ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ

Τραγούδια για τη Βόρειο Ήπειρο κατεβάστε απο ΕΔΩ

Βόρεια Ήπειρος: Το χρονικό του αυτονομιστικού αγώνα Αφιέρωμα στην 88η επέτειο της Αυτονομίας της Βόρειας Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914) 5 Νοεμβρίου 1912 : Ο ταγματάρχης χωροφυλακής Σπήλιος Σπυρομήλιος, με σώμα 2.000 αντρών, κυρίως Κρητών εθελοντών, αποβιβάζεται στη Χειμάρρα και ελευθερώνει από τους Τούρκους την γύρω περιοχή. Δεκέμβριος 1912 - Μάρτιος 1913 : Ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει την μια μετά την άλλη, τις πόλεις της Βόρειας Ηπείρου, υποδεχόμενος ως ελευθερωτής από τον ντόπιο πληθυσμό. 27 Δεκεμβρίου 1912 : Η Διάσκεψη του Λονδίνου, αναγνωρίζει το ανύπαρκτο έως τότε Αλβανικό Κράτος. Νοέμβριος 1913 : Διεθνής Επιτροπή περιοδεύει σε πόλεις και χωριά της Βόρειας Ηπείρου, προκειμένου να καθορίσει την Εθνολογική σύνθεση της περιοχής και να αποφασίσει εάν παραχωρηθεί στην Αλβανία. Οι πιέσεις και οι εκβιασμοί, κυρίως Ιταλών και Αυστριακών, προς αυτή την κατεύθυνση, καθίστανται απροκάλυπτοι. 17 Δεκεμβρίου 1913 : Υπογράφεται το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, με το οποίο η Βόρεια Ήπειρος παραχωρείται στην Αλβανία. Σύσσωμος ο Ελληνισμός αντιδρά και διαμαρτύρεται για την κατάφωρη αδικία. 31 Ιανουαρίου 1914 : Οι Πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων, απαιτούν από την Ελληνική Κυβέρνηση, την άμεση αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Βόρεια Ήπειρο, εκβιάζοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση δεν θα παραχωρούνταν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα. 25 Φεβρουαρίου 1914: Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοινώνει στην Ηπειρωτική Επιτροπή το αμετάβλητο της Ευρωπαϊκής απόφασης. Παράλληλα με τις προτροπές να μην λιποψυχήσουν και να κρατήσουν τον Εθνισμό τους, τους καλεί να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων δίχως κάποια αντίσταση. Εν συνεχεία θα οριστεί η 1η Μαρτίου ως ημερομηνία έναρξης της αποχώρησης του Ελληνικού Στρατού από την Βόρεια Ήπειρο. 9 Φεβρουαρίου 1914 : Η Πανηπειρωτική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο Αργυρόκαστρο στέλνει έντονη διαμαρτυρία στις Μεγάλες Δυνάμεις και εκλέγει επιτροπή που αναλάμβάνει την ηγεσία του Αυτονομιστικού Αγώνος. Ένοπλα τμήματα με την επονομασία "Ιεροί Λόχοι" αρχίζουν να οργανώνονται στις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Ηπείρου. Την ίδια ημέρα ο αρχηγός των Χειμαρριωτών Σπ.Σπυρομήλιος, καταργεί τις Ελλαδικές Αρχές και κηρύσσει την αυτονομία της Χειμάρρας. 10 Φεβρουαρίου 1914 : Η Ελληνική Κυβέρνηση διατάζει τον συνταγματάρχη Δ.Δούλη να συλλάβει τον Σπ.Σπυρομήλιο, μη γνωρίζοντας ότι τόσο αυτός όσο και πλήθος άλλων αξιωματικών, έχουν προσχωρήσει στην Βορειοηπειρωτική Επανάσταση. Φυσικά ο Δ. Δούλης αρνείται να εκτελέσει την διαταγή. 16 Φεβρουαρίου 1914 : Σχηματίζεται προσωρινή Κυβέρνηση της Αυτονόμης Βόρειας Ηπείρου με πρόεδρο τον Γεώργιο Χρηστάκη - Ζωγράφο. 17 Φεβρουαρίου 1914 : Υψώνεται και επίσημα έξω από το Αργυρόκαστρο, η σημαία της Αυτονομίας, παρουσία κλήρου, λαού και 2.000 ενόπλων. Την ίδια ημέρα στην Κορυτσά ο συνταγματάρχης Κοντούλης, αφού προηγουμένως - ακολουθώντας τις υποδείξεις της Ελλαδικής Κυβερνήσεως - είχε απαγορεύσει την συγκρότηση ενόπλων τμημάτων από τους Βορειοηπειρώτες, παραδίδει αμαχητί την πόλη στους Αλβανούς. Εν συνεχεία οι Αλβανοί εξαπολύουν ένα άγριο πογκρόμ κατά των ελληνικών πληθυσμών. 18 Φεβρουαρίου 1914 : Η περιοχή Κολωνίας παραδίδεται από τον συνταγματάρχη Κοντούλη με πρωτόκολλο στους Τουρκαλβανούς, οι οποίοι υπό τα απαθή βλέμματα Ολλανδών αξιωματικών προχωρούν σε σφαγές κατά των Ελλήνων. Εν συνεχεία ακολουθούν σκληρές συγκρούσεις με τους Βορειοηπειρώτες επαναστάτες. 2 Μαρτίου 1914 : Με την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την περιοχή Χειμάρρας, 800 Τουρκαλβανοί υπό την διοίκηση Ιταλών αξιωματικών επιτίθονται στο χωριό Βούνοι. Οι Βουνιώτες αποκρούουν την επίθεση και περνούν σε αντεπίθεση, τρέποντας σε άτακτη φυγή τις Αλβανικές ορδές. 4 Μαρτίου 1914 : Πραγματοποιείται συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Βόρειας Ηπείρου με τον αντιπρόσωπο της Αλβανικής Κυβερνήσεως Ολλανδό ταγματάρχη Θόμφων. Μετά από δύο ημέρες άκαρπων συνομιλιών, οι συγκρούσεις ξαναρχίζουν. 