Η ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΩΝ ΗΓΕΤΩΝ ΤΩΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΔΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944 ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η ΕΚΘΕΣΙΣ ΣΙΤΡΙΝ. Τήν 22αν Ιανουαρίου 1945 έφθασεν εϊς "Αθήνας επιτροπή Βρεττανών συνδικαλιστών ηγετών, μέ σκοπόν να εξέταση τα. θέματα τα σχετιζόμενα με τήν θέσιν τοϋ ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Ή επιτροπή έφθασε εϊς "Αθήνας, ολίγας μόνον ημέρας μετά τήν έκδίωξιν τών συμμοριτών τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. άπό τήν πρωτεύουσαν Τήν στιγμήν ακριβώς πού ολόκληρη ή "Αθήνα όπως, άλλωστε καί ολόκληρη ή Ελλάς, ήτο κυριολεκτικώς πνιγμένη στο αΐμα. Χιλιάδες νέοι, άνδρες καί γυναίκες, έργάται, άγρόται, ανάπηροι τής Αλβανίας καί τών οχυρών, είχαν σφαγή άπό τους συνεργάτας τών Γερμανών καί τών Βουλγάρων , άπό τους πραίτωριανοΰς τοϋ Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ.
Ή επιτροπή τών Βρεττανών συνδικαλιστών παρέμεινεν εϊς Αθήνας άπό τήν 22αν Ιανουαρίου μέχρι τήν 3ην Φεβρουαρίου 1945, ήτοι έπι δέκα τρεις ημέρας Μετέβη είς πολλάς περιοχάς εντός, πέριξ καί έκτος τών Αθηνών Συνήντησε ηγέτας τής Κυβερνήσεως και τών κομμουνιστών Έξητασε πτώματα καί μετέβη είς τους τόπους τής ομαδικής σφαγής τών Ελλήνων πατριωτών καί συνωμίλησιν με συγγενεΐς. των θυμάτων Καί επίστρεψαντες εϊς Βρεττανίαν υπεβαλλον λεπτομερή εκθεσιν. γνωστή περισσότερον ώς 'Εκθεσις Σιτριν .
Τά πρόσωπα πού απετέλεσαν τήν επιτροπήν. ή προελευσις τούτων οι πληροφορίες που συνεκέντρωσαν, καθιστούν τήν Έκθεσιν Σιτριν, μια πλήρη καί άντκειμενικήν περιγραφήν τών φοβερών ήμερων που πέρασε ό Έλληνικός λαός κατά τήν περίοδον τοϋ Δεκεμβρίου 1944 Είναι μία άπό τις πιό σοβαρές, αξιόπιστες καί αντικειμενικές μαρτυρίες τοϋ δράματος τοϋ ελληνικού λαού
Πλήρης μετάφρασις ολοκλήρου τής Εκθέσεως έκ τοϋ πρωτοτύπου τοϋ ευρισκόμενου εϊς τό "Ελληνικών Ύπουργεϊον τών Εξωτερικών.
Επιτρέπεται ελεύθερως ή χρησιμοποίησις τοϋ κειμένου καί τών φωτογραφιών τής Έκθέσεως Παρακλησις: οπως αναγράφεται ή πηγή.Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο ΣΤριάντα τρεις άτέλειωτες ημέρες καί νύκτες τον Δεκέμβριο τον 1941 ό Ελληνικός λαός όδηγείτο άπό τους δολοφόνους τοϋ Κ.Κ.Ε. καί τον Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. στα διάφορα σφαγεΐα, στις χαράδρες, στα βάραθρα η ερρίπτετο στά πηγάδια !Δέν ήταν ουτε ή αρχή, ουτε τό τέλος τον Μαρτυρίου.Είχε προηγηθή ή τετράχρονη σφαγή τής κατοχής και ακολούθησαν τά μαϋρα χρόνια τοϋ ξενοκινήτου κομμουννιστοσυμμοριτισμου.Παιδάκια μικρά, νήπια καί άβάπτιστα, εσφάζοντο όμαδικώς. Νέες κοπέλες έβιάζοντο κατά χιλιάδες. Παπάδες, αξιωματικοί., έργάται, άγρόται, φοιτηταί καί μαθηταί, ανάπηροι, πολεμισται άνδρες καϊ γυναίκες, νέοι και γέροι έδολοφονουντο χωρίς διάκρισι ηλικίας ή κοινωντικής προελεύσεως.Είναι ή Ιστορία τοϋ Κ.Κ.Ε. καί τών συνοδοιπόρων του, τής περιόδου 1940 - 1949. Ιστορία προδοσίας και εγκλήματος.Ή Μεγάλη Σφαγή και ή Μεγάλη Προδοσία, είναι γεγονότα γνωστωτατά καί διαπιστωμένα. Μέ επίσημα εγγραφα με φωτογραφίες με μαρτυρικές καταθέσεις, με ομολογίες μέ σφραγίδες καί υπογραφές !Μία τέτοια μαρτυρία ενα επίσημο ντοκουμέντο είναι ή εκθεσις τών Βρεττανών συνδικαλιστών ηγετών, πού ήλθαν στην Ελλάδα για νά διαπιστώσουν νά Ιδουν μέ τά ϊδια τους τά μάτια τά κακουργήματα τοϋ Κ.Κ.Ε. και τοϋ Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ. Είναι η εκθεσις αυτή, περισσότερο γνωστή, ως«"Εκθεσις Σιτρίν».
Για πρώτη φορά δημοσιεύεται ολόκληρη στην Ελλάδα. Καί νομίζομε ότι είναι μια προσφορά τοϋ περιοδικου «Ντοκουμέντα 1940 - 1949», σ' όλους αυτούς, τους νέους ιδίως, πού θέλουν νά μάθουν τήν άληθεια νά σχηματίσουν μία ολοκληρωμένη καί αντικειμενική γνώμη γιά τά φοβερά καί πρωτοφανή γεγονότα τής εποχής εκείνης.
TRADES UNION CONGRESS
REPORT OF DELEGATION APPOINTED TO VISIT
GREECE IN ORDER TO INVESTIGATE MATTERS
RELATIVE TO THE POSITION OF THE GREEK
TRADE UNION MOVEMENT.
i. The Delegation appointed comprised :
Mr. G. H. Bagnall. Mr. G. Chester.
Mr. J. Benstcad. Sir Walter Citrine.
Mr. Ernest Bell (Sec. International Dept.) as Secretary to Delegation.
,. Arrangements were made for the Delegation to leave London on Friday, January 19, 1945, but owing to weather conditions we did not actually commence our journey until 5.50 a.m. on Monday, January 23. We arrived at Athens, some 1,950 miles away, at 1.15 p.m. the same day after a direct flight of 73/4 hours. We returned to England on Saturday, February 3.
. During our visit we saw a great many people, including the British Ambassador, General Scobie, the Regent, the. Prime Minister, the Minister of Jatice:, the Minister of Labour, the Foreign Minister, the British and American Pirce; Coirospn.drnt and h other persons .is we considered could contribute towards the discharge of the mission upon which we were sent. We arrived in Greece to undertake what we thought would be a comparatively straight¬forward task. We found, however, it was impossible to segregate the. Trade Union position from the atmosphere of tension, suspicion, recrimination and the fear of reprisals which w.is prevalent.
. We saw workers and officials of the Trade Unions, and also representatives of the Association of Greek Industries and the Chamber of Commerce. Wediscussed the situation with officials and ex-officials of the Govern merit'who.specialised in Labour questions. We saw British officers and private soldiers,We tried to collect, the views of the British troops on the spot, both of individuals and of groups. We interviewed returned prisoners and hostages andendeavoured to extract their stories. We were supplied with many memoranda and documents, much of which it was impossible in the lime 10 do other thansecure a verbal translation. So far as we were able in the time available, wetried to ficl a complete and balanced picture of the situation as seen throughthe eyes of many people who should understand it.
. We did not sec representatives of political parties, of which in Greece there are many. We did not wish to be drawn into the vortex of Greek politics. We did not regard it as any part of our mission to endeavour to investigate whatever political difficulties may have arisen in Greece. Nevertheless, we have been deluged with letters, documents, and with personal requests forinterviews from political groups, in addition to other sections of Greek public life.ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ"Εκθεσις της Αποστολής, της όρισθεισης νά έπισκευθη την Ελλάδα, προς τόν σκοπόν νά διερευνηση τα θέματα τά σχετιζόμενα προς την θέσιν τοϋ έλληνικοϋ συνδικαλιστικοΰ κινηματος.
1.- Ή Αποστολή άπετελέσθη άπό τους Μ. G.H. BAGNALL, κ. G. CHESLER, Η. J. BENSTEAD, Σερ WALTER CITRIN, κ. ERNEST BELL (Γραμ. τοϋ Διεθνοΰς Τμήματος) ώς Γραμματέως της Αποστόλης.
2.- Αι σχετικαί προετοιμασιαι προέβλεπον την άναχώρησιν της Αποστόλής έκ Λονδινου, την Παρασκευήν, 19 Ιανουαρίου τοϋ 1945, αλλά λόγω καιρικων συνθηκών, δέν ηδυνήθημεν πρακτικώς νά άρχίσωμεν τό ταξιδι παρά μόνον την Δευτέραν 22 Ίανουαριου και ώραν 5.30'πρωινη'ν. Έφθάσαμεν, 1950 μιλια περιπου μακράν, εις τάς Αθήνας την 1.15'μ.μ. της ίδιας ημέρας κατόπιν απευθείας πτήσεως 7-3/4 ωρών. Έπεστρέψαμεν εις Άγγλιαν τό Σάββατο 3 Φεβρουαρύου.
3.- Διαρκούσης της επισκέψεως μας είδομεν πάρα πολλούς ανθρώπους, μεταξύ τών όποιων τον Βρεττανόν Πρεσβυν, τον Στρατηγόν Σκόμπυ, τόν Άντιβασιλέα, τόν Πρωθυπουργόν, τόν Ύπουργόν Δικαιοσυνης τόν Ύπουργόν Έργασιας, τόν Ύπουργόν Έξωτερικών, τους Βρεττανούς και Άμερικανοΰς άνταποκριτάς τύπου καθώς και άλλα πρόσωπα τά όποια έθεωρησαμεν οτι ήδυναντο νά συμβάλουν εί,ς τήν έκπλήρωσιν τοϋ έργου, δια τό όποιον είχομεν άποσταλη. Έφθάσαμεν εί,ς τήν Ελλάδα με τήν σκέψιν οτι ειχομεν άναλάβει νά φέρωμεν εις πέρας μιαν σχετιώς εϋκολον άποστολήν.
Διεπιστώσαμεν ομως ότι, ητο αδύνατον νά ξεχωριση κανεις την θέσιν τών Εργατικών Συνδικάτων άπό τήν ατμόσφαιραν της εντάσεως, της ύποψιας, τών άντεκλήσεων και του φόβου τών άντιποινων ό όποιος έκυριαρχοϋσε.
4.- Ειδομεν έργάτας καί στελέχη των συνδικαλιστικών οργανώσεων, καθώς έπισης και εκπροσώπους τοϋ Συνδέσμου Ελλήνων Βι,ομηχάνων και τοϋ Έμπορικοΰ Έπιμελητηριου. Συνεζητήσαμεν τήν κατάστασι,ν μετά επισήμων και πρώην έπισήμων, ειδικών εϊς τά έργατικά ζητήματα.
Eιδομεν Βρεττανου'ς Άξιωματικοΰς καί άπλοΰς στρατιώτας.
Προσεπαθήσαμεν νά συγκεντρώσωμεν τάς έπι τοϋ θέματος άπόψεις τοϋ βρεττανικοΰ στρατου; τόσον άτομικώς οσο και όμαδικώς.
Έλάβομεν συνεντεύξεις απο έπιστρέψαντας κρατουμένους και ομήρους καί προσεπαθήσαμεν νά άποσπάσωμεν τήν προσωπι,κήν τους ίστορία.
Μας εδόθησαν πλήθος υπομνημά¬των και στοί,χειων, πολλά έκ τών όποιων μόνον μέ μιαν κατά λε'ξιν μετάφρασιν κατορθώσαμεν τότε νά έξα-σφαλισωμεν.
"Οσον μας ητο δυνατόν, εν οψει τοϋ χρόνου τον όποιον διεθέτομεν, προσεπαθήσαμεν νά άποκτήσωμεν μιαν πλήρη καί ί,σόρροπον εικόνα της καταστάσεως όπως αυτή έφαινετο εις τά μάτια πολλών ανθρώπων οι οποιοι ημπορούσαν νά τήν άντιληφθοϋν.
5.- Δέν ειδομεν αντιπροσώπους τών, πολλών, πολιτικων κομμάτων τά οποΐα υπάρχουν εις τήν Ελλάδα.
Δέν ήθελήσαμεν νά παρασυρθούμε εις τήν δίνην τών έλληνικων πολιτικών πραγμάτων.
Δέν έθεωρήσαμεν ως μέρος της αποστολής μας νά προσπαθήσωμεν νά διερευνήσωμεν τάς οιασδήποτε πολιτικάς δυσχερειας αϊ, όποι αι είχον άναφυη εις τήν Ελλάδα.
Παρά ταυτα, κατεκλισθημεν απο έπιστολάς, στοιχεΐα καί προσωπικάς έκκλησεις, διά συνεντευξεις, άπό πολιτικάς ομάδας, έκτός εκείνων αι οποιαι προήρχοντο έξ άλλων τομέων της έλληνικης δημοσίας ζωης,
6.- Διεπιστώσαμεν μεγάλα καί καθολικης κλίμακος παράπονα μεταξυ των βρεττανικων στρατιωτικων δυνάμεων, διοτι έθεώρουν άκατάλληλον καί άνάρμαστον τον τρόπον με τόν οποίον τό πρόσφατα γεγονότα εις την Ελλάδα είχον έμφανισθει, εις τό βρεττανικον κοινόν, άπό τάς εφημερίδας καί άπό μερικά μέλη του βρεττανικου κοινοβουλίου.
7.- διεπιστώσαμεν διάχυτον την άνησυχίαν, εις όλα τά στρώμα¬τα τοϋ πληθυσμού, διά τό ένδεχόμενον νά έγκαταλείψη η βρεττανική κυβέρνησις τό χρέος της, πραγματοποιουσα προώρως απομακρύνουν τών βρεττανικών στρατευμάτων καί αφήνουσα τους "Ελληνας νά ταχτοποιήσουν μόνοι τους τά άμεσα προβλήματα τους- Κατά την κρίσιν μας, αί, πολιτικαι καί οικονομικαί συνθηκαι αΐ οποίαι ώδηγησαν εϊς μεγάλην άναστάτωσιν της ζωής της Ελλάδος θά πρέπει, νά καταστοΰν πολύ" περισσότερον ομαλοί καί ήρεμοι παρ'οσον είναι, τώρα, πρίν η μία τοιαύτη πορεία μετά όρθότητος καί ασφαλείας ηθελεν ακολουθηθη
8.- Έν σχέσει προς τάς συνδικαλιστικάς οργανώσεις, διεπιστώσαμεν οτι τά πράγματα ήσαν περίπλοκα, έξ αιτίας των διΐσταμένων ισχυρισμών, εκείνων οι οποίου διεκδικοΰν τό δικαίωμά των νά όμιλουν διά λογαριασμόν των εργατών. Εύρηκαμεν ομάδας αι οποιαι διετείνοντο οτι ησαν οι καλη τη πίστει καί, εκλεγμένοι άντιπρόσωποι της Συνομοσπονδίας Εργασίας. Εύρήκαμεν άλλους οι οποίου, έξ ισου έμφαντικως, ισχυρίζοντο οτι ησαν - οι νόμιμοι καί εκλεγμένοι διάδοχοι του ελευθέρου συνδικαλισμού, ο όποιος ύφιστατο πρό της δικτατοριας Μεταξά, της 4ης Αυγούστου 1936.
Εϊχαμεν συσκέψεις με τους διαφόρους αυτούς συνδικαλιστάς και προσεπαθήσαμεν νά διερευνήσωμεν τήν δυνατότητα της μεταξύ των προσεγγίσεως, προς τον σκοπόν νά επιτευχθεί συμφωνία διά τήν δημιουργιαν μιας και μόνης Συνδικαλιστικής 'Οργανώσεως.
9,- Εί.ς τάς 10 'Ιανουαρίου του 1945, μια αντιπροσωπεία ισχυριζόμενη ότι. εκπροσωπεί τάς συνδικαλιστικάς έλληνικάς οργανώσεις, έπεσκέφθη τήν βρεττανικήν πρέσβειαν καί κατέθεσεν μίαν δήλωσιν, ότι εύρίσκετο εις τό στάδιον της συστάσεως προσωρινών επιτροπών, αι οποΐαι θά διενήργουν νέας έκλογάς "οΰτως ώστε αί, επιδιώξεις τής εργατικής τάξεως νά λαμβάνουν τήν πληρεστέραν και καλυτέραν δυνατην εκφρασιν".
Ητο, σαφώς, φανερόν οτι, αύται αι άντιπροσωπεΐαι συνεδέοντο μέ τήν έργατικήν συνομοσπονδίαν καί κατόπιν τούτου προσεπαθήσαμεν νά έξακριβώσωμεν το καθεστώς αύτης τής οργανώσεωςΈπραγματοποιήσαμεν μιαν σύσκεψιν, τήν Παρασκευών 24 Ίανουαρίου 1945, μέ τήν έμφανιζομένην ώς προσωρινήν έκτελεστικήν έπιτροπήν τής Όμοσπονδίας, εΐ.ς τά γραφεία της 'Ομοσπονδίας, εις τάς Αθήνας. Τό κτίριον και οί, πέριξ αύτοϋ χώροι ίσαν κατάμεστοι άπό έργάτας και μας έπεφυλάχθη εγκάρδιος υποδοχή.
10- Προφανής ητο η επιθυμία, έκ μέρους ολων έκείνων των παρευρισκομένων, νά δεχθούν ευχαρίστως κάθε συμβουλήν και οδηγίαν, τήν οποια'ν η αποστολή μας θά ήδύνατο νά δώση. Ό ηγέτης αύτης τής οργανώσεως, ο Χατζηδημητρίου, ό όποιος είναι ο Γενικός Γραμματεύς τής 'ομοσπονδίας τών 'Αρτοποιών, ύπεγράμμισεν μέ εμφασιν τόν προσωρινόν χαρακτήρα τής εκτελεστικής επιτροπής. Αυτός ειπεν ότι, κατά την διάρκειαν των 9 ετών της δικτατορίας Μεταξά και της γερμανικης κατοχής, ητο αδύνατος ή σύγκλησις τακτικών συνεδριάσεων. Μας διεβεβαίωσαν ότι, αϊ, δυσκολίας τάς οποίας είχον,ηΰξηθησαν λόγω τοϋ ότι, άπωλέσθησαν 114 συνδι,καλιστικά στελέχη τά όποια, έβεβαίωσαν ότι, είχον σκοτωθη άπό "τους ερυθρούς φασίστας" οταν οι τελευταίοι, είχαν καταλάβει,, με την ι ΐσχύν τών όπλων, τά γραφεία συνδικαλιστικων τινών οργανώσεων, μετά τήν άποχώρησιν τών Γερμανών άπό τάς Άθηνας. Αυτοί μας έδωσαν όνομαστικην κατάστασιν 41 έκ τών ανθρώπων αυτών, τών όποιων τά πτώματα εΐχον άναγνωρισθη καί, εί,ς τάς 26 Ίανουαρίου 1945, είχομεν άπόδειξιν τούτου άπό τάς χήρας μερικών έκ τών θυμα των.
11.- Ή παροΰσα έκτελεστικη έπιτροπη είχε διορισθη διά διατάγματος ΰπό του νυν 'Υπουργού 'Εργασίας Σιδέρη καί, μολονότι, δέν ητο αρεστή ή κυβερνητική παρέμβασης εΐ,ς τάς συνδικαλιστι,κά πράγματα, αυτού άνεγνώρισαν ότι κάποιος πρέπει, νά κάμη μίαν άρχην, διά την έπανασύστασιν τών συνδυκαλιστικών οργανώσεων.
Δίδουν άμοιβαίας ΰποσχέσει,ς οτι θά συγκαλέσουν, εντός τριών μηνών άπό της απελευθερώσεως της χώρας, συνδι,άσκεψιν τών Συνδικαλιστι,κών 'Οργανώσεων ολοκλήρου της 'Ελλάδος, δι,ά την ληψιν τών αναγκαίων μέτρων, συμφώνως προς τό καταστατικόν της Συνομοσπονδίας, προς άνάδει ξι,ν εκπροσώπων.
Έπληροφορησαμεν τους αντιπροσώπους εκείνους ότι, τά μόνα πρόσωπα τά οποΐα έγνωρίζαμεν εί.ς τό έλληνικόν συνδικαλιστι,κόν κίνημα ησαν
Ο Καλομοίρης, ό όποιος ητο Γενικός Γραμματεύς της Συνομοσπονδίας κατά τό 1935, ο Στρατής ό όποιος ητο έπιφανές μέλος της Συνομοσπονδίας καί ό Θέος, πρώην γραμματεύς της Ηνωμένης Συνδι,καλι,στικης Έργατικης 'Ομοσπονδίας.Δέν ημπορούσαμεν, ώς έκ τούτου, νά προσδιορίσωμεν την καλην πιστην έκείνων των ίσχυρισμών, σχετικώς προς την εκπροσώπησαν της Συνομοσπονδίας, προς περαι,τέρω άπόδειξιν καί μεγιστην προσεκτικήν εξακρίβωσαν.
Κατόπιν τουτου έζητησαμεν παρ'αυτών νά μας παράσχουν λεπτομερικάς πληροφορίας έπί των συνθηκών ύπό τάς οποίας εΐχον διορισθη καί γενικώς έπί της συνδικαλι,στικης νομιμοποιήσεως τους. Τά στοιχεία αυτά μας παρεσχέθησαν, έν συνεχεία. Δυο ημέρας άργότερον, συνηντήθημεν με εκπροσώπους των συνδι,καλυστικών οργανώσεων τών μεταφορών καί μας εδόθησαν στοιχεία της συνδίκαλι,στικής νομιμοποι,ήσεώς των. Είς άμφοτέρας αΰτάς τάς συναντήσεις, μετ'έμφάσεως έτονισθη τό γεγονός οτι ο Καλομοίρης, ό Στρατής καί ο Θέος δέν είχαν την προσήκουσαν εξουσιοδότησιν να εκπροσωπούν τους έργάτας καί οτι η ίδιότης των έστηριζετο μόνον εϊς τό δι,άταγμα του προηγουμένου Υπουργού 'Εργασίας Πορφυρογένη.
12.- Διεπιστώσαμεν, σχεδόν μέχρι τέλους της έπισκέψεώς μας, πικρίαν καί εχθρότητα μεταξύ" εκείνων οί, οποίου εΐχαν ταχθη μέ την πλευράν της έλληνικης κυβερνήσεως καί εκείνων οϊ, όποιοι, είχαν προσκληθή είς Οργανώσεις άντιτιθεμένας προς την κυβέρνησιν
Αι, κατηγορίαι περί συνεργασίας μέ την δικτατορίαν Μεταξά καί αί. κατηγορίαι διά συνεργασίαν μετά τών Γερμανών, ησαν τόσον πολλαί ώστε ητο αδύνατος δι 'ήμας κάθε σκεψις δι έμπεριστατωμένην καί προσεκτικήν διερεΰνησι,ν, δια νά ήμπορέσωμεν νά έκφέρωμεν μίαν θετικήν γνώμην έπ'αυτών.
13.- Τοϋτο δέν σημαίνει, ότι, δέν έξητάσαμεν οιανδήποτε κατηγορίαν.Ύπεχρεώθημεν νά τό πράξωμεν ύπό την πίεσιν τών περιστάσεων."Επρεπε νά άκούσωμεν άναριθμήτους περιπτώσεις κατηγοριών, αί. όποιαι, βεβαίως, δέν θά ητο δυνατόν νά συμβάλουν εί.ς μίαν έξομάλυνσι,ν τών δααφορων. Ήκουσαμεν κατηγορίας διά τρομοκρατίαν, έκτοξευομένας κατά της προηγουμένης Συνομοσπονδίας Εργατών, της οποιας αντιπρόσωποι, ήσαν ό Καλομοιρης, ό Στρατής, ό Θέος και 'ό Μαριόλης, οι όποιοι,, καθ' δλην την διάρκεΐαν των προσφάτων γεγονότων, είχαν ϋποστηριξεί, τό Ε.Α.Μ. (Έθνικόν Άπελευθερωτι,κόν Μετωπον) εις την πολι,τικην του, και την άντιθετον τοποθέτησιν του προς την παροϋσαν έλληνικήν κυβερνησιν. Δέν δι,επι,στώθησαν κατηγοριαι τρομοκρατίας κατά της ομάδος της άνεγνωρισμένης υπό του νϋν 'Υπουργού Έργασιας και της όποιας ήγειτο ό Χατζηδημητριου, άλλα διετυπώθησαν άντικατηγοριαι, περι συνεργασίας μετά της δικτατοριας Μεταξά και των γερμανικών άρχων κατοχής.
14.- "Οπως έξετέθη ανωτέρω, έν όψει, τοϋ περι,ωρισμένου χρόνου τον οποίον ειχομεν είς την διάθεσιν μας, άντελαμβανόμεθα οτι ητο εντελώς αδύνατον νά διερευνήσωμεν, αύτάς τάς ΰποθέσεις, εϊς βάθος.
Είναι, ζήτημα έάν είς τήν έλληνικήν δημοσιαν ζωήν, περίλαμβανομενου και τοϋ συνδικαλιστικοϋ κινήματος, ϋπηρχε κάποιο άξιον λόγου πρόσωπον, τό οποίον νά εφαινετο εντελώς άπηλλαγμένον άπό ύποψιαν καποιου ειδους άνεπιθυμήτου συνεργασιας.Έθεωρήσαμεν οτι έάν υπήρξαν περιπτώσεις σοβαρας συνεργασιας μετά της δικτατοριας Μεταξά ή μετά των Γερμανών, τουαϋται. ϋποθέσεις θά ητο δυνατόν νά προσδοορισθοΰν ύπό τών Δικαστηρίων. Τά Δικαστήρια έπισης θά άπεφάσιζαν ποίος ητο ένοχος και ποίος ητο αθώος πράξεωντρομοκρατικών. "Ημείς ώς συνδικαλισταί ούτε ήμποροΰσαμεν οΰτε εϊχομεν πρόθεσιν νά καταλογίσωμεν μομφήν. Έάν τά πρόσωπα διά τά άποια έγένετο λόγος ειχον προσβάλλει με την διαγωγήν των τό δημόσιον αίσθημα καί ώς συνδικαλισταί εΐχον προδώσει την εμπιστοσύνην τών εργατών, τότε οι εργάται θά ημπορούσαν νά εκφράσουν την γνώμην των δι'αύτά, δι,' ελευθέρων εκλογών αϊ, όποϊαι, ώς μας διεβεβαίωσαν, θά διενηργουντο προ οιουδήποτε διορισμού επισήμου στελέχους του συνδικαλισμού. Έξητάσαμεν πολλά στοιχεία, εϊς μίαν προσπάθειαν νά έξακριβώσωμεν τά γεγονότα τά σχετικά με την θέσιν τοϋ έλληνικοϋ έργατικοϋ κινήματος καί αύτη ή προσπάθεια συνεπληρώθη με πολλάς συνεντεύξεις τάς όποιας εΐχομεν με άπλα μέλη και με εκπροσώπους οργανώσεων.
15,- Σχεδόν αμέσως μετά την αφίξιν μας, μας εδόθη εν μήνυμα άπό τον Βρεττανόν " πρεσβευτήν, τό όποιον είχε σταλή μέσω τών στρατιωτικών άρχων, άπό μη κατονομαζόμενα πρόσωπα, τά οποΐα διετείνοντο οτΐ ήσαν οι νόμιμοι εκπρόσωποι της 'Ελληνικής Συνομοσπονδίας 'Εργατών, οϊ ευρισκόμενοι εϊς έδαφικήν περιφέρειαν κατεχομένην ΰπό τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. (τήν στρατιωτικήν όργάνωσιν τοϋ Ε.Α.Μ.). Ήμεΐς, έν 'τέλει, έξακριβώσαμεν οτι επρόκειτο διά τους Καλομοίρην καί Στρατήν, οϊ όποιοι ησαν εκ τών ηγετών της "Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εργατών κατά τό έτος 1935 ότε ή Συνομοσπονδία μετείχε τής Διεθνούς 'Συνομοσπονδίας Συνδικαλιστικών ("Οργανώσεων καί τόν Θέον, στέλε χος τής Ηνωμένης Συνδικαλιστικής 'Ομοσπονδίας ή οποία συνεδέετο με "τό Κομμουνιστικόν Κόμμα.
'Υπήρχε 'καί έν τέταρτον μέλος, ό Μαριόλης, τοϋ οποίου τό Ονομα μας ητο άγνωστον. Έν τέλει, έρρυθμίσαμεν νά συυαντηθουμεν εϊς τήν Λειβαδιάν , μιαν πόλι,ν εύρισχομένην εϊ,ς άπόστασιν εκατό περιπου μΐλλιων βορείως τών 'Αθηνών, κατόπίν ταξι,διου, δι. αυτοκινήτου, πέντε περίπου ωρών, εϊς δρόμους πολύ" κακής βατότητος.
16.- Eις έκεινην την συνάντησιν, η όποια ελαβεν χώραν τό Σάββατον'27 Ίανουαριου, Ι945 οι, παραστάντες αντιπρόσωποι ΐσχυρισθησαν οτι ειναι οί νομίμως διορισθέντες εκπρόσωπου της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών. Αυτού έδήλωσαν οτι η νομιμοποίησίς τους έπήγαζεν άπό τό 7ον Συνέδριον της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών, τό όποιον είχεν συγκληθή τό 1935. Ή Συνομοσπονδία συνεχωνεΰθη άργότερον με την Ήνωμένην ' Ομοσπονδιών Έργασιας, ή όποια συνεδέετο με την Ερυθράν Διεθνη τών Εργατικών Συνδικάτων. Πρός τό τέλος της δικτατορίας Μεταξά εξεδόθη ενα διάταγμα άπό τόν Ύπουργόν Έργασίας Δημητρατον, ό όποιος ητο έπισης κατά τόν χρόνον εκείνον ό Γενικός Γραμματεύς της Συνομοσπονδίας. Τό διαταγμα αυτό τοϋ εδιδε τό δικαιωμα νά διορίση τόν διάδοχόν του. Ό Δημητρατος διώρισε τόν Καλομοίρην ώς Γενικόν Γραμματέα της Συνομοσπονδίας και εν συνεχεια εφυγεν άπό τήν χώραν. Ό Καλομοίρης απελύθη μετά τήν κατάληψι,ν της χώρας ύπό τών Γερμανών, τήν 25ην Αυγούστου 1941, άφοΰ ϋπηρέτησεν περιπου δύο μήνας. Κατόπιν, ή Συνομοσπονδία περμήλθεν υπο τόν έλεγχόν τών Γερμανών. Εις τήν ούσιαν ή πρώην Γενική Συνομοσπονδία Εργατών έξηφανισθη και μία νέα όργάνωσις τό Ε.Ε.Α.Μ. (Έθνικόν 'Eργατικον Άπελευθερωτικόν Μέτωπον) έδημμουργήθη, ώς κλάδος τοϋ Ε.Α.Μ. Πολλαι άπεργειαι. και πράξεις σαμποτάζ είχον διοργανωθή διαρκούσης της γερμανικης κατοχής.
17.- Τόν Μάρτιον τοϋ 1944, ή Γκεστάπο έδραστηριοποιήθη και οί, Καλομοιρης, Στρατής και Θέος άκούσαντες ότι. έπρόκειτο νά συλληφθούν.διέφυγον εϊς τά βουνά. Έκει συνεκλήθη, κατά Αυγουστον 1944 μια σΰσκεψις των έλληνικών συνδικαλιστι,κών οργανώσεων, ή όποια μετέτρεψεν τό Ε.Ε,Α.Μ, εις Γενικην Συνομοσπονδιαν 'Εργατών.
Κατ ' Όκτώβριον 1944, μετά την άποχώρησιν τών Γερμανών, αυτού έγκατεστάθησαν εΐ,ς τά γραφεία τών Συνδικαλιστικών Ενώσεων ει τάς Αθήνας, ισχυρίζοντο οτι εκεί είχον άνακαλυψει έγγραφα, τά οποία περιει χον τά ονόματα περιπου τριάκοντα συνδικαλιστών, οί. οποίοι είχον συνεργασθη με την Γκεστάπο και τά ονόματα άλλων οί όποιοι, είχον υποβάλει, αιτησιν διά συνεργασιαν.Ερωτηθέντες έπι του σημειου τούτου, αυτού δέν ήδυνήθησαν νά ενθυμηθούν οϊονδηποτε έκ τών ονομάτων αυτών τών προσώπων.
Ειχον εγκαταλείψει, τά έγγραφα εϊς τάς Αθήνας και ουδέποτε εϊχον πληροφορήσει, τήν έλληνικήν άστυνομιαν η τάς βρεττανι,κάς αρχάς σχετικώς.
Ό πρώην 'Υπουργός Έργασιας Πορ-φυρογένης είχε εκδώσει, διάταγμα τιρός άποκατάστασι.ν της νομιμότητος της Συνομοσπονδίας και τών οκτώ μελών της Έκτελεστικης Έπιτροπης της. Βάσει τούτου ό Καλομοίρης και οί, συνάδελφοι του ϊ,σχυρισθησαν οτι αυτοι ησαν οι. νόμιμου δυάδοχοι εϊς τήν Γενικήν Συνομοσπονδιαν Εργατών ή όποια έλειτοΰργησεν ελευθέρως μέχρι τοϋ Αύγουστου τοϋ 1936, Ύπεδείξαμεν εΐ,ς τους αντιπροσώπους ότι έάν έθεμελιωναν τόν ϊσχυρισμόν των εϊς τό διάταγμα τοϋ Πορφυρογένη, δέν ήμποροϋσαν με συνέπειαν νά αρνηθούν τήν νομυμότητα τοϋ διατάγματος τοϋ νϋν Ύπουργοϋ Έργασιας Σιδέρη, διά τοϋ όποιου καθιερώθη οτι οι, νόμιμοι εκπρόσωποι της Συνομοσπονδίας ήσαν εκείνοι, οί. όποιοι ήσκουν τά καθήκοντα τους εις τάς Αθήνας.
18.- Έπί της ανάγκης νά διεξαχθοϋν έλεύθεραι, έκλογαι, εΐ,ς τόν λογικώς συντομώτερον χρόνον και υπό συνθήκας κατοχυρούσας τήν άσφάλειαν τών προσώπων, επετεύχθη σχετική συμφωνία. 'Επίσης συνεφωνήσαμεν έπί της ανάγκης μιας Επιτροπής περυλαμβανούσης, ώς επί τό πλείστον, αντιπροσώπους Συνδυκαλι,στικών Ενώσεων, ή οποία θά επόπτευε τάς έκλογάς. Έκλήθημεν ώς ειχεν συμβή ήδη καί ύπό της προσωρινης Έπιτροπης της Γενικής Συνομοσπονδίας 'Εργατών (Όμάς Χατζηδημητρίου) καί ύπ'αϋτοΰ τούτου τοϋ Υπουργού Εργασίας, νά συμπαρασταθοϋμεν έκ μέρους τοϋ Συνεδρίου των Συνδικαλιστικών Όργανώσεων εις τήν διεξαγωγήν τών εκλογών, διά τοϋ διορισμοϋ ενός αντιπροσώπου εις τήν προτεινομένην Έποπτικήν Έπιτροπην. Ή περί ης πρόκειται Επιτροπή θά ητο επιπρόσθετος προς μίαν 'Eπιτροπήν έκ δικαστών οι όποιοι θά διωρίζοντο ύπό τοϋ Αρείου Πάγου προς έλεγχόν της διεξαγωγής τών εκλογών.
19,- Κατά τάς συζητήσεις τάς σχετικάς προς τήν ήμερομηνίαν διεξαγωγής τών εκλογών διετυπώθη ή άποψις οτι αύται θά έπρεπε νά άναβληθοϋν εκκρεμούντος τοϋ θέματος της παροχής άμνηστείας. Από πλευράς της αντιπροσωπείας μας κατεστήσαμεν σαφές οτι μία άμνηστεία ή οποία θά εδιδεν αφεσιν αμαρτιών εις όλους εκείνους οι, όποιοι είχον λάβει μέρος εις τήν έξέγερσιν ανεξαρτήτως τών εγκλημάτων τά οποΐα τυχόν είχον διαπράξει, ητο κατά την αποψίν μας λίαν απίθανος.
Υπεγραμμίσαμεν ότι εϊχομεν ΐδη εκατοντάδας πτωμάτων, ανδρών καί γυναικών πολιτών οι. όποιοι είχαν έκταφη εις τό Περιστέρι μίαν έκ τών πολλών τοιούτων περιοχών γύρω τών Αθηνών άπό γεμάτους ομαδικούς τάφους. "Ολοι αυτοί είχαν, χωρίς ιχνος αμφιβολίας, έκτελεσθη έκεϊ πλησίον. Δέν εΐχαμεν λόγους νά διατηροϋμεν τήν παραμίκράν άμφιβολίαν οτι επρόκειτο" δι όργανωμένας καί κτηνώδεις ανθρωποκτονίας. Ύπεδείξαμεν επίσης ότι ό "Αγγλος Υπουργός "Εξωτερικών είχε αναγγείλει οτι. εκείνου οϊ οποίοι είχον λαβή μέρος εϊς τάς μάχας αλλά οί, όποιοι δέν είχαν διαπράξει αδικήματα τοϋ ελληνικου ποινικού νομού δέν θά έτιμωροϋντο. Θά έτιμωροϋντο Ομως συμφώνως προς τον έλληνικόν νόμον οϊ ένοχοι- τοιούτων εγκλημάτων. Έπί τοϋ θέματος τούτου ουδεμία διαφωνία διετυπώθη παρ ' οΰδενός άπό τους συνδικαλιστάς αντιπροσώπους μετά τών όποίων συνηντήθημεν εϊς Λειβαδιάν
21.- Ή συνάντησις αϋτη έπραγματοποιήθη τήν Δευτέραν, 29ην Ιανουαρίου 1945, καί ώραν 4.15 άπογευματινήν, όταν οι εκπρόσωποι τών δυο παρατάξεων συνηντήθησαν μαζί με τήν άντιπροσωπείαν μας. Όλίγον άργότεραν, έφθασε καί έλαβε μέρος εϊς τήν διάσκεψιν Ο "Ελλην Υπουργός Εργασίας, Εϊς τό σημεϊον τοϋτο πρέπει νά λεχθή ότι ό Υπουργός "Εργασίας παρέσχε σημαντικήν βοήθειαν κατά τήν συζήτησιν τών διαφόρων θεμάτων. Επέδειξεν διαλλακτικήν στάσιν καί γενικώς άνταπεκρίθη εϊς κάθε περίπτωσιν όταν ή αντιπροσωπεία μας έδειχνε έπίμονον έπιθυμίαν νά γίνουν μερικές παραχωρήσεις προκειμένου νά επιτευχθεί συμφωνία.
22.- ΑΪ συζητήσεις διήρκεσαν εως τάς 12.30'π,μ. καί ένώ οϊ Αντιπρόσωποι της παλαιάς Συνομοσπονδίας - Καλομοίρης, Στρατής, Θέος καί Μαριόλης είχον συμφωνήσει κατά τήν συζήτησιν ώς προς τήν γενικήν διαδικασίαν, τελικώς έδήλωσαν ότι δέν θά ύπέγραφον τό σχετικόν εγγραφον χωρίς έπιφΰλαξιν. Ή έπιφύλαξις αΰτη είχε τήν εννοιαν ότι δέν θά έπρεπε νά γίνουν έκλογαί μέχρις οριστικής τακτοποιήσεως τής πολιτικής καταστάσεως μεταξύ τής κυβερνήσεως καί τών αντιπάλων παρατάξεων καί μέχρις ότου επιστρέψουν εϊς τάς οικίας των χιλιάδες εργατών ευρισκόμενοι εϊς τάς φύλακας η εϊς τά βουνά. Ό ορός ούτος έτροποποιήθη άργότερον, ώς προς τό δεύτερον μόνον σήμερον δηλαδή κατά τό ότι αϊ έκλογαί θά διεξήγοντο μόνον μετά τήν έπιστροφήν τών εργατών εϊς τάς εστίας των.
23.- Κατά τά πρώτα στάδια τών συνομιλιών μας ό Θέος, ενας έκ της αντιπροσωπείας της Λειβαδίας επέμενε πιεστικώς ότι αϊ έκλογαί δέν θά έπρεπε νά διεξαχθούν προ τής Ι5ης Φεβρουαρίου 1945. Άργότερον, έν τούτοις, μετέβαλεν γνώμην καί επέμενε εϊς τήν διεξα-γωγήν οιωνδήποτε εκλογών, μετά τιίν τακτοποίησιν τών διαφορών μεταξύ τής κυβερνήσεως καί του Ε.Α.Μ.
24.- Εϊς αυτό τό σημεϊον, ό Υπουργός Εργασίας έτόνισε με έμφασιν ότι αϊ έκλογαί εϊς μερικας άπό τάς κυριωτέρας Συνδικαλιστικάς "Οργανώσεις πρέπει νά γίνουν κατά τό δυνατόν συντομώτερον, πρός τον σκοπον νά ήμπορέσρ νά συμβου¬λευθεί τους πραγματικούς εκπροσώ¬πους τών εργατών έπί θεμάτων αμέ¬σου σπουδαιότητος, αναγκαίων δια την έπαναλειτουργίαν της Βιομηχανίας. Έν τέλει, αυνεφωνήθη ότι εϊς είκοσι, τό πολύ οργανώσεις έκ τών 150 τών Αθηνών, όπου αϊ. προεργασίαι τών εκλογών είχον ήδη γίνει καί εϊς ενα άνάλογον αριθμόν οργανώσεων τοϋ Πειραιώς, αϊ, έκλογαί θά έπραγματοποιοϋντο τό ταχύτερου δυνατόν. Εϊς τάς υπολοίπους οργανώσεις αϊ έκλογαί θά έλάμβανον χώραν μετά την Ι5ην Φεβρουαρίου 1945.
25.- ΕΪχεν ήδη καταστή σαφές ότι αϊ. οϊαιδήποτε έκλογαί θά έγίνοντο πρό της επιστροφής εϊς την ομαλότητα, θά εϊχον προσωρινόν χαρακτήρα καί σΰντομον διάρκειαν. Νέαι έκλογαί θά έλάμβανον χώραν αμέσως μετά τήν έπαναφοράν ομαλών συνθηκών. ΟΪ εκπρόσωποι, της Προσωρινής Εκτελεστικής Επιτροπής της Συνομοσπονδίας ϋπεστήριξαν ότι, ή υπογραφή τοϋ εγγράφου άπό τήν ομάδα Καλομοίρη θά καθιστού¬σε, ύπό τοιαύτας συνθήκας τήν συμ-φωνίαν έκτρωματικήν. Τελικώς, τό εγγραφον υπεγράφη άπό τους εκπροσώπους της Προσωρινής Εκτελεστικής Επιτροπής καί τά μέλη της αποστολής μας ενώ οί εκπρόσωποι, της παλαιάς Συνομοσπονδίας υπέγραψαν μόνον ξεχωριστήν δήλωσίν των, η οποία, ας σημειωθή ότι, αποδέχεται όλα τά σημεία της συμφωνίας εκτός της ημερομηνίας τών εκλογών (βλέπε παράρτημα "Β").
26.- 'Ως προκύπτει, έκ τής συμφωνίας, έχει, γίνει, πρόβλεψις όπως εϊς τήν σύνθεσιν της Έπιτροπής, ή οποία θά επόπτευση εϊς τάς έκλογάς, υπάρχει, καί αντιπρόσωπος του ΤUC.
27.- Θά πρέπει, νά καταστη σαφές ότι, αι. έκλογαί εϊς τάς οποίας άνεφέρθημεν είναι, μόνον προσωρινοί τοπικαί έκλογαί καί ότι, όταν ολόκληρος ή Ελλάς τεθη, καί πάλιν, ύπό τον άμεσον έλεγχόν της ελληνικής κυβερνήσεως τότε θά διεξαχθουν νέαι τοπικαί έκλογαί καθώς επίσης καί έκλογαί διά τά Εθνικά Σώματα, καί διά τήν Γενικήν Συνομοσπονδίαν καθ'έαυτήν.
28.- Θά πρέπει, νά σημειωθη ακόμη ότι, εϊς τήν παρ. 4- τής συμφωνίας έχει, αναγραφή ό όρος ότι, ό μέλλων νά όρισθη αντιπρόσωπος άπό τήν προηγουμένην Έκτελεστικήν Έ-πιτροπήν τής Συνομοσπονδίας θά εγκριθώ μόνον έάν δέν είχεν καμμίαν έπαφήν ή σχέσιν μετά τοϋ Ε.Α.Μ. Ό λόγος διά τήν οποίον ετέθη αυτός ό ορός ητο ή επιμονή τοϋ Υπουργού Εργασίας ότι, δέν ητο δυνατόν, καθ'όν χρόνον ουτος μετέχει, εϊς μίαν Έπιτροπήν, διορσθεΐσαν ύπό τής κυβερνήσεως νά δώση τήν συγκατάθεσίν του δι'έν μέλος μιας Όργανώσεως ή οποία ηο κατά τόν παρόντα χρόνον εϊς ένοπλον συγκρούουν μετά τής κυβερνήσεως. Αύτη ή έπιφύλαξις έφάνη εί,ς ήμας εύλογος. Εί,ς εν συνοδευτικόν γράμμα του Ύπουργοϋ Εργασίας καθίστατο σαφές ότι ό Ορος Ε.Α.Μ, θά εφαρμόζεται, διά πασαν Όργάνωσιν ή οποία τελεί εϊς ένοπλον συγκρούουν μετά τής κυβερνήσεως. Έάν αί, διαπραγματεύσεις τής κυβερνήσεως μετά τοϋ Ε.Α.Μ. καταλήξουν εϊς τερματισμόν τής συγκρούσεως παρέπεται ότι ό όρος περί τοϋ οποίου πρόκειται θά τύχη εφαρμογής. Τότε ουδέν μέλος τοϋ Ε.Α.Μ. θά αποκλείεται, τής Έπι,τροπης άπλώς καί μόνον διότι κάποτε συνεδέετο μετα τοϋ Ε.Α.Μ.
29.- Παρομοία άντίρρησις προεβλήθη άπό τόν Ύπουργόν Εργασίας, εϊς πρότασιν γενομένην παρά τών αντιπροσώπων της παλαιάς Συνομοσπονδίας ότι, ή παροϋσα προσωρινή επιτροπή ή διορισθεϊσα ύπό τοϋ Ύπουργοϋ Εργασίας, προκειμένου νά τόν συμβουλεύση έπί θεμάτων άφορόντων εΐ,ς τήν βιομηχανίαν, θά έπρεπε αμέσως νά διευρυνθή. Προβλέπεται ότι η αναδιάρθρωσις τής Επιτροπής θά λάβη χώραν μόνον όταν αϊ. παροϋσαι ανώμαλοι συνθήκαι, της χώρας, δηλαδή ή ένοπλος σύγκρουσίς μεταξύ τοϋ Ε.Α.Μ. καί της κυβερνήσεως, θά τερματισθούν. Κατά τό παρόν στάδιον νέαι έκλογαί θά διεξαχθούν εϊς όλόκληρον τήν χώραν. Κατά τήν γνώμην μας, αϊ, άρχαί αϊ όποϊαι εμπεριέχονται, εϊς αυτό τό έγγραφον προσφέρουν τήν πλέον ύπεύθυνον λΰσιν εις τό συνδικαλιστικά προβλήματα, όπως αυτό υφίστανται σήμερον.
30.- .Εϊς τάς 29 Ιανουαρίου 1945, Οταν η συμφωνία επετεύχθη,έπέκειντο διαπραγματεύσεις μεταξύ τοϋ Ε.Α,Μ. καί τής κυβερνήσεως.
Φυσικά ήκοΰσαμεν πάρα πολλά δι'αύ'τήν τήν Όργάνωσιν. Είναι εντελώς βέβαιον ότι αρχικώς εϊς τό Ε,Α.Μ μετεϊχον διάφορα κόμματα καί προσωπικότητες. Τό Ε.Α,Μ. δέν ητο αποκλειστικώς κομμουνιστικόν, έν τούτοις δέν φαίνεται νά υπάρχη άμφιβολία ότι οϊ κομμουνισταί ησκησαν μίαν κυρίαρχον έπιρροήν εϊς , τήν Όργάνωσιν, άπό τά πρώτα της στάδια καί ότι αύτη ή κυριαρχία εΐχε καταστη εϊς τήν πραξιν καθο λική, όταν ή ένοπλος σύγκρουσις ήρχισε εϊς τάς 3 Δεκεμβρίου τοϋ Ι944. ' Τόσον μάλιστα πλήρης ϋπήρξεν αυτή ή έπικράτησις εϊς τά μάτια της ελληνικής κυβερνήσεως ώστε, διαρκούσης της επισκέψεως μας, ή κυβέρνησις ηρνεϊτο απολύτως νά διαπραγματευθή με οιανδήποτε άλλην 'Οργάνωσιν εκτός τοϋ Κ.Κ.Ε.
31-Ειχομεν όλοι έντυπωσιασθή άπό τήν συχνότητα των κομμουνιστικών συνθημάτων καί τά γράμματα ' "Κ.Κ.Ε." με τά οποΐα κτίρια,τοίχοι, ακόμη καί αγάλματα εϊς τάς Αθήνας, είχον παραμορφωθη.Υπαινιγμοί δι' άλλα κόμματα, περιλαμβανομένου καί , τοϋ Ε.Α.Μ., ησαν συγκριτικώς σπάνιοι άλλα τό σήμα τοϋ σφυροδρεπάνου . ΰπηρχε παντοϋ. Εϊς τό στάδιον, ένα ' ώραΐο σύγχρονον έργον, μέ μαρμάρινες κερκίδες, τά γράμματα Κ.Κ.Ε. μεγέθους, τό κάθε ένα, τουλάχιστον 30 ποδών, ησαν χρωματισμένα κόκκινα. Τοϋτο, καθώς έπληροφορήθημεν, είχε γίνει, πολύ ένωρίτερον της εκρήξεως της ένοπλου συγκρούσεως. Φαίνεται ότι τό Ε.Α.Μ. ευρίσκεται εϊς στάδιον διαλύσεως καί είναι δυνατόν νά είχαν λάβει χώραν αποχωρήσεις ένωρίτερον εις μερικάς περιπτώσεις, άν δέν ύπηρχε ό φόβος τών αντιποίνων.
32.- Ό Ε.Λ.Α.Σ., ή στρατιωτική όργάνωσις τοϋ Ε.Α.Μ. φαίνεται νά ητο ακόμη περισσότερον ,ύπό τήν κυριαρχίαν τών κομμουνιστών. Καθώς έπληροφορήθημεν άπό έναν ά-νώτερον στρατιωτικόν, εΰρισκόμενον εϊς συνεχή έπικοινωνίαν μέ 69 περίπου άλλους άξιωματικούς συνδέσμους, οϊ όποιοι μέ τήν σειρά τους είχαν ύπηρεσιακήν επαφήν μέ τον Ε.Λ.Α.Σ., διαρκούσης τής γερμανικής κατοχής, εϊς τήν αρχήν ό Ε.Λ.Α.Σ. περιελάμβανε αξιωματικούς καί άνδρας μέ καλά στριατιωτικά προσόντα καί υψηλά Εθνικά ιδανικά. Τήν έποχήν έκείνην, προφανής σκοπός τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. ητο νά απελευθέρωση τήν χώραν άπό τους Γερμανούς, άλλα καθ'όσον ήμποροϋμεν νά κρίνωμεν μικρά πραγματική ένοπλος δρασις, άσχετος προς σαμποτάζ,διεξήχθη μεταξύ αΰτοϋ καί τών Γερμανών. Μας ανεφέρθη Οτι εϊς διαφόρους μονάδας τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. είχαν τοποθετηθη Πολιτικοί Επίτροποι (Κομμισάριοι) καί οτι αυτοί ήμπόδίζαν τήν στενήν συνεργασίαν μεταξύ τών Βρεττανών Συνδέσμων Αξιωματικών καί τών δυνάμεων του Ε.Λ.Α.Σ., πράγμα τό όποιον ητο ή αρχική έπιδίωξις. Τά όπλα τά όποια έρρίπτοντο άπό τους Βρεττανούς, άπεκρύπτοντο, κατά συμπέρασμα δι'άλλους σκοπούς, καί ό οπλισμός τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. διαρκούσης τής γερμανικής κατοχής συνίστατο, σχεδόν αποκλειστικώς, άπό Οπλα άρπαγέντα άπό τους Ιταλούς.
33.- Βεβαίως, δέν εΐχαμεν τρόπον νά έλέγξωμεν τάς πληροφορίας αΰτάς αλλά μας είχαν δοθή αναμφιβόλως μέ πληρη εϊλικρίνειαν καί άπό πηγάς έχουσας επαρκή γνώσιν των πραγμάτων. Αυτό έπεβεβαίωσε πληροφορίας τάς όποιας συχνά ειχομεν άπό μεμονωμένους "Αγγλους στρατιώτας καί άπό μέλη της ελληνικής κυβερνήσεως, οι όποιοι ανέφεραν περιπτώσεις όπου ό Ε.Λ.Α.Σ. αντί νά πολέμα κατά τών Γερμανών έμάχετο κατά των Ελλήνων ανταρτών, καθ'ήν στιγμήν αυτοί έπολέμουν πραγματικά εναντίον τών Γερμανών. Ήκοΰσαμεν πολλές τρομερές ιστορίες διά τον Ε.Λ.Α.Σ., άπό .άνδρες της Δευτέρας Ανεξάρτητου Βρεττανικης Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών, ή οποΐα μετεφέρθη αεροπορικώς άπό τήν Ίταλίαν τήν Ι4ην Όκτωβρίου, 1944
35.- Εϊς δήλωσιν τήν οποίαν έκαμε άπό τοϋ βήματος ό SIR WALTER CITRIN είπε προς τους στρατιώτας οτι ο σκοπός τής αποστολής, εις αυτό τό στάδιον, δέν ητο νά διατύπωση γνώμας άλλα νά εξακρίβωση τήν άλήθειαν. Ητο αληθές ότι ύπηρχε μεταξύ τών στρατευμάτων ένα αίσθημα δυσαρέσκειας, όφειλόμενον εϊς τό γεγονός oτι ή κατάστασις εϊς τήν Ελλάδα είχε παρουσιασθή εϊς τό βρεττανικόν κοινόν κατά τοιούτον τρόπον ώστε νά δίδεται ή έντύπωσις oτι τά βρεττανικά στρατεύματα έμάχοντο εναντίον τοϋ ελληνικού λαοϋ, ό όποιος τό μόνον διά τό όποιον ανησυχούσε ητο ή άποκατάστασις τών δημοκρατικών θεσμών; Υπήρχε κάποια αλήθεια εϊς τίς ιστορίες αϊ όποϊαι έφθασαν εϊς τά αυτιά τής Αποστολής οτι πολϊται, γυναίκες, ακόμη καί άδελφαί νοσοκόμοι πού ήσαν κρυφτα οπλισμένες, έπυροβολοΰσαν εναντίον τών στρατιωτών μας; Είχαν οϊ στρατιώται καμμίαν άπόδειξιν σκαιότητος καί αντιποίνων έκ μέρους της Αστυνο¬μίας καί τής Χωροφυλακής; Ειχαν διαπιστώσει οϊ στρατιώται μας τρομοκρατίαν καί φόβον μεταξύ τοϋ λαοϋ; Μία άνακοίνωσις ή οποία έκυκλοφόρησεν εϊς τήν Βρεττανίαν άπό τήν Όμοσπονδίαν τών Ελληνικών Ναυτεργατικών Σωματείων τοϋ Κάρδιφ, έκαμνε λόγον περί ενός όρκου τόν όποιον, καθώς έλέγετο, εΐχε δώσει κάθε ένας ό όποιος προσεχώρει εϊς τόν Ε.Λ.Α.Σ. καί οτι συμφώνως προς αυτόν έδεσμεύετο νά τηρήση άψογον συμπεριφοράν. Ό Σέρ WALTER CITRIN ήρώτησε. Άνταπεκρίνετο αυτή ή περιγραφή μέ τό είδος τών ανδρών τοϋ Ε,Λ.Α.Σ μετά τών όποιων τά στρατεύματα μας εϊχον έλθει εϊς σύγκρουσιν; "Οταν άνεγνώσθη ό oρος 6 τοϋ όρκου ό όποιος έλεγε ότι "δέν θά καταχρασθώ τίποτε τό όποιον δέν είναι ίδικόν μου διότι τοϋτο είναι άσυμβίβαστον προς την ύπερηφάνειαν καί τήν άξιοπρέπειαν τοϋ αληθινού άντάρτου" αυθόρμητοι ηχηροί γέλωτες ηκούσθησαν άπό τό ακροατήριον. Τό αυτό συνέβη καί μέ δι,αφόρους άλλους ορούς της υποτιθεμένης υποχρεώσεως.
36.- Τό άκροατήριον, έν συνεχεία, δι,ηρέθη εϊς πέντε ομάδας καί κάθε μέλος της Αποστόλης άνέκρινε έπί δύο σχεδόν ώρας μίαν ομάδα. Πολλαί άλλαι έρωτήσει,ς υπεβλήθησαν κατά τήν δι,άρκεμαν αυτών τών συζητήσεων, άλλα αϊ, ανωτέρω ερωτήσεις θά χρησιμεύσουν ώς παραδείγματα. ΑΪ απαντήσεις αϊ, όποιαι εδόθησαν άπό τους στρατιώτας επεβεβαίωσαν πέραν πάσης αμφιβολίας, οτί, υπήρχε.ένα βαθΰ αίσθημα δυσαρέσκειας δι'ώρισμένον μέρος τοϋ άγγλικοϋ τύπου καί ώρισμένα μέλη τοϋ Κοινοβουλίου" ότι, ητο, τουλάχιστον, άστεϊον νά'περιγράφωνται. τά οσα συνέβησαν εϊς τήν Ελλάδα, ώς χρησιμοποίησις άπροθύμων στρατιωτών, εϊς τήν πλευράν της αντιδράσεως, εναντιον ενός ' <<δημοκρατικοΰ λάου" ότι εϊς τήν πραξιν ολαι αϊ, δυνάμεις τοϋ Ε,Λ,Α.Σ. ήσαν με πολιτικήν περιβολήν καί ότι ητο σχεδόν αδύνατον διά τά στρατεύματα μας νά ξέχωρισουν ποΐοι ησαν οι, πολϊται καί πιοΐοι όχι," οτι, πολλαι γυναίκες, ακομη καί άδελφαί νοσοκόμοι, άναμφιβόλως έκρυβαν καί μετέφεραν όπλα επάνω τους" οτι, ενώ ένδεχομένως νά υπήρξαν μεμονωμένοι, πράξεις αντιποίνων ατομικώς ύπό αστυνομικών, δέν ΰπηρξε καμμία καί όποιαδήποτε άπόδειξις διά οργανωμένα η διά μεγάλης κλίμακος αντίποινα" οτι αμφότερα, καί φόβος καί τρομοκρατία, διεπστώθησαν εϊς τόν ελληνικόν λαόν καί προ καί μετά τάς μάχας" οτί ο υποτιθέμενος ορκος ο όποιος είχε δοθή άπό κάθε ανδρα τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. δέν άνταπεκρίνετο εϊς τήν διαγωγήν τήν οποίαν ε:πέδειξεν ό Ε.Λ.Α.Σ. κατά τάς μάχας, Ό Ε.Λ.Α.Σ. άπετελεΐτα άπό τούς πλέον βρωμερούς πολεμιστάς τούς οποιους συνήντησαν τά στρατευεΰματά μας. Οι στρατιώται μας εδωσαν μίαν διακήρυξιν τήν οποίαν εϊχε κυκλοφορήσει, τό Ε.Α.Μ, καί η οποΐα προεκάλεσε πικράν δυσαρέσκείαν εί,ς τά στρατεύματα μας. Ή διακήρυξις αύτη έφέρετο ώς απόσπασμα ενός άρθρου τής εφημερίδος ΜΑCHESTER GUARDIAN της Ι2ης Δεκεμβρίου 1944 καί έλεγε τά έξης: (παραθέτομεν λέξιν προς λέξιν ώς είχε τυπωθή).
ΒΡΕΤΤΑΝΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ
Κοιτάξατε πώς ό λαός σας αισθάνεται, διά τήν αθλιότητα καί τάς θανατώσεις τοϋ ελληνικού λαοϋ, τάς οποίας προεκάλεσαν τά όπλα τοϋ Σκόμπυ. Ή ΜΑCHESTER GUARDIAN τής Ι2ης Δεκεμβρίου 1944 γράφει,:
Τώρα πού" έτελείωσε ό λόγος τοϋ CHURCHILL ημπορούμε νά άκούσωμεν καλύτερα τά όπλα εϊς τους αθηναϊκούς δρόμους, Βρεττανικαί δυνάμεις αποστέλλονται συνεχώς εϊς τήν Ελλάδα καί βόμβαι πέφτουν εϊς τόν Πειραιά. Βρεττανικός στρατός είναι έπί τής Ακροπόλεως. Ταυτοχρόνως ομως ή βρεττανική ένότης κυνδυνεύει εϊς τήν χώραν μας καί η τιμή καί τό κΰρος μας διακυβεύεται.
Περαιτέρω συνεχίζει.
"Εξω άπό τάς Αθήνας, χωρίς άμφιβολίαν, ή χώρα εΰρίοκεται, εϊς τάς χειρας τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. Ευτυχώς οϊ ήγέται, τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. έπέδειξαν μέχρι, σήμερον μεγάλας συμφιλιωτικάς διαθέσει,ς αϊ όποίαι είναι, αδύνατον νά συνεχισθοϋν έαν έμεις εξακολουθούμε νά τους βομβαρδίζουμε με τήν άεροπορύαν μας
Καί ό"ταν έπμτύχωμεν νά καταλάβωμε τάς Αθήνας ποία θά είναι, ή συνέχεια; Θά καταχτήσωμεν όλόκληρον τήν Ελλάδα; δέν υπάρχει, παρά μία λϋσις τώρα όπως πάντοτε:. Μία κοινή συνεννόησης όλων τών πόλιτικών κομμάτων.
ΒΡΕΤΤΑΝΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ
"Σταματήσατε έναν πόλεμον ό οποίος ντροπιάζει, τήν χώραν σας.
Ε.Α.Μ." Σύγκρισις με" το πραγματικό άρθρον τοϋ ΜΑΝCΗΕSTER GUARDIAN άποδεικνΰει, ότι. τό εντός τών εισαγωγικών μέρος της διαχηρύξεως είναι, μία κακόγουστη μετάφρασις αποσπασμάτων (μερικές φορές χωρις είρμόν) άπό τό κυριον άρθρον τό οποίον είχε περίπου 900 λέξεις.
37.- Εϊς άπάντησι,ν ερωτήσεως άναφορικώς προς τόν ρόλον τόν οποίον επαι,ξε Ό Ε.Λ.Α.Σ. εΐς την καταδίωξί,ν των έν υποχωρήσει, γερμανικών δυνάμεων, μας έδηλώθη ότι καθ'όν χρόνον τό στρατεύματα μας έκινοϋντο προς βορράν, καταδιώκοντα τους Γερμανούς, συνηντησαν δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. αϊ. άποίαυ έκινοϋντο προς τήν άντιθετον κατεΰ-θυνσιν. Αυτό, κατά την αποψιν τών στρατιωτών μας, έπεδεύκνυε αναμφιβόλως οτι ο Ε.Λ.Α.Σ, ένδιεφέρετο περισσότερον νά έπιστρέψη εΐ,ς τάς Αθήνας, διά νά καταλάβη τήν έξουσίαν παρά νά πολεμηση κατά των Γερμανών. Μας εχαμε εντύπωσιν ή ομόφωνος γνώμη τών Βρεττανών αυτών στρατιωτών, και πολλών άλλων τους όποιους συνεβουλεΰθημεν, οτι άν τά στρατεύματα μας, δέν διετάσσοντσ νά δράσουν εναντιον τοϋ Ε.Λ,Α,Σ. θά έγίνετο καθολική σφαγή είς τάς Αθήνας. Μακράν τοϋ νά θεωρουν τήν δρασιν αυτήν ώς πρόωρον, οι έν λόγω άνδρες εξέφρασαν τήν βεβαίαν γνώμην οτι άν είχον αναλάβει- δρασιν άκόμη ένωρύτερον, τουτο θά τους είχε προστατεύσει, άπό περιττά περιστατικά τραυματισμών και άπωλευών ζωής. "Εχομεν τήν άκλόνητον γνώμην οτι, όταν ολόκληρος ή ιστορια αύτοΰ τοϋ αγώνος θά έχει, γραφή, ό λαός της χώρας μας θά είναι, υπερήφανος διά τό θάρρος, τήν εύψυχΐαν, τήν συγκράτησιν και τήν σταθεράν συμ-περιφοράν τών δυνάμεων μας είς τήν Ελλάδα, κάτω από περυστάσεις μεγιστων δυσχερειών.
38.- Άπό πολλάς πηγάς ήκούσαμεν τρομεράς ιστορίας διά τάς φρικαλεότητας, τάς όποίας είχε διαπράξει, ενα τμήμα τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. τό όποιον όνομάζετο Ο.Π.Λ.Α. Οίαδηποτε και αν είναι, ή αλήθεια, πιστεύεται ανεπιφυλάκτως και καθ' όλοκληριαν, άπό τήν μεγάλην πλειοψηφιαν τοϋ Αθηναικοϋ λάου, ότι ή Ό.Π.Λ.Α. Ητο μία τρομοκρατική όργάνωσυς η όποια έδολοφόνησε πληθος πολιτών πού δέν είχαν καμμιαν σχέσιν με" τόν ενοπλον αγώνα.
Απ εύθείας άποδεικτικά στοιχεΐ,α επήραμε άπό τάς χηρας μερικών συνδικαλιστών οί όποιοι, ώς έλέγετο, είχαν έκτελεσθη άπό την Ο.Π.Λ.Α. άνευ δίκης. Άπό αύτάς τάς μαρτυρίας θά ητο λάθος νά σχηματιση κανείς την γνώμην ότι ολαι αι εκτελεσθεις εγιναν αφοΰ έξεσπασεν ό έμφύλιος πόλεμος. Αναμφιβόλως μερικαί είχον γινει ένωρίτερον. Έπεσκέφθημεν έπίσης τό Περιστέρι, μίαν συνοικίαν τών Αθηνών, όπου εις ενα χώρον παραπλεύρως τοϋ νεκροταφείου ειδαμε πτώματα τά όποία είχαν άνασυρθη άπό λάκκους. Περίπου 250 πτώματα εύρίσκοντο έκτεθειμένα προς άναγνώρισιν καί άπεμενον άκόμη πολλοί λάκκοι νά άνοιχθοϋν. Ύπεβάλομεν έπί τόπου, έρωτήσεις προς συγγενείς καί δέν φαίνεται νά συντρέχη λόγος άμφιβολίας οτι εις την πραγματικότητα όλοι, άν οχι καθ'ολοκληρίαν, οι νεκροί υπήρξαν θύματα οργανωμένου εγκλήματος. "Ολοι είχαν έκτελεσθη έκ τοϋ πλησίον. Δέν ύπηρχε κανένα σημειον καμμιας πάλης καί πολλά άπό τά θύματα ειχον τά χέρια τους δεμένα πισθάγκωνα με σχοινί η σύρμα ήλεκτρικοϋ καλωδίου, Διεξηγάγομεν έπί τούτου άνακρίσεις, καί πρόσωπα ανώτερα υποψίας καί απολύτως ενημερωμένα έπί των γεγονότων μας διαεβαίωσαν οτι ούτε άγγλικά ούτε έλληνικά στρατεύματα ή εθνοφρουροί ύπηρχον εις τήν περιοχήν όταν εγιναν αί έκτελέσεις. Τά περί ών πρόκειται πτώματα είχαν ανακαλυφθη ολίγας ημέρας μόνον προ της άφίξεώς μας εις τάς Αθήνας. Γνωμάτευσις Βρεττανων καί Ελλήνων στρατιωτικών ιατρων ,άποδευκνύει ότι ό θάνατος ειχε έπελθει, κατά τήν διάρκειαν ένος μηνός, προ' της 21ης Ιανουαρίου 1945.
Εϊς τάς 31 Ιανουαρίου 1945 άνεκοινώθη επισήμως οτι εις ώρισμένας περιοχάς, μέχρις εκείνης της ημερομηνίας, ειχον έκταφή 1050 πτώματα ανδρών καί 168 γυναικών. Οι, άριθμοί αυτοί δέν περιλαμβάνουν τα πτώματα εκεινων οι, οποιοι εφονευθησαν εις τάς μαχας η τών 800 περιπου οι. όποιου μετεφέρθησαν εις τό νεκροταφειον. Τά περισσότερα εκ τών πτωμάτων τά όποια ειδομεν ήσαν ανυπόδητα και σχεδόν γυμνά. Άπό τον Άντιβασιλέα έπληροφορήθημεν οτι, καθ' όσον ημπορούσαν νά ΰπολογί'σουν, ο αριθμός τών δολοφονηθε'ντων προσώπων ανήρχετο εις 10.000 τοϋλάχιστον.
41.- Μεγάλας δυσκολίας είχε ή στέγασις τών κρατουμένων άφοϋ ολαι αι. φυλακαι των Αθηνών είχον ουσιαστικώς καταστραφη, καί εϊς τά αστυνομικά τμήματα είχε παραβιασθη τό άδιαχώρητον. Μεγάλος αριθμός κρατουμένων ήσαν εϊς στρατόπεδα συγκεντρώσεως υπο τον έλεγχόν τών βρεττανικών άρχων. "Υπήρχε ανεπάρκεια κουβερτών και τά πράγματα χαθίσταντο δύσκολα καί έκ της ελλείψεως καυσίμων. Μας προειδοποίησε οτι δέν θά ευρίσκαμε ΐκανσποιητικάς συνθήκας, άλλα εδέχθη προ-θόμως τήν πρότασίν μας νά επισκεφθούμε μερικούς άπό τους χώρους οπού οί φυλακισμένοι έκρατοΰντο.
Πράγμα τό όποιον έγένετο τήν έπομένην ήμέραν. Διεπιστώσαμεν οτι οχι μόνον ΰπηρχε μεγάλη ελλεΐψις κουβερτών καί κρεββατιών, αλλά καί ανεπάρκεια τροφίμων, τουλάχιστον εϊς τήν περίπτωσιν τών ανδρών κρατουμένων τους οποίους εϊδομεν. Ικανοποιητικών ητο τό αποτέλεσμα τής έρεύνης μας άπό της απόψεως οτι ή ελληνική κυβέρνησις, κατά τό μέτρον τοϋ ανθρωπίνως δυνατού, ήγωνίζετο νά εξάλειψη αύτάς τάς δυσκολίας καί νά επίσπευση τήν έξέτασιν τών κρατουμένων, απολυουσα εκείνους κατά τών οποίων δέν ύπηρχον σοβαρά στοιχεία. Μέ πολλήν εϋχαρίστησιν έπληροφορήθημεν ότι μία αστυνομική αποστολή έξωτε ρικοΰ άπό τήν Μεγάλην Βρεττανίαν είχε παρακληθη άπό τήν έλληνικήν κυβέρνησιν νά βοηθήση εϊς τη'ν άναδιοργάνωσιν της αστυνομίας. Υπάρχον ενδείξεις άπ'ολας τάς πλευράς ότι η βοήθεια τής Μεγάλης Βρετ-τανίας εϊς τους είδικούς κλάδους τής αστικής διοικήσεως θά ητο ευπρόσδεκτος,
42.- Εϊς δυο περιπτώσεις, κατά τήν διάρκειαν τής επισκέψεως μας, συνηντήσαμεν ομήρους τους οποίους μόλις είχευ άφησει ελεύθερους ό Ε.Λ.Α.Σ. Ή πρώτη ομάς ητο εϊς τάς Αθήνας. Ή κατάστα¬σης αυτών τών ανθρώπων ηίταν αξιο¬θρήνητος. Οΰτε ένας έξ αυτών δεν έφορ ι* υποδήματα τής προκοπής και, ίσαν πολύ έλαφρά ντυμένοι με παλαβά καί κουρελιασμένα ρούχα. Διηγοΰντο περιστατικά σοβαρας κακαμεταχειρήσεως άπό τους φρουρούς τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. Εϊς αυτό το ίδιο μέρος είδαμε τρία πολύ νεαρά μέλη του Ε.Λ.Α.Σ. τά οποΐα είχον συλληφθή αιχμάλωτοι. "Ολοι, τους έδήλωσαν, μετ' έμφάσεως ότι δέν τους είχε ζητηθή νά δώσουν κανέναν όρκο η ν αναλάβουν καμμίαν ύποχρέωσιν ένανντι τοϋ Ε.Λ.Α.Σ. έκτος του οτι. θά έμάχοντο τους Γερμανούς, πράγμα τό όποιον στην πραγματικότητα, είπαν ότι ποτέ δέν έκαμαν.
43.- Εΐς τήν Λειβαδιάν είδαμε μια ομάδα ομήρων πού μόλος είχε άφιχθή άπό τά βουνά. Μεταξύ αυτών ησαν γέροντες καί ένας αριθμός κοριτσιών καί γυναικών. "Ολοι, έβεβαίωναν πώς είχαν έξαναγκασθή νά περπατήσουν απο τάς Αθήνας εϊς τά βουνά, μίαν άπόστασιν περίπου 150 μιλίων. "Οσοι ησαν ανίκανοι, νά συμβαδίζουν μέ τους υπολοίπους, οί φρουροι τους έφεροντο κτηνωδώς καί μερικές άπό τάς γυναίκας όμηρους είπαν ότι αυτές οϊ ίδιες είχον ίδή τρεις όμηρους, εϊς τον ίδικον τους τομέα νά τους μαχαιρώνουν οϊ, φρουροι μέχρι, θανάτου. Καί προσέθεσαν, "καί ό ιδικός μας ητο έ'νας άπό τους τομείς μέ την καλυτέραν μεταχείρησιν". δέν φαίνεται, νά ϋπάρχη βάσιμος αμφιβολία ότι, γε¬νικώς, ή μεταχείρησις τών. όμηρων άπό τον Ε.Λ.Α.Σ. ητο σκληρά και απάνθρωπος. ΟΪ περισσότεροι, απ ό'σο,υς είδαμε είχαν έξαναγκασθή νά βγάλουν τά παπούτσια τους καί νά βαδίζουν άνυπόδυτοι. Άπό άλλους, πάλιν, είχον αφαιρέσει τά ενδύμα¬τα των καί τους τά ειχον αντικατα¬στήσει, μέ κουρελι,α. Έπενειλημμέ-νως μας είχον εϊπή, "Αγγλου αξιω¬ματικοί καί στρατιώτου, μέ τους όποιους εΐχομεν συζητηθεί, τό θέ¬μα τοΰτο, οτι εϊς τον Ε.Λ.Α.Σ., είχαν αναμφιβόλως, προσχωρήσει, πολλά εγκληματικά στοιχεία πού είχαν έπωφεληθή άπό τό άνοιγμα τών φυλακών και κανένας πραγματι¬κός έλεγχος δέν ητο δυνατόν ν'ά-σκηθή άπό τον Ε.Λ.Α.Σ. εϊς αυτά τά στοιχεία.
44,- Έλάβαμεν συνέντευξιν μέ αρκετούς Βρεττανούς αιχμαλώτους πολέμου τών Σωμάτων Αεροπορικού Σχηματισμου C.M.Ε. πού εύρίσκοντο εϊς τά χέρια του Ε.Λ.Α.Σ. τριάκοντα πέντε ημέρας και είχον επιστρέψει βάσει τών συμφωνιών ανταλλαγής (αιχμαλώτων). Είχον ϋποστή μεγάλας κακουχίας, είχον κάμει πορείαν 150-200 μιλίων, συχνά έπέρασαν 30 ολόκληρους ώρας χωρίς ψωμί, τό όποιον εϊς τάς αρχάς ητο ή μονή τροφή πού τους έδιδαν. Έκοιμώντο εϊς εγκαταλελειμμένα καλύβια η σταύλους, εϊς σχολεία η κατεστραμμένα κτίρια κλπ., καί εϊς κάθε άλλαγήν φρουρών, ή όποια έφαίνετο νά γίνεται συχνά, τους αφύπνιζαν καί τό κλέψιμο τών πραγμάτων τους άρχιζε μπόττες, επενδύτες, κάθε τι τό όποιον είχε άξίαν. Εϊς τήν πλειονότητα τών περιπτώσεων, οϊ άνδρες δέν είχον καθόλου κουβέρτες, τό κυριώτερο στρώμα κατά γής ήταν παλαιά τσουβάλια, καθώς δε' έπερπατοΰσαν επάνω εϊς χιονισμένα βουνά υπέφεραν πολύ άπό τό τσουχτερό κρϋο, Όσάκις παρεπονοϋντο διά τήν ύγείαν τους, τά πονεμένα τους πόδια κλπ., τους ηγνόουν καί οί άνδρες έφοβοϋντο ότι δέν θ'άντέξουν καθώς θά συνέχιζον νά τους κλέπτουν τά πράγματα τους.
Οί περισσότερου άπό τους φρουρούς ηταν περίπου είκοσι ετών η καί μικρότεροι, και σκληροί. Εϊς μίαν πόλιν, ενα μεγάλο ποσόν χρημάτων, δαχτυλίδια κλπ., είχε έπιστραφη εϊς κάποιον από τους άνδρες μέ τη'ν έπέμβασιν ένας αξιωματικού του Ε,Λ.Α,Σ. ΟΪ φρουροί δέν είχον καθόλου στρατιωτιίκήν άγωγήν καί κανένα πολιτικό "πιστεύω" έκτος άπό τό δτι όλοι ήσαν σύμφωνοι νά μην έπιστρέψη ο Βασιλεύς. Ή συμπεριφορά καλής θελήσεως έναντι των αιχμαλώτων ητο διάφορος άπό χωρίου εϊς χωρίον καί οταν έπεδεικνύετο, τοΰτο έγίνετο κρυφίως. ΕΪδον ομήρους εϊς πορείαν πολύ κακοντυμένους καί ύπό κακήν μεταχείρισιν, χαί Ιταλούς αιχμαλώτους νά έργάζωνται εϊς δρόμους μέ φρουρούς άνδρας τοϋ Ε.Λ,Α.Σ, οϊ αιχμάλωτοι αυτοί εύρίσκοντο εϊς άζιοθρήνητον κατάστασιν. Έντύπωσιν μας έκαμε τό υψηλό ηθικό τών παιδιών μας, άν ληφθοΰν ϋπ'οψιν αϊ στερήσεις τάς οποίας είχον ύποστη καί μας έζήτησαν νά κάμωμεν είδικάς παραστάσεις διά λογαριασμόν των προς έπαναπατρισμόν των εϊς Άγγλίαν, ύπογραμμίζοντες οτι κατά παγιαν τακτικήν, προκειμένου περί αιχμαλώτων πολέμου τό οριον των 61 ήμερων ητο εκείνο εϊς τό όποιον έθεωρούν οτι θά ημπορούσε νά μειωθη ό χρόνος διά την ϊδικήν των περίπτωσιν. Ίδιαίτερον ενδιαφέρον είχε τό πράγμα εϊς τήν περίπτωσιν τών ανδρών άπό τους όποιους επήραμε συνέντευζιν, οτι κατά πλειονότητα ήσαν μέλη της ενώσεως ταχυδρομικών υπαλλήλων, καί μάλιστα μέλη μέ άνεπτυγμένην συνδικαλιστικήν συνείδησιν, έλάμβανον δε καί τήν εφημερίδα της Ενώσεως,
45.- "Εν άναπόφευκτον επακόλουθον των παρόντων προβλημάτων εϊς την Ελλάδα, ητο ή σχεδόν πλήρης έξάρθρωσις της βιομηχανικής καί εμπορικής ζωής της χώρας. Τοΰτο οφείλεται κυρίως είς την πολιτικήν τών Γερμανών οι, οποίου άπεγυμνωσαν την χώραν άπό κολλάς πρωτας ΰλας της, σιδηροδρομικόν έξοπλισμόν καί οικονομικούς πόρους. Τά καύσιμα είναι, εϊς την πραξιν, ανύπαρκτα, αν καί, είς τά διάφορα διαμερίσματα της χώρας, ό άγροτικός πληθυσμός είναι, είς θέσιν νά συλλέγη ξύλα. Ή μαζική ανεργία είναι, ευρέως διαδεδομένη τόσον μεγάλαι καταστροφαί έχουν γίνει. εις τά εργοστάσια καί τάς βιομηχανικός εγκαταστάσεις, αλλαι άπό τους Γερμανούς καί άλλαι άπό συμμαχικόν βομβαρδισμόν, καί κατά τό μεγαλυτερον μέρος των διαρκοΰντος τοϋ εμφυλίου πολέμου, είς σημεϊον ώστε η άναστήλωσις της ,βιομηχανίας είναι, φυσικόν νά απαίτηση πολύν χρόνον. Είς την πραγματικότηα ή χώρα εξαρτάται,, όσον άφορα εΐς τά κυριώτερα εφόδια της, εϊς είδη διατροφής, άπό τάς συμμαχικας στρατιωτιχάς αρχάς. Υπάρχει, σχεδόν παντελής ελλειψις πρώτων υλών. Κατά τον χρόνον της παραμονής μας είδαμε σημεία αναζωογονήσεως, παραμένει, ομως άναμφισβήτητον οτι αν δέν καταφθάσουν ενισχύσεις (βοήθεια) είς σημαντιχώς εκτεταμένην κλίμακα, άπό την Άγγλίαν καί τάς 'Ηνωμένας Πολιτείας, ή οικονομική κατάστασης της Ελλάδος θά παραμείνη ουσιαστικώς εΐς την σημερινήν της αποδιοργανωμένην κατάστασιν, Κατ'αϋτόν, ομως, τον τρόπον εκλείπει, ή αναγκαία βάσις δία την άποκατάστασιν πολύτοκης σταθερότητος καί ηρεμίας. Τό κόστος ζωής έχει, άνέλθη είς ανήκουστα υψη καί τό χρήμα παρ'όλας τάς προσπαθείας σταθεροποιήσεως, έχει, σχεδόν άπωλέσει τό νόημα του. Είς πολλάς περιπτώσεις, αι. συναλλαγαί είς είδος αποτελούν τό καταφΰγιον. Κάμνομεν έπείγουσαν εκκλησιν προς τάς κυβερνήσεις της Μ. Βρεττανίας καί των Ηνωμένων Πολιτειών νά επιδείξουν ίδιαιτέραν προσοχήν επί της σοβαρότατης αυτής καταστάσεως. Ή Ελλάς έχει έπείγουσαν ανάγκην εφοδιασμού είς πρώτας ϋλας, μηχανήματα, ανταλλακτικά καί εξαρτήματα καί διευρύνσεως των μεταφοριχών μέσων.
46.- Ακόμη καί αν ύποθέσωμεν οτι επιτυγχάνεται, ή αποκατάστασης σταθερών πολιτιχών συνθηκών, η άνασύστασις τών έλληνιχών συνδικαλιστίχων οργανώσεων θά πα-ρουσιάζη ενα σοβαρόν πρόβλημα. Ή πολιτική τών Γερμανών νά χωρίσουν τόν έλληνικόν λαόν είς άντιμαχομένας μερίδας συνέβαλε, εν μέρει είς τά πρόσφατα τραγικα γεγονότα είς την Ελλάδα ένώ τά πικρόχολα αισθήματα που προεκάλεσε ο εμφύλιος πόλεμος θά χρειασθούν πολλά χρόνια διό νά κατευνασθούν. Άπό άλλης πλευράς εχομεν τήν γνώμην οτι έπεσημάναμεν, μεταξύ τών ανθρώπων με τους οποίους ήλθαμε είς έπαφήν, μίαν γενικήν έπιθυμίαν δια τήν πληρεστέραν δυνατήν δημοκρατικήν εχφρασιν καί έργατιχών καί πολιτικών ιδανικών, τό οποίον αν έπραγματοποιείτο θά έβοήθει είς τήν επίλυσιν πολλών προβλημάτων τοϋ συνδικαλισμού. Είμεθα βέβαιοι ότι τό Βρεττανικόν Συνδικαλιστιχόν Κίνημα θά είναι, έτοιμο νά παίξη τόν ρόλον του διά της παροχής κάθε δυνατής βοηθείας είς τό μέγα χρέος άνοικοδομήσεως τών Έλληνιχών Συνδικαλιστικών Όργανώσεων, αί οποΐαΐ ημπορούν μέ τήν σειράν των νά προσφέρουν πολλά διά τήν εξοδα τής Ελλάδος άπό τήν θλιβεράν θέσιν είς τήν οποίαν ευρίσκεται,. Ουδεμία υπάρχει, αμφιβολία, καί αί πολλαί έπιδαψιλεΰσεις αί όπαΐαι μας έπεφυλάχθησαν τό έπιβεβαιοϋν, οτι ό ελληνικός λαός αισθάνεται εύγνω-μοσυνην διά τήν βοήθειαν ή όποια τοϋ έχει ήδη προσφερθή άπό τους συμμάχους. Αί άνάγκαι, ομως, εξακολουθούν νά είναι μεγάλαι καί έπείγουσαι.
Παράρτημα Α '
ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΒΡΕΤΤΑΝΙΚΗΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑΝ,
ΚΑΤΑ ΤΗΝ 10ην ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1945.
Τήν αντιπροσωπεέαν άπετέλουν οϊ
κ. Κρόκος κ. Κατσικόπουλος κ, Καρέκλας
κ. Σταματόπουλος κ. Παπάζογλου κ, Χατζηεφραιμίδης
κ. Δενδρινός κ. Λιμπέρατος κ Φιλιπόπουλος
κ. Κουντογοΰρης κ, Δημητράκης κ. Ελευθερίου
κ. Τσαγγαράκης κ. Τζάρρης κ. Καννεας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β*
Τήν 29ην Ιανουαρίου 1945 επετεύχθη συμφωνία μεταξύ τής προσωρινής Έκτελεστικης Επιτροπής της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών καί τών αντιπροσώπων της προηγουμένης Εκτελεστικής Επιτροπής, Ή αντιπροσώπευα τοϋ Συνεδρίου τών Βρεττανιχών Συνδικαλιστικών Όργανώσεων συνεκάλεσε εϊς συνεδρίασιν εϊς τάς Αθήνας, τήν 29ην Ίανουαριου 1945, τήν προσωρινήν έκτελεστικήυ έπιτροπήν τής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών καί τούς εκπροσώπους της προηγουμένης εκτελεστικής επιτροπής. Εις τήν συνεδρίασιν αυτήν συνεφωνήθησαν τά ακόλουθα;
1.- ΑΪ, έκλογαί εϊς όλας τάς Έργατικάς "Οργανώσεις θά διεξεχθοΰν συμφώνως προς τήν νομοθεσίαν, τήν ϊσχΰουσαν προ τής 4ης Αύγουστου 1936.
2.- ΑΪ έκλογαί θά διεξαχθούν συμφώνως προς τοός κανονισμούς οϊ όποιοι ειχον θεσπισθη άπό τάς οργανώσεις προς τής 4ης Αυγούστου 1936 καί κατά τρόπον ό όποιος θά διασφαλίζη τήν έλευ-θέραν εκφρασιν τής θελήσεως τών εργατών καί τήν έλευθέραν ϋπόδειξιν τών εκλεγμένων αντιπροσώπων τους.
3.- Προς διασφάλισιν τών όρων της παραγράφου 2 αϊ έκλογαί θα διεξαχθούν υπό τόν έλεγχόν τών δικαστικών άρχων πού" θά εκπροσωπούνται άπό δικαστάς, οϊ όποιοι θά διορίζωνται άπό τόν "Αρειον Πάγον.
4.- Τών εκλογών θά έποπτευη μία Επιτροπή τής όποιας ή σΰνθεσις θά εχη ώς έξης: Εις εκπρόσωπος τής παρούσης προσωρινής εκτελεστικής επιτροπής της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών, Εις εκπρόσωπος της προηγουμένης εκτελεστικής επιτροπής, ό όποιος θά προταθη άπό τήν παροϋσαν έπιτροπήυ καί ό όποιος θά εγκρίίθή από τόν Ύπουργόν Εργασίας, υπο τόν ορον ότι ουτος δέν έχει έπαφήν ή σχέση μέ τό Ε,Α,Μ, καί εις αντιπρόσωπος τοϋ Συνεδρίου Συνδικαλιστικών Όργανώσεων ό όποιος θά φθάση εϊς Αθήνας εϊς εϋλογον χρονον πρό τής 15 Φεβρουαρίου 1945.
5,- Ή προσωρινή εκτελεστική Επιτροπή της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών έδήλωσεν οτι προ ή κατά την Ι5ην Φεβρουαρίου 1945 θά διεξήγε έκλογάς μόνον εϊς τάς 'Αθήνας και τόν Πειραιά καί δια είκοσι τό πολύ" συνδικαλιστικάς οργανώσεις, δι' έκάστην τών δυο τουτων πόλεων.
Β.- Θά προκηρυχθούν και θά διεξαχθούν έπισης έκλογαι' και εϊς τάς άλλας πόλεις, όταν αΰταί περιέλθουν υπο τον έλεγχόν της ελληνικής κυβερνήσεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ τα σχόλια να είναι κόσμια και να σέβεστε τους χρήστες