάς είς Νευροκόπιον, Βελεσσά, Ίστίπ, Κιουστεντήλ, Βράνια, Δούπνιτσα, Τζουμαγιάν καϊ Ρίλα, διά νά συνέχιση και άργότερον και πρός Νότον. Ούτω έγινε τό πρώτον βήμα διά τόν έκσλαυϊσμόν τής Ελληνικής Χερσονήσου ύπό τών Ρώσων. Ταυτοχρόνως μέ τήν ιδρυσιν τών σχολείων, ήρχισε καθευδούσης τής Όθωμανικής Αυτοκρατορίας, εργαζομένη δραστηρίως ή Ρωσική προπαγάνδα είς τήν Βουλγαρίαν, 'Ανατολικήν Ρωμυλίαν και Β. Μακεδονίαν.
Πλήθος Ρώσων προπαγανδιστικών μετημφιεσμένοι είς ρασοφόρους έμπορους τεχνίτας, γυρολόγους και μικροπωλητάς, περιτρέχουν τήν Μακεδονίαν, Άνατολικήν Ρωμυλίαν και Βουλγαρίαν. Προσφέρουν δωρεάν ώς επί τό πλείστον, τάς υπηρεσίας των και μικροδώρα χρήσιμα είς τους χωρικούς. Υποβάλλουν, έπιτηδείως, είς τους Ελληνοφώνους και Σλαυοφώνους πληθυσμούς ότι είναι Βούλγαροι και ότι : «εχουσι πανάρχαια και αναφαίρετα δικαιώματα επί της Ανατολικής Ρωμυλίας, Μακεδονίας καί Θράκης και ότι ή άνάκτησις των εδαφών αυτών είναι έργον άποκαταταστάσεως του άπωλεσθέντος, δια μέσου τών αιώνων, Βουλγαρικού δικαίου». Οι ίδιοι μετημφιεσμένοι προπαγανδισταί, πλην της προπαγάνδας, τήν οποίαν διεξήγον, οργανώνουν δίκτυα πληροφοριών και περισυλλέγουν χρησίμους εις τό έργον των πληροφορίας, τάς οποίας διαβιβάζουν εις τά κατά τόπους ρωσικά προξενεία.
Απεκαλύφθη έπανειλημένως, Οτι πολλοί εκ τών μετημφιεσμένων αυτών προπαγανδιστών ήσαν Άξ/κοί του Τσαρικού Στρατού, Ρώσοι δημόσιοι υπάλληλοι καί έθελονταί λόγιοι. Οί ίδιοι, άργότερον, όνομασθέντες «κομιτατζήδες» είναι εκείνοι πού έθεσαν τάς βάσεις του ανταρτικού ένοπλου αγώνος κατά τών Ελλήνων τών ανωτέρω περιοχών. Συγχρόνως, καταβάλλεται προσπάθεια όπως πεισθούν οί Βούλγαροι ότε άν απώλεσαν εύκλειαν και δύναμιν, τούτο οφείλεται είς τούς "Ελληνας και είς τό Οικουμενικόν Πατριαρχειον.
Τό 1845 Ιδρύεται εις Μόσχαν Κομιτάτον ύπό τήν άνωτάτην προεδρείαν τού Πρυτάνεως τού εκεί Πανεπιστημίου Μασέτιεφ, βοηθούμενου ύπό τριών ονομαστών Πανσλαυιστών τών Κάτκωφ, Κομινώφ και Άτακώφ δια τήν διεύθυνσιν της Ρωσικής προπαγάνδας έν τη Ελληνική χέρσονήσω.
Τό Κομιτάτον τούτο, δια τών τεραστίων υλικών μέσων άτινα ετέθησαν εις τήν διάθεσίν του, είργάζετο διά δύο κλάδων.
Ό εις κλάδος ανέλαβε τήν εύθύνην όπως, διά παντοίων μέσων, δημοσιογραφίας, συγγραμμάτων, πλαστών στατιστικών και εξαγοράς ξένων πολιτικών προσώπων, πείση τήν κοινήν γνώμην της Ευρώπης ότι ή Ανατολική Ρωμυλία, ή Θράκη και ή Μακεδονία κατοικούνται από Σλαύους, ότι ιστορικώς, ήσαν τμήματα της Βουλγαρικής επικρατείας και ότι οί διαβιούντες εκεί ελληνικοί πληθυσμοί, δεν είναι τίποτε άλλο ειμή Βούλγαροι, έξελληνισθέντες βία ύπό τού Έλληνος Οίκομενικού Πατριάρχου, ένισχυομένου είς τούτο παρά Τούρκων καί Ελλήνων κακοποιών.
Ό έτερος κλάδος άνέλαβεν ώς πεδίον δράσεως τήν Έλληνικήν Χερσόνησον μέ άποστολήν τήν άφύπνησιν τού βουλγαρικού εθνικισμού και τον έκσλαυϊσμόν τών μή σλαυϊκών στοιχείων. Ό μεν πρώτος κλάδος κατά τά πρώτα βήματα τής δράσεως του, έσχεν επιτυχίας, κυρίως λόγω της απολύτου αγνοίας, ήτις έπεκράτει είς τήν Δύσιν επί της πραγματικής εθνολογικής καταστάσεως έν τη Ελληνική Χερσονήσω. Είναι γνωστόν πόσον δύσκολον ήτο τήν έποχήν έκείνην νά περιέλθουν Ευρωπαίοι τήν Έλληνικήν Χερσόνησον και πόσον ολίγον ενδιαφέρον υπήρχε προς τούτο. Οι ενδιαφερόμενοι δια τά πράγματα τής Ανατολής, ήρκούντο νά σχηματίζουν γνώμην αναγιγνώσκοντες, τά μόνα τότε, υπάρχοντα περί Βαλκανικής Χερσονήσου, βδελυρώς ψευδή αναγνώσματα τής ρωσικής προπαγάνδας.
Τουναντίον, ό δεύτερος κλάδος, έλαχίστας επιτυχίας είχεν, λόγω τής αντιδράσεως, πλην των άλλων, και αυτών τούτων των σλαυοφώνων πληθυσμών τής Ελληνικής Χερσονήσου. Κατόπιν τούτου, είς τήν Ρωσίαν αρχίζει νά ώριμάζη ή άντίληψις ότι, προς έπίτευξιν του επιδιωκομένου σκοπού, ή σλαυϊκή προπαγάνδα έδει νά στηριχθή επί του Θρησκευτικού παράγοντος, δια τής καταλλήλου αναπτύξεως τής έχθρότητος του Σλαυοφώνου κλήρου προς τό Οίκουμενικόν Πατριαρχεΐον. Είς τά άκολουθούντα κεφάλαια θά ιδωμεν πώς τό σλαυϊκόν κομιτάτον επέτυχε τό ανωτέρω σχέδιόν του.
Τό 1857 ιδρύεται, έν Μόσχα, ή «Σλαυϊκή Αγαθοεργός Αδελφότης», Εταιρία ήτις, ύπό τον συγκεκαλυμμένον φιλανθρωπικόν της τίτλον, συλλέγει χρήματα είς Ρωσίαν και είς όλόκληρον τήν Εύρώπην, προς ένίσχυσιν τών αναξιοπαθούντων Σλαύων τής Ελληνικής Χερσονήσου. 'Εν τή πραγματικότητι, δεν ήτο τίποτε άλλο παρά έν παρακλάδι του Κεντρικού Κομιτάτου, του οποίου τά μέλη καμουφλαρισμένα μέ τον σταυρόν τής χριστιανικής αλληλεγγύης, περιτρέχουν, μέχρι τού 1908 και άργότερον ακόμη, την Έλληνικήν Χερσόνησον και σκορπίζουν τον τρόμον και τόν θάνατον είς τούς Χριστιανούς Έλληνας.
Ασφαλώς, τήν «άγαθοεργόν» ταύτην αδελφότητα θά έμιμήθη, μετά ένα σχεδόν αίώνα, επί κατοχής, τό σλαυικής εμπνεύσεως Ε.Α.Μ. όταν ίδρυσεν, έν Ελλάδι, τήν «Έθνικήν άλληλεγγύην», τής οποίας τά εγκλήματα είναι τόσον πρόσφατα.
ΣΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΣ ΕΧΘΡΙΚΗ ΣΤΑΣΙΣ
ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Κατά τήν ανωτέρω περίοδον τής εντάσεως τής σλαυικής προπαγάνδας είς τήν Έλληνικήν Χερσόνησον, ή ρωσική πολιτική έκδηλούται άπροκαλύπτως εχθρική προς τήν έπίσημον Ελλάδα. Όλίγον προ τής εκρήξεως τού Κριμαϊκού Πολέμου, ό Αυτοκράτωρ πασών τών Ρωσιών Νικόλαος ό Α'. έδέχετο, την 21ην Φεβρουαρίου 1853, εις ίδιαιτέραν άκρόασιν, τον Πρεσβευτήν της Αγγλίας Σέϋμουρ.
Άντικείμενον της συναντήσεως ύπήρξεν ή στάσις της Ρωσίας είς περίπτωσιν πτώσεως της Όθωμανικής αυτοκρατορίας.
Ό Σέϋμουρ αναφέρει τά κάτωθι, λεχθέντα παρά του Τσάρου Νικολάου του Α'. είς εκθεσίν του, την οποίαν ούτος ύπέβαλεν, έν συνεχεία πρός τον Ύπουργόν τών εξωτερικών της Αγγλίας. «Δέν θέλω επιτρέψει διαρκή κατοχήν της Κων/πόλεως υπό τών Ρώσων, άλλα και δέν θέλω άνεχθή αυτήν ύπό τών Γάλλων ή ύπό άλλου τινός μεγάλου έθνους καταλαμβανομένην.
«Δέν θέλω επιτρέψει ποτέ ούτε άπόπειραν άνοικοδομήσεως Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ούτε τοιαύτην έπέκτασιν τής Ελλάδος, ήτις να καταστήση αυτήν ίσχυρόν Κράτος. Ακόμη όλιγώτερον, δέν θέλω επιτρέψει νά διαμελισθή ή Τουρκία είς μικράς δημοκρατίας, ανοικτά καταφύγια επαναστατών τής Ευρώπης καί, παρά νά υποβληθώ είς τι τούτων, προτιμώ νά διεξάγω πόλεμον και νά τον εξακολουθώ ακόμη έν όσω μοί μένει είς άνθρωπος και έν πυροβόλον». Καί, τέλος, διαβεβαίωσε τόν άντιπρόσωπον τοϋ "Αγγλου Βασιλέως ότι ή Κύπρος δύναται νά είναι χρήσιμος είς τήν Άγγλίαν και δέν αντιλαμβάνεται διατί νά μή γίνη αύτη Αγγλική κτήσις.
Είς αύτάς τάς ολίγας γραμμάς του Τσάρου φαίνονται σαφώς αί έναντι τής Ελλάδος διαθέσεις τής Ρωσίας.
Οί "Ελληνες όμως υπνώτουσι και πιστεύουν τάς προρρήσεις του «Άγαθαγγέλου» γνωστού οργάνου τής Ρωσικής προπαγάνδας, «ότι τό ξανθόν γένος (εννοεί τό Ρωσικόν), θά άναστήση τήν Έλληνικήν Βυ-ζαντινήν Αύτοκρατορίαν». Τόση δέ ήτο ή άγνοια τής πραγματικότητος είς τους "Ελληνας, ώστε όταν εκρήγνυται ό Κριμαϊκός πόλεμος (1851) μεταξύ τής Ρωσίας καί τών Δυτικών Ευρωπαϊκών Δυνάμεων (Γαλλίας Αυστρίας, καί Αγγλίας ύποστηριζουσών τήν Τουρκίαν) σύσσωμος ή Ελλάς εγείρεται έπί ποδός πολέμου παρά τό πλευρόν τής Ρωσίας. Και ή "Ηπειρος καί ή Θεσσαλία έπαναστατουσι.
Τότε, Άγγλογαλλικός στόλος (Μάϊος 1854) καταλαμβάνει τόν Πειραιά καί εξαναγκάζει τήν Έλληνικήν Κυβέρνησιν νά κηρύξη ουδετερότητα καί να ανακαλέση τά επαναστατικά σώματα έκ Θεσσαλίας καί Ηπείρου.
Ή άστοχος αυτή Ελληνική ενέργεια έστοίχισε πολύ ακριβά διπλωματικούς είς τήν Ελλάδα μετά τήν τελικήν ήτταν τής Ρωσίας είς Κριμαία. Ύπήρχον,βεβαίως καί "Ελληνες, οί όποιοι εΐχον άντιληφθή τούς
σκοπούς της Ρωσίας άλλα δυστυχώς ήσαν πολλοί ολίγοι και δέν έγένοντο πιστευτοί.
Ούτω τό 1854 κυκλοφορεί εις όλόκληρον την Ελλάδα βιβλίον έπιγραφόμενον «Ελληνισμός και Ρωσισμός,» ανωνύμου συγγραφέως (πιθανώς του Καθηγητού και κληρικού Θεοκλήτου Φαρμακίδου ή του Καθηγητού Δοσίου), εις τό όποιον δια πρώτην φοράν αποκαλύπτεται εν Ελλάδι ότι ίσχυραί Πανσλαυιστικαί έταιρειαι λειτουργουσι εις τά Βόρεια της Τουρκίας με προπαγανδιστάς Ρώσους διανοουμένους Αξ/κούς και Ιερείς, με ενα μοναδικόν σκοπόν τήν έξαφάνισιν τοΰ Ελληνισμού.
Ό συγγραφεύς διά τού βιβλίου του αυτού προειδοποιεί τον Έλλη-νισμόν διά τά επερχόμενα κακά και καταλήγει.
«Ούαί εις
τήν Ελληνικήν φυλήν εάν ή Ρωσία δυνηθή νά πραγματο
ποίηση τά επί της Τουρκίας σχέδια της Ή Ρωσία βαδίζει κατά τάς περιστάσεις προβλέπει, σταθμίζει
διαγράφει, αλλάζει, ποτέ όμως δέν παρεκτρέπεται της όδου, δέν παρεκκλίνει τού
σκοπού.
Τό σχέδιον τό όποιον επιδιώκει είς τήν Άνατολήν εσχεδιάσθη ύπό τού Πέτρου τού Μεγάλου και άπό ενός και ήμίσεος αιώνος ακολουθεί αυτό πιστώς και άπαρεγκλίτως».
Η ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΠΑΝΣΛΑΥΙΣΜΟΥ
Ή πανσλαυϊκή ιδέα δέν είναι τέκνον της Ρωσίας.
Ό πρώτος συλλαβών τήν ιδέαν του πανσλαυϊσμού είναι ό Δαλματός καθολικός ιερεύς Όρμπίνι, συγγράψας τό 1601, τό πρώτον πανσλαυϊστικόν έργον Ίταλιστϊ «Ή ιστορία τού Βασιλείου τών Σλαυων».
Άργότερον, τον ακολουθεί ό Κροάτης και καθολικός ιερεύς Γεώρ. Κρίγιανιτς όστις γράφει διάφορα, πανσλαυϊστικής ιδέας, συγγράμματα καί, τό 1661 μεταβαίνει είς Μόσχαν, όπου εκδίδει τό σπουδαιότερον έργον του «Ή ιστορία τοϋ σλαυϊσμού» καί τό αφιερώνει είς τον πατέρα Πέτρου τοϋ Μεγάλου, Τσάρον Άλέξανδρον Μιχαήλοβιτς.
Εις τό έργον τοϋτο διαμαρτύρεται διά τήν κακομεταχείρισιν τών Σλαύων έν τω κόσμω, καλεί δε τον ελεύθερον σλαύον Βασιλέα, Τσάρον της Ρωσίας, νά έκδικηθή τήν Γερμανικήν φυλήν καί νά ελευθέρωση τους αδελφούς σλαύους του Δουνάβεως. Έν συνεχεία, λέγει προς τόν Τσάρον νά προσέξη τήν ξενοφιλίαν τών Ρώσων. Δύο είναι οι μεγάλοι εχθροί τοΰ Σλαυϊσμού, γράφει ό Κρίγιανιτς οί "Ελληνες καί οί Γερμανοί, καί διά μακρών αιτιολογεί τήν άποψίν του αυτήν.
Ό μικράς πνευματικής Ικανότητος Τσάρος Αλέξανδρος Μιχαήλοβιτς δέν δίδει σημασίαν εις τους δύο αυτούς συγγραφείς. Τον Κρίγιανιτς μάλιστα εξορίζει εις την Σιβηρίαν. "Οταν όμως ανέρχεται εις τον θρόνον ό υίός του Πέτρος ό Μέγας, ανακαλεί αμέσως τον Κρίγιανιτς έκ της εξορίας του, τον περιβάλλει διά τιμών και διατάσσει την κατά χιλιάδας έκδοσιν της «Ιστορίας τοΰ Σλαυϊσμοϋ» και την μετάφρασιν εις την Ρωσικήν της «Ιστορίας του Βασιλείου τών Σλαύων» τοΰ Όρμπίνι. Επάνω δέ εις αυτά τά συγγράμματα έστήριξε και τό περίφημον σχέδιόν του περί κοσμοκρατορίας του Σλαυϊσμοϋ.
Μέ την παρέλευσιν τοΰ χρόνου αί πανσλαυϊστικαι θεωρίαι έκέρδισαν έδαφος μεταξΰ τών διανοουμένων και κυρίως τών Σλαύων της αυστρο-ουγγρικής αυτοκρατορίας, οί όποιοι ήλπιζαν ότι εν τή συνεννοήσει του Σλαυϊκοΰ κόσμου Θά επετυγχανον τήν άποτίναξιν τοΰ Γερμανικού ζυγού. Ούτω τήν 31ην Μαΐου 1848 συνέρχεται έν Πράγα τό Α'. Πανσλαυϊστικόν συνέδριον. σκοπός του οποίου ήτο ή συννενόησις τών υπό τον Αύστρο-ουγγρικόν και Γερμανικόν ζυγόν Σλαύων, δι' ενα κοινόν αγώνα κατά τών κυριάρχων των.
Εις τούτον έ'λαβον μέρος αντιπρόσωποι όλων τών Σλαυϊκών φυλών πλήν της Ρωσίας Είναι χαράκτηριστικόν ότι, είς τό συνέδριον αυτό, ουδείς Βούλγαρος αντιπρόσωπος ΰπήρχεν, ενώ υπήρχον εις τούτο Βόσνιοι Κροάται, Δαλματοί, Μαυροβούνιοι.
Ή Ρωσία μέ μεγάλην βουλιμίαν είδε τήν κίνησιν αυτήν και καταλλήλως έκαλλιέργησεν είς τήν Πολωνίαν, Τσεχοσλαβακίαν καί Κροατίαν τήν ίδέαν περί συνενώσεως όλων τών Σλαύων του κόσμου είς ενα μεγάλο, Σλαυϊκό κράτος, όπου πρωταρχικόν ρόλον θά επαιζεν ή Ρωσία και τό όποιον θά ώνομάζετο κατ άλλους Πανσλαυία και κατ' άλλους Σλαυονία.
Οί υπόδουλοι τών Γερμανών και Αυστριακών σλαυϊκοί λαοί, δεν ειδον μέ κακό μάτι τήν εΐδησιν ταυτην. "Οταν δέ ή Ρωσία αντελήφθη ότι ή ύπόθεσις είχεν αρκετά ωριμάσει, συνεκάλεσε τον Μάϊον τοΰ 1867 τό Β'. Πανσλαυϊστικόν συνέδριον είς Μόσχαν είς τό όποιον συμμετεϊχον 75 αντιπρόσωποι όλων τών Σλαυϊκών φυλών του κόσμου και τό όποιον εκλήθη και «Εθνογραφική εκθεσις τών Σλαύων». Τό συνέδριον διεξήχθη έν μέσω εξάλλου ενθουσιασμού. Ό ρώσσος συγγραφεύς Ιουλιανός Ciaezko ώς κάτωθι περιγράφει τό συνέδριον :
«Πολλά ενθουσιώδη ελέχθησαν κατά τάς ημέρας έκείνας. Επιτέλους έπειτα άπό πολλών αιώνων διασποράν, τά μέλη της μεγάλης Σλαυϊκής οικογενείας συνηθροίζοντο διά πρώτην φοράν είς τήν ίεράν πόλιν τοΰ Σλαυϊσμοϋ (Μόσχα), ίνα άκούσωμεν άπό στόματος αλλήλων τό μέγα απόρρητον της Σλαυϊκής δυνάμεως».
Κατά τάς επισήμους έκείνας ημέρας έκηρύσσετο τό δόγμα τής Πανσλαυϊστικής ιδέας, τοy ενός καi μόνον έθνους, Οπό τήν αιγίδα τής μεγάλης Ρωσίας. Τό Ρωσικόν κράτος, ίσχυρόν, ευρωστον άνυψούμενον επί τών ερειπίων τών παρηκμακότων ευρωπαϊκών εθνών, του Λατινικού, του Γερμανικού, του Άγγλοσαξωνικού.
Ή σλαυϊκή ιδέα κατακτώσα τόν κόσμον, άπορροφώσα τά πάντα, άφομοιοϋσα είς τόν όργανισμόν της αλλογενή στοιχεία, θά αποκάλυψη έν τή Ιστορία ενότητα, οΐαν ουδέποτε μέχρι σήμερον αντελήφθη ή άν-θρωπότης».
Ή Κων/πολις έκηρύχθη, έν ομοφωνία, σλαυϊκή πόλις, Υπό τάς ενθουσιώδεις ίαχάς τού συνεδρίου και άπεκλήθη Τσάριγκραντ. Τό συνέδριον έληξεν, ανακρουσμένου του έθνικου άσματος του Ρώσου ποιητου Dfrjavin προφητεύοντος τήν μέλλουσαν κοσμοκρατίαν του ρωσικού λαού, ηγουμένου τής σλαβικής όμοσποσνδίας. Τό σύνθημα εδόθη. Ό σλαβικός κόσμος συνεσφίγγετο και τό Πανσλαυϊστικόν Κομιτάτον συνεχίζει έκτοτε τό έργον του.
Αυτά έγένοντο και έλέγοντο τό 1867, επί Τσαρισμού.
Τό δυστύχημα είναι όμως οτι, οπως και σήμερον, ούτω και τότε, τά μεγάλα έθνη τής Δύσεως ούδεμίαν έδωσαν σημασίαν είς τήν Πανσλαυϊστικήν κίνησιν. Ή Αγγλία και ιδιαίτερα ή Γαλλία, μάλλον τήν υπέθαλψαν, λόγω τής τη ρηθείσης εχθρικής στάσεως τού Πανσλαυϊσμού κατά τής Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας, αι μετά τών οποίων σχέσεις των ήσαν, από τής εποχής εκείνης, λίαν τεταμέναι.
ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΔΙΑ ΤΟΥ
ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΛΕΙ ΠΡΕΣΒΕΩΣ ΤΗΣ ΙΓΝΑΤΙΕΦ.
Τό 1862 τοποθετείται ώς Πρεσβευτής τής Ρωσίας έν Κων/πόλει ό Στρατηγός Κόμης Ίγνάντιεφ φανατικός Πανσλαυϊστής
Ό Ίγνάτιεφ, υπό τών πρώτων ημερών τής δράσεως του απεφάσισε νά στήριξη τήν τακτικήν του έπί τού θρησκευτικού πεδίου. Προς τούτο θέτει εις εφαρμογή την προπαγάνδαν στρεφόμενην κατά τού Πατριάρχου. Πανσλαυϊσταΐ προπαγανδισταί περιτρέχουν όλόκληρον τήν χώραν, φωνασκούντες κατά τής δήθεν τυραννίας τοΰ Πατριάρχου έναντι τού κατωτέρου κλήρου και τών επισκόπων. Διαλαλούσιν ότι ό Πατριάρχης τοποθετεί φίλους του είς τάς έπισκοπάς και όχι κείνους οί όποιοι αξίζουν.
Ότε και όπου υπάρχουν έσωτερικαί έριδες μεταξύ κατωτέρου κλήρου και επισκόπων, υποστηρίζει τόν κατώτερον κλήρον. "Οπου αμόρφωτοι ιερείς μαλώνουν με μορφωμένους υποστηρίζει τούς αμόρφωτους. "Οταν παρεκτρεπόμενοι Ιερείς τιμωρούνται παρά τοϋ επισκόπου, τούς δικαιώνει τό Κομιτάτον καί τούς παίρνει μέ τό μέρος του. "Οπου πλήρης ομόνοια υπάρχει μεταξύ τού κλήρου, δια ραδιουργιών, δημιουργούν διαφωνίας καί προσεταιρίζονται τήν άρεστήν των μερίδα. Τή υποστηρίξει τής Τουρκίας, κατορθώνει ό Ίγνάτιεφ νά χειροτόνηση ιερείς προπαγανδιστάς πανσλαϋίστάς. Οϋτω, εντός ελαχίστου χρόνου, επέτυχε νά δημιουργήση σοβαρώτατον σάλον είς τούς κόλπους της Όρθοδόξου Εκκλησίας. Οί Βούλγαροι αρχιεπίσκοποι Αυξέντιος καί Ίλαρίων ζητούν από τόν Πατριάρχην τήν σύστασιν ανεξαρτήτου βουλγαρικής εκκλησίας καί είς τήν αΐτησίν των ταύτην ενισχύονται επισήμως ύπό τής Ρωσίας, διά τοϋ Ίγνάτιεφ καί ύπό τής καθολικής Ευρώπης, διά τών έν Κων/πόλει αντιπροσώπων της, ίδίως τής Γαλλίας. Τό Οίκουμενικόν Πατριαρχεϊον όμως δέν ενδίδει είς τήν πίεσιν.
Ή Τουρκία είς ολην αυτήν τήν Θρησκευτικήν διένεξιν, μέχρι τοϋ 1866, παραμένει ουδέτερα.
Τό 1866 όμως, εκρήγνυται, ή Κρητική Έπανάστασις. Ό Ίγνάτιεφ διά νά επιτυχή τήν ευνοιαν τών Τούρκων υπέρ τών Βουλγάρων, παροτρύνει τούς τελευταίους νά προσφερθώσι νά πολεμήσωσι κατά τών Ελλήνων έν Κρήτη. Πράγματι, τό 1867, πολλαί κοινότητες τής βορείου Βουλγαρίας υποβάλλουν είς τόν Σουλτάνον αϊτησιν διά τής οποίας ζητούσιν όπλα, ίνα, ώς πιστοί υπήκοοι τής Α. Μεγαλειότητος, μεταβώσιν είς τήν μεγαλόνησον καί καταπολεμήσωσι «τόν κοινόν εχθρον ν» Βουλγάρων καί Τούρκων, τούς "Ελληνας.
Καί έζήτουν οί Βούλγαροι όπλα κατά τών Ελλήνων, καθ' ην εποχήν ουδέποτε εΐχον λάβει τά όπλα διά τήν άνάκτησιν τής ιδίας των ελευθερίας.
Τό 1869 λήγει ή έπανάστασις τής Κρήτης, ό Σουλτάνος Άβδούλ Άζίζ μένεα πνέει εναντίον τών Ελλήνων. Ό δε τότε μέγας βεζύρης του Άαλής Μωχαμέτ Εμίν Πασάς ακολουθών τό δόγμα, ότι θά έπρεπεν οΐ "Ελληνες ν' άπομονωθώσιν, όσον τό δυνατόν περισσότερον άπό τούς άλλους χριστιανικούς λαούς καί νά χωρισθώσιν έκλησιαστικώς άπό τούς Βουλγάρους, διά τής αποσπάσεως των έκ τής Ελληνικής Εκκλησίας, εύρων δε βοηθόν ένθερμον καί τόν Ρώσον πρεσβευτήν Ίγνάτιεφ, εκδίδει τήν 27 Φεβρουαρίου 1870, τό Φιρμάνιον περί ιδρύσεως Ανεξαρτήτου Βουλγαρικής Εξαρχίας έν Κωνσταντινουπόλει, βάσει του οποίου ό "Εξαρχος ελάμβανε τό Φιρμάνιον (εγκρισιν) άπό τόν Σουλτάνον άπ' ευθείας, παραμερισθέντος ούτω τελείως τού Οικουμενικού Πατριαρχείου ώς Θρησκευτικού ήγέτου τών Βουλγάρων και προκληθέντος του βουλγαρικού σχίσματος (29/8/1870).
Τό έν λόγω φιρμάνιον, εϊς τό 10ον άρθρον του, ορίζει τά έξης :
"Αρθρον 10ον : Ή εξαρχία θά περιλάβη τάς πόλεις και τάς επαρχίας Ρουχτσουκίου, Σιλιστρίας, Σούμλας, Τυρνόβου, Σόφιας, Βράτσας, Λόφτσας, Βιδινίου, Νύσσης, Σάρκιοϊ, Κιουστεντίλ, Σαμακώβ, Βελεσά, εκτός είκοσι χωρίων επί της παραλίας τού Ευξείνου Πόντου, μεταξύ Βάρνης και Κωστάντζας, άτινα δέν είναι βουλγαρικά, εκτός επίσης τών πόλεων Βάρνας, Μεσημβρίας καί Αγχιάλου, τό Σαντζάκιον Σλίμνου, έκτος παραλίων τινών, κυρίως τό διαμέρισμα Σωζοπόλεως, τάς πόλεις Φιλιππούπολιν καί Στενήμαχον, πλην τών χωρίων Κόκλινα, Βοδενών, Άρναούτκιοϊ, Νεοχωρίου, Λεσβόκου, Άχλιάνι, Βάτσκοβο καί Βαματσίτσα και τήν περιφέρειαν της Μητροπόλεως Φιλιππουπόλεως. Ή συνοικία Παναγιάς της Φιλιππουπόλεως υπάγεται είς τήν Έξαρχίαν άλλ' οί επιθυμούντες έκ τών κατοίκων δύνανται ν5 άποσπασθώσιν αυτής. Αί λεπτομέρειαι καθορισθήσονται διά συμφωνίας μεταξύ Πατριάρχου καί Έξάρχου, συνφώνως προς τούς Νόμους της Εκκλησίας.
«Πλήν τών μνησθεισών περιοχών, πανταχού, όπου τό όλον ή τουλάχιστον τά 2/3 τών κατοίκων έπιθυμούσι νά προσέλθωσι είς τήν Έξαρχίαν, θέλει επιτροπή τούτο αφού έξετασθη καί βεβαιωθή νομίμως ή αίτησις αυτών. Οί μεταχειριζόμενοι τούτο ώς πρόφασιν ταραχών καί διχόνοιας θέλουσι τιμωρεισθαι κατά τον Νόμον».
Έκ τών ανωτέρω προκύπτει, ότι ή βουλγαρική Εξαρχία δέν ελάμβανε δικαιοδοσίαν μόνον επί τών βουλγαρικών χωρίων. Ελάμβανε τοιαύτη ν καί έπί πόλεων ή χωρίων., εάν τά δύο τρίτα τών κατοίκων των έζήτουν τούτο. Πρωτίστη δε αφορμή της έπί μακρά έτη άναστατώσεως τών ευρωπαϊκών επαρχιών της Τουρκίας καί της έν αύταις δράσεως τών κομιτατζήδων ύπηρξεν ή διαταγή αύτη τού φιρμανίου, ώς θά ϊδωμεν κατωτέρω.
Ταυτοχρόνως μέ τήν εκδοσιν τού φιρμανίου, ό Ίγνάντιεφ, επιτυγχάνει νέας αδείας διά τήν ΐδρυσιν Βουλγαρικών σχολείων απανταχού έν Μακεδονία.
Διά τού τουρκορρωσικής εμπνεύσεως, σουλτανικού φιρμανίου, διά πρώτην φοράν αναγνωρίζεται επισήμως άπό τον Σουλτάνον βουλγαρική έθνότης, καθορίζονται μάλιστα διά τού ιδίου άρθρου, καί τά όρια της έπικρατήσεώς της.
Ή έπίτευξις της πλειοψηφίας τών 2/3 αποτελεί πλέον τον κύριον σκοπόν της προπαγάνδας τοΰ Κομιτάτου είς τήν Έλληνικήν Χερσόνησον. Μεταχειρίζεται προς τούτο μέσα αθέμιτα, ώς τήν συκοφαντίαν, τήν έξα-γοράν συνειδήσεων τό κύριον ίσως μέσον πού πάντοτε μετεχειρίσθη και μέχρι σήμερον χρησιμοποιεί ό σλαυϊσμός άπειλάς, τρομοκρατίαν, καταπάτισιν όρκων, συμφωνιών και συνθηκών και σφαγάς. Πάντα ταύτα υφίσταται ό Ελληνισμός της ελληνικής χερσονήσου άπό τους Βουλγαρικάς όρδάς τού Κομιτάτου, υπό τήν κάλυψιν τών επισήμων αντιπροσώπων της Ρωσίας, οί Πρόξενοι της οποίας, αυτοπροσώπως υπόσχονται χρήματα, επιχορηγήσεις, μεσολάβησιν, δι άπαλλαγήν εκ φόρων, διανομήν γαιών καί ό,τι θεμιτόν ή άθέμιτον, είς τούς προσχωρούντας είς τήν Έξαρχίαν.
Αί μέθοδοι τάς οποίας ήκολούθησε τό Κομιτάτον κατ' αρχάς, είναι διάφοροι είς τάς βορείους επαρχίας της χερσονήσου άπό ό,τι είς τήν Μακεδονίαν. Είς τάς Βορείους επαρχίας ή βία προέχει. Ό Σλαυϊσμός επείγεται νά εξαφάνιση ταχέως τήν έλληνικήν έπιρροήν. Διά τούτο εφαρμόζει πρωτοφανή αγριότητα, νοτιώτερον είναι ήπιώτεροι. Τήν προπαγάνδαν των ενεργούν μέ πολλήν δεξιοτεχνίαν. Είς όποιο χωρίον δυσαρεστηθούν μέ τον ιερέα οί κάτοικοι, ή μέ τον διδάσκαλον, εμφανίζεται τό Κομιτάτον, ώς άπό μηχανής Θεός, καί τούς παρουσιάζει νέον ιερέα ή νέον διδάσκαλον, δήθεν καλλίτερον. άπό τον παλαιόν. 'Αλλά καί όταν δεν πείθονται τότε εφαρμόζεται ή βία. Τό 1875, εις τον Λαχανά, ειχεν αποθάνει ό Έλλην ιερεύς και τό χωρίον έμενε χωρίς ιερέα. Σλαυόφων Ελλην κτηνοτρόφος έκάλεσεν άπό τήν γειτονικήν Μπέροβαν τον Ελληνα ιερέα Παπαγεωργίου, νά βάπτιση τά δίδυμα τέκνα του. "Οταν όμως τό έμαθε τό Κομιτάτον, επετέθη κατά τήν διάρκειαν τής βαπτίσεως, εσχισαν οί κομιτατζήδες τού ιερέως τά άμφια καί έπνιξαν τά δίδυμα εντός τής κολυμβήθρας!
Άπό τού 1870 ειχεν αρχίσει εις τήν Έλληνικήν Χερσόνησον άγριος άγων έπικρατήσεως μεταξύ Σλαυϊσμού καί Ελληνισμού. Ό άγων όμως ήτο άνισος. Οί Βούλγαροι, ώς εκπρόσωποι τών Σλαύων, ενεργούν ή μάχονται μέ άφθονα μέσα έχοντες τήν ήθικήν καί ύλικήν ύποστήριξιν τής Ρωσίας καί τήν άνοχήν τών Τούρκων. Εναντίον των, ό Ελληνισμός παραμένει μόνος, ανυπεράσπιστος, χωρίς ούτε τήν ύποστήριξιν τής επισήμου Ελλάδος, ή οποία δέν ειχεν ακόμη κανανοήσει τούς κινδύνους τούς οποίους διέτρεχεν ό Βόρειος Ελληνισμός. Οί "Ελληνες αντιδρούν μέ όλην των τήν δύναμιν. Οί πλέον μορφωμένοι αντιλαμβάνονται τούς πολιτικούς σκοπούς τής προπαγάνδας. 'Αλλά, εκ τών αμόρφωτων Ελλήνων χωρικών, μερικοί κάμπτονται. Ευτυχώς είναι πολύ ολίγοι. Έν τή όλότητι όμως δυνάμεθα νά εϊπωμεν ότι οι προφητεϊαι του Άγαθαγγέλου, περί τοϋ Ξανθού Γένους, αρχίζουν νά θεωρώνται άττατηλαί άπό τόν Βόρειον Έλληνισμόν.
Λίαν άποκαλυτττικόν τών μεθόδων τάς οποίας έφήρμοσεν ή ρωσική πολιτική, διά τοϋ Πανσλαυϊστικοϋ Κομιτάτου, τήν έποχήν εκείνην, είναι τό άκόλουθον έγγραφον του Κεντρικοϋ Κομιτάτου Πετρουπόλεως, προς τόν έν Θεσσαλονίκη Γενικόν Πρόξενον τής Ρωσίας, ύπό ήμερομηνίαν 14/26 Νοεμβρίου 1872 τό όποιον, άργότερον, περιήλθεν εις έλληνικάς χείρας
«Τό Κεντρικόν Κομιτάτον Πετρουπόλεως λαμβάνει τήν τιμήν νά άναγγείλη ϋμϊν ότι, διαταγή τής Αυτού Αυτοκρατορικής Ύψηλότητος τού σεβαστού υμών Προέδρου, τό Πρακτορεϊον Αγίου "Ορους θέλει μετασχηματισθή εις Όργανωτικόν Κομιτάτον. Τό Κομιτάτον τούτο Θά έχη άποστολήν :
1.Νά συστήση έν τω Μοναστηρίω, τω λεγομένω Ρουμανικώ, άπο-θήκην όπλων καί πολεμοφοδίων. (Εννοεί την, δι' άπατης άρπαγήν ύπό τών Ρώσων, άπό τούς "Ελληνας τής Μονής Αγίου Παντελεήμονος).
2.Νά στείλη είς Μακεδονίαν, Θράκην, Βουλγαρίαν καί πάλαιαν Σερβίαν, αποστόλους εντεταλμένους τήν διανομήν βιβλίων διά τήν στρατολογίαν οπαδών τής σλαυϊκής υποθέσεως καί εθελοντών διά τό πατριωτικόν κίνημα.
3.Νά ίδρυση έν τή Χερσονήσω του "Αθω ρωσικάς καί βουλγαρικάς αποικίας επί τω σκοπώ τής μετατροπής του μέρους τούτου είς χώραν ουσιαστικώς σλαυϊκήν.
Έπί τω σκοπώ τούτω, ούδενός μέσου θέλουσι φεισθή, προς άφαίρεσιν άπό τών Ελλήνων, έν διαστήματι ετών τινών, όλων τών γαιών τών Μοναστηριών του "Αθω καί τών γαιών, αΐτινες μένουσιν έν τή κατοχή αυτών.
4.Τό Όργανωτικόν Κομιτάτον θά έχη είς τήν διάθεσίν του τό ποσόν τών 50.000 ρουβλίων ετησίως, ή δε διάθεσις αυτών ανατίθεται είς τόν αύτοκρατορικόν πρόξενον Θεσ/νίκης, όστις θά έχη την ύποχρέωσιν νά διαμένη τό ήμυσι έτος έν Άγίω "Ορει. Κατά τήν άπουσίαν αύτου, ή Προεδρία περιέρχεται είς τόν όσιώτατον πατέρα Ίερώνυμον., πάρ ώ θά ωσι προσκεκολλημένοι, έκ τών Μοναχών τών συστηθέντων ύφ' υμών είς την προστασίαν του Κομιτάτου, οί Πατέρες Μακάριος (Ρωσικόν Μονα-στήριον) Βενιαμίν καί Στέφανος (Μον. Λαύρας).
Σημ. Ώς γνωστόν ή Μονή Λαύρας είναι τό μεγαλύτερον έκ τών είκοσι μοναστηριών, τά όποια υπάρχουν είς "Αγιον "Ορος, "Ιδρυθείσα ύπό του Αγίου Αθανασίου του έν "Αθω. Έκ τών υφισταμένων σήμερον εικοσι Μονών έν "Αθω, αί δέκα επτά είναι Έλληνικαί, ή μία Ρωσική, ή μία Σερβική και ή μία Βουλγαρική.
ΣΥΝΘΗΚΗ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ 1878
Άψευδής άπόδειξις των κατά των Ελλήνων προθέσεων της Ρωσίας, είναι ή συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, δι ής ή Τουρκία, ηττηθείσα, αναγκάζεται νά παραχώρηση εδάφη προς δημιουργίαν της μείζονος Βουλγαρίας, ένώ, άν ό Τσάρος ήθελεν, ήδύνατο νά βελτίωση αισθητώς τήν θέσιν της "Ελλάδος.
Τουναντίον, ό ίδιος διέταξεν προσωπικώς τόν Στρατηγόν Ίγνάτιεφ: «Μηδεμίαν σπιθαμήν υπέρ της Ελλάδος». Κατωτέρω παραθέτομεν λεπτομέρειας τινάς της έν λόγω συνθήκης.
Ή συνθήκη αύτη υπεγράφη είς "Αγιον Στέφανον, προάστειον της Κων/πόλεως, τήν 3ην Μαρτίου 1878 και είναι γνωστή είς τήν Ιστορίαν ύπό τό όνομα «Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου» Είναι αξία της μελέτης και της μνήμης παντός Έλληνος, διότι δι αυτής διαγράφεται ή μεγάλη των Βουλγάρων ιδέα, εις τήν έκπλήρωσιν της οποίας τείνει έκτοτε αδιαλείπτως ή Βουλγαρική πολιτική, θεωρούσα ότι άπέκτησεν, έκ της συνθήκης ταύτης, απαράγραπτα δικαιώματα.
Εμπνευστής της Συνθήκης ταύτης είναι, ο ουσιαστικός αρχηγός του Πανσλαυϊστικοΰ Κομιτάτου της Ελληνικής χερσονήσου, Πρεσβευτής της Ρωσίας έν Κων/πόλει Στρατηγός κόμης Ίγνάτιεφ, όστις, μετά τήν υπογγραφήν, έδήλωσε είς τούς Βουλγάρους :
«Τώρα οι "Ελληνες άς πάνε κολυμπώντας είς τήν Κωνσταντινούπολιν».
Τά πλέον ενδιαφέροντα άρθρα της συνθήκης είναι τά κάτωθι :
"Αρθρον 1ον : Τό Μαυροβουνιον κηρύσσεται άνεξάρτητον και λαμβάνει τό Γάτσο, Ραχώβ, Ρασχάϊ, Σπούλαν, Βογδορίτσαν και Σαβλιάκ.
"Αρθρον 3ον : Ή Σερβία καθίσταται ανεξάρτητος λαμβάνουσα την κοιλάδα τοΰ Δρίνου και τό μικρόν Σβόρνικ.
"Αρθρον 6ον : Ή Βουλγαρία θά σχηματίση αύτόνομον υποτελή ήγεμονίαν μετά Χριστιανικής Διοικήσεως και Εθνοφρουράς. Τ ά ό ρ ι σ τ ι κ ά της Βουλγαρίας σύνορα θά διαχαραχθώσι παρά μικτής Τουρκορωσικής επιτροπής, προ της έκκενώσεως της Ρωμυλίας ύπό των Ρωσικών στρατευμάτων, (Επισυνάπτεται τή συνθήκη Χάρτης) τά σύνορα ταύτα θά χαράσσωνται άπό Βράνιας είς Καστοριάν διά τοΰ Κ α ρ α ν τ ά γ—Σαμαρίνα και των Όρέων του Γράμμου της συμβολής του Μογλενιτσα και Β α ρ δ ά ρ ι (Ά ξ ι ο υ). Προς δυσμάς της Θεσσαλονίκης μέχρι των μέσων του Βέσικ Γκόλ θά φθάνωσι μετά τόν Καρασου (Στρυμών) είς την Κ α β ά λ α ν θά άκολουθήσωσι τόν Κόλπον τής Καβάλας και την άλυσιν του Τσάλ Τεπέ μέχρι των ορέων της Ροδόπης, και διερχόμενα τόν ποταμόν "Α ρ δ α ν θά άφίνωσιν έκτός τήν'Ανδριανούπολιν, θά φθάνωσι διά του Λουλ έ Μ π ο υ γ κ ά ζ είς τόν Ε υ ξ ε ι ν ο ν, θά παραταθώσι μέχρι του Χακίμ Τατζιασή και έκειθεν μέχρι Μαγκάλας καί θά άκολουθήσωσι τα όρια του Σαντζάκ της Τουλέσης μέχρι κά τωθεν της Ρόστολης έπι του Δουνάβεως......
Έν άλλαις λέξεσι εδημιουργείτο μία μεγάλη Βουλγαρία ή οποία θά περιελάμβανε πλην της σημερινής Βουλγαρίας:
- Την Νότιον και την Άνατολικήν Σερβίαν
- Την Έλληνικήν Δυτικήν Μακεδονίαν. (μέγα μέρος) -Την Δυτικήν Άλβανίαν μέ τήν Κορυτσάν
-Την "Ελληνικήν Κεντρικήν καϊ Άνατολικήν Μακεδονίαν, (πλην της Πόλεως Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής).
- Τμήμα της Δυτικής και Ανατολικής Θράκης.
"Αρθρον 7ον : Ή εγκαθίδρυσης τής νέας Διοικήσεως θά άνατεθή έ π ι δύο Ε τ η είς Ρώσον Επίτροπον.
Ή Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, είναι ή σαφεστέρα έκδήλωσις των Πανσλαυϊστικών τάσεων τής Ρωσίας, καταδικάζουσα εκατοντάδας χιλιάδας "Ελλήνων είς τόν έκβουλγαρισμόν. Είς ταύτην απεκαλύφθη ή μεγάλη υποκρισία τής Ρωσίας περί προστασίας δήθεν των Χριστιανών τής Ελληνικής Χερσονήσου. Ή Ρωσία έδημιούργησε Μεγάλην Βουλγαρίαν είς βάρος τής Ελλάδος, οτε, ούτε ένα πυροβολισμόν δέν είχον ρίψει οί Βούλγαροι διά τήν έλευθερίαν των, αντιθέτως μέ τήν Ελλάδα, ή οποία υπήρξε πάντοτε ό συμπαραστάτης τής Ρωσίας, εις όλους τους κατά των Τούρκων πολέμους της, ής ούτε κάν τ' όνομα αναφέρεται είς την συνθή-κην ταύτην. Ουδεμία πλέον έλπ'ις άπέμενεν είς τήν Ελλάδα διά τήν έπέκ-τασιν της προς βορράν. Ή Θεσσαλονίκη καϊ Χαλκιδική, διά τής συνθήκης, άπεκόπτοντο έκ τής Ελλάδος διά τής παρεμβολής εδαφών παραχωρουμένων είς τήν Βουλγαρίαν, είς τρόπον ώστε, θόττον ή βράδιον μοιραίως νά καταβροχθησθώσι και αύται ϋπό τών Βουλγάρων.
Κατήφεια και πόνος έπέπεσεν έπι του "Ελληνισμού, όστις έβλεπε τήν σκληράν διάψευσιν τών ελπίδων του.
Απανταχού της Μακεδονίας, είς πόλεις και χωρία, όργανοϋνται συλλαλητήρια και συντάσσονται ψηφίσματα προς τάς Μεγάλας Δυνάμεις.
Εις ανάλογους ενεργείας προβαίνουσι και αί Μακεδόνικα! οργανώσεις του Εξωτερικού, ώς της Κωνσταντινουπόλεως, Βιέννης, Αθηνών, κ.λ.π.
Δια της συνθήκης ταύτης ό Τσάρος οργάνωσε τούς Βουλγάρους είς κράτος και τους εστρεφεν εναντίον τοϋ Ελληνισμού, δια νά εμπόδιση την προς Βορραν άνοδον τών Ελλήνων, μέ κύριον σκοπόν ή Ρωσία νά δυνηθη, εντός ολίγου, νά έξέλθη εύκολώτερα είς την Μεσόγειον.
Ό δέ Ρώσος συγγραφεύς της τότε εποχής Ντοστογιέφσκη, (1821—1881) έγραφεν «Ή ένοτης τών Σλαύων είς εν κράτος είναι ό κύριος σκοπός παντός Ρώσου πολιτευόμενου άρχοντος. Είναι πόθος φανερός και πάντοτε ενδόμυχος, ή δέ Κων/πολις, αργά ή γρήγορα, θά γίνη Ιδική μας».
Δύσμοιρη Ελλάς !! Και όμως, μόλις έκηρυχθη ό πόλεμος αυτός μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, και παρά τά δεινά πού σου εϊχεν επισωρεύσει ό Κριμαϊκός πόλεμος, έκαμες τόσες και τόσες προσπάθειες διά νά δώσης ο,τι ήδύνασο προς βοήθειαν της Ρωσίας.
ΒΕΡΟΛΙΝΕΙΟΣ ΣΥΝΘΗΚΗ 1878
Ευτυχώς, αι μεγάλαι εύρωπαϊκαι δυνάμεις και δή ή Αγγλία και ή Αυστρία, ώς έχουσαι αντίθετα συμφέροντα, αντέδρασαν κατά της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και επετεύχθη εκείνο, τό όποιον δεν ήδυνατο νά πράξη ή Ελλάς. Ούτω, ή Αγγλία μετά μεγίστης δυσφορίας είδεν τήν κάθοδον εις τό Αιγαίον της Ρωσίας διά της Βουλγαρίας. Και ή Αυστρία όρεγομένη τήν Θεσσαλονίκην και γενικώτερον τήν έπέκτασίν της είς τήν 'Ελληνικήν Χερσόνησον, αντέταξε πείσμονα άντίδρασιν διά τήν συνθήκην ταύτην. Κατόπιν τούτου, ή Αυστρία έπρότεινε συγκλησιν ειδικού συνεδρίου έν Βερολίνω, τό αυτό έτος 1878, προς έπανεξέτασιν της συνθήκης του "Αγίου Στεφάνου. Ή πρότασίς της, ύποστηριχθείσα ύπό της Αγγλίας και ύπό του συνόλου τών ευρωπαϊκών δυνάμεων, έσχεν ώς αποτέλεσμα τήν συγκλησιν τού εν Βερολίνω Συνεδρίου, άπό 13 Ιουνίου-13 Ιουλίου 1878.
Ή Ρωσία απεδέχθη τήν σύγκλησην τού Συνεδρίου, υπολογίζουσα είς τήν ύποστήριξίν της έκ μέρους του Πρωθυπουργού της Γερμανίας Βίσμαρκ. Ή Γερμανική όμως εξωτερική πολιτική είχε συνδεθεί στενώς και συνταυτισθεί μετά της Αυστριακής τοιαύτης. Έν τώ μεταξύ, ή Άγγλία εννέα ημέρας πρό της συγκλήσεως του συνεδρίου, την 4ην Ιουνίου 1878, συνάπτει μυστικήν συμφωνίαν μετά της Τουρκίας, δι ής εις μεν τήν Άγγλίαν ή Τουρκία έπώλει την Κύπρον ή δέ Αγγλία άνελάμβανεν τήν ύποχρέωσιν, έναντι της παροχής ταύτης, νά υποστήριξη τάς Τουρκικάς απόψεις κατά τό Συνέδριον.
Ούτω ή Ρωσία άπεμονώθη τελείως κατά τό έν λόγω Συνέδριον και υπέστη καθολική ν πολιτικήν ήτταν.
Μετά τήν λήξιν τοϋ Συνεδρίου, υπεγράφη ή γνωστή Βερολίνειος Συνθήκη, δι ής τά σύνορα της Βουλγαρίας περιεκόπησαν και τά οριά των προς βορράν έπεξετάθησαν εως τον Δούναβιν και προ τον Νότον εως τον Αίμον. Ίδρύθη επίσης ή αυτόνομος επαρχία της ανατολικής Ρωμυλίας με Διοικητήν Χριστιανόν. Εις τήν έν λόγω έπαρχίαν ή Τουρκία δεν είχε δικαίωμα νά διατηρή στρατόν και ώς γλώσσαι της επαρχίας ταύτης καθωρίσθησαν αί Ελληνική Βουλγαρική και Τουρκική ισότιμοι.
Τό Μαυροβούνιον και ή Σερβία έπεξετάθησαν έδαφικώς. Ή Τουρκία υπεχρεώθη, διά του άρθρου 23 της συνθήκης, εις περιοχάς έκ της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, ενθα υπήρχον ίσχυρά χριστιανικά στοιχεία, νά προβή εις διοικητικάς μεταρυθμίσεις. Είς τήν συνθηκην ταύτην ή Βοσνία και Έργεγοβισκ έπεδικάσθησαν εις τήν Αύστρίαν, ύπό τήν έπικυριαρχίαν όμως τού Σουλτάνου. Τέλος, από ελληνικής πλευράς, ή Ελλάς εστειλεν είς τό έν λόγω συνέδριον δύο αντιπροσώπους, οι όποιοι έγένοντο δεκτοί μόνον ως παρατηρηταί και δή μετά μεγίστης ψυχρότητος από όλους, ιδίως δέ από τήν Ρωσίαν.
Ουδεμία παραχώρησις έγένετο είς τήν 'Ελλάδα και μόνον έγένετο δεκτή ή πρότασις του Γάλλου αντιπροσώπου, δι ής προσεκαλείτο ή Τουρκία νά παράσχη διαρυθμίσεις των συνόρων της υπέρ της Ελλάδος.
Ή ευχή όμως τού συνεδρίου παρέμεινε μόνον ώς ευχή, διότι ή Τουρκία ήρνήθη νά προβη εις παραχώρησίν τινα και ούτω ή Ελλάς ουδέν έκέρδισεν υπέρ εαυτής άπό τό έν λόγω συνέδριον. Ή Ελλάς όμως κατόπιν της ανωτέρω ευχής, προέβη εις διαφόρους προσπάθειας και μετά διετίαν, ήτοι τό 1880, επετεύχθη νά συνέλθη έν Βερολίνω ειδική διάσκεψις καθ΄ ήν, κατόπιν της επιμονής τού "Αγγλου πρωθυπουργού Γλάδστωνος απεφασίσθη ή είς τήν Ελλάδα ένσωμάτωσις των επαρχιών "Αρτης και Θεσσαλίας, πλήν της επαρχίας Έλασσώνος. Ή ώς άνω ένσωμάτωσις έπραγματοποιήθη τό έπόμενον έτος 1881.