7 Μαρτίου 1914 : Μετά από λυσσώδης μάχες κοντά στο χωριό Κόδρα, οι Βορειοηπειρώτες κυριολεκτικά διαλύουν τις Αλβανικές δυνάμεις, οι οποίες απωθούνται προς τον βορρά. 15 Μαρτίου 1914 : Οι αριθμητικά υπέρτερες δυνάμεις των Αλβανών, υπό την διοίκηση Ολλανδών και Ιταλών Αξιωματικών, δέχονται θυελλώδη επίθεση του Βορειοηπειρωτικού Στρατού στην περιοχή της Κλεισούρας που είχαν καταλάβει. Οι Αλβανοί αναγκάζονται να υποχωρήσουν. 20 Μαρτίου 1914 : Οι Έλληνες της Κορυτσάς, έχοντας υποστεί ένα μήνα άγριων διώξεων, επαναστατούν και καταφέρνουν να απελευθερώσουν την πόλη. 24 Μαρτίου 1914 : Λόγω της καθυστέρησης ενισχύσεως των Ελλήνων της Κορυτσάς, μεγάλες Αλβανικές δυνάμεις ανακαταλαμβάνουν την Κορυτσά. 2.500 ένοπλοι Βορειοηπειρώτες διαφεύγουν και ενώνονται με τον υπόλοιπο Αυτονομιστικό Στρατό. Θα ξαναδούν την πολύπαθη πόλη τους, τρεις μήνες αργότερα, όταν ο Στρατός της Βόρειας Ηπείρου θα μπει ελευθερωτής στην Κορυτσά. 9 Απριλίου 1914 : Επίθεση 1.500 Αλβανών στο χωριό της Χειμάρρας Πυλιούρι, αποκρούεται με επιτυχία. Οι Αλβανοί υποχωρούν αφήνοντας πολλούς νεκρούς και αιχμαλώτους. 12 Απριλίου 1914 : Οι Αλβανοί επιτίθεται στο χωριό Παλιάσα της Χειμάρρας. Αποκρούονται και υποχωρούν άτακτα προς τον αυχένα της Λογαράς. Εκεί πέφτουν σε ενέδρα αποσπάσματος Κρητών εθελοντών, το οποίο τους αποδεκατίζει. Όσοι επέζησαν συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. 18 Απριλίου 1914 : Μετά από υπόδειξη Ιταλών και Ολλανδών Αξιωματικών, Αλβανικές δυνάμεις επιτίθονται και καταλαμβάνουν το στρατηγικής σημασίας φρούριο του Μπούσι, αποκόπτοντας έτσι την επικοινωνία της Χειμάρρας με τους Αγίους Σαράντα. Δύο μήνες αργότερα, ο Αυτονομιστικός Στρατός της Β. Ηπείρου θα ανακαταλάβει το φρούριο, αποκαθιστώντας την επικοινωνία Χειμάρρας - Αγίων Σαράντα. Σκληρές μάχες λαμβάνουν χώρα και Β.Δ. του Αργυροκάστρου, κοντά στο μοναστήρι του Τσέπου. Η νικηφόρα έκβαση των μαχών θα κρίνει κατά μεγάλο βαθμό την τύχη του Αγώνα. Οι Αλβανοί θα καταδιωχθούν σε μεγάλο βαθμό προς το βορρά. 25 Απριλίου 1914: Οι Βορειοηπειρωτικές δυνάμεις της περιοχής Κολώνιας, ενισχυμένες από δύο μεγάλα σώματα Κρητών εθελοντών και ένα Αιτωλοακαρνάνων, μετά από τριήμερο συνεχή αγώνα, εκδιώκουν τις Αλβανικές δυνάμεις από ολόκληρη την επαρχία. Οι Αλβανοί αφήσουν πίσω πάνω από 500 νεκρούς, με τον αρχηγό τους Wani Bey Starjia. Την ίδια ημέρα, αφού η Αλβανική Κυβέρνηση δέχθηκε όλους τους όρους των Βορειοηπειρωτών, ορίζεται πενθήμερη ανακωχή, προκειμένου να ξεκινήσουν στην Κέρκυρα διαπραγματεύσεις. 26 Απριλίου 1914 : Ξεκινούν στην Κέρκυρα οι διαπραγματεύσεις οι οποίες θα καταλήξουν στο πρωτόκολλο της Κέρκυρας. 5 Μαΐου 1914 : Υπογράφεται το πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Με βάση αυτό αναγνωρίζεται από τις Μ.Δυνάμεις, την Αλβανία και την Ελλάδα, η Αυτονομία της Β. Ηπείρου, ο Ελληνικός της χαρακτήρας και κατοχυρώνεται πλήρως η θρησκευτική, γλωσσική και εκπαιδευτική ελευθερία του πληθυσμού της. Αύγουστος 1914 : Ενώ ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει, οι Δυνάμεις της Αντάντ δίνουν εντολή στα Ελληνικά Στρατεύματα να προελάσουν στην Βόρεια Ήπειρο επιβάλλοντας την τάξη. Οκτώβριος 1914 : Ο Ελληνικός Στρατός εισέρχεται για δεύτερη φορά ελευθερωτής στην Βόρεια ΄Ηπειρο. Δυστυχώς η περίοδος ελευθερίας για τους Βορειοηπειρώτες, δεν διαρκεί για πολύ. Δύο χρόνια αργότερα, η Ελλάδα ολόκληρη σπαράσσεται από τον εθνικό διχασμό. Οι δύο πρωτεργάτες του θριάμβου των Βαλκανικών πολέμων, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Ελ.Βενιζέλος, ωθούμενοι έντεχνα από τους "συμμάχους" μας, συγκρούονται χωρίζοντας την Ελλάδα στα δύο. Οι Ιταλοί και οι Γάλλοι εν συνεχεία, εκμεταλλευόμενοι αυτή την κατάσταση, καταλαμβάνουν τις περιοχές της Βόρειας Ηπείρου, επιβάλλοντας των εξαλβανισμό του πληθυσμού της. Οι Ελληνικές δυνάμεις, μέσα στην δίνη του διχασμού, συγκρούονται μεταξύ τους, αδιαφορώντας και καταδικάζοντας την μαρτυρική Βόρεια Ήπειρο, για άλλη μια φορά στην σκλαβιά. ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βασ.Γεωργίου : "Βόρειος Ήπειρος" Αθαν.Κόρμαλη : "Αντίσταση στην Βορειοηπειρωτική Γη" Αθαν.Κόρμαλη : "Χειμάρρα" Χρυσηίς Κακοφεγγίτου : "Αλύτρωτες Πατρίδες και Μεγάλη Ιδέα" Περιοδικό ΤΟΤΕ : Τεύχη 44 - 46

ΧΑΟΝΕΣ

Οι Χάονες θεωρούνται σαν το αρχαιότερο από τα δεκατέσσερα ηπειρωτικά φύλα. Λαός ιδιαίτερα σκληρός και μαχητικός, διακρινόταν για το σύστημα αυτοδιοίκησης που βασιζόταν όχι στη βασιλεία μα στο αιρετό χαρακτήρα της. Οι Χάονες κατόρθωσαν να κυριαρχήσουν σε όλη την Ήπειρο, η οποία τα πανάρχαια χρόνια ονομαζόταν και Χαονία. Στη συνέχεια, γνώρισαν την παρακμή για να περιοριστούν στα φυσικά όρια της προέλευσής τους. Τον 5ο π.Χ.αιώνα, Χάονες μετοίκησαν στην Καλαβρία και τη Σικελία, όπου πολύ αργότερα τους συναντάμε με την ονομασία Χώνες.

Η αρχαία Χαονία εκτεινόταν από τις βόρειες όχθες του ποταμού Καλαμά (Θύαμι) μέχρι τα ενδότερα της σημερινής Βορείου Ηπείρου, τα Ακροκεραύνια Όρη. Σημαντικότερες πόλεις της ήταν η Φοινίκη, ο Ογχησμός (σήμερα Αγ.Σαράντα), η Χίμαιρα (σήμερα Χειμάρρα) και η Πολιανή (σήμερα Πολύτσανη).

ΟΙ ΑΝΕΚΠΛΗΡΩΤΟΙ ΠΟΘΟΙ ΤΟΥ ΑΛΥΤΡΩΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Καθήκον κάθε Έλληνα και Ελληνίδας είναι να γνωρίζουν την ιστορία του Έθνούς τους και ιδιαίτερα του Αλύτρωτου Ελληνισμού. Ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός είναι ένα από τα πιο τυραννισμένα, αλλά συνάμα και πιο ηρωικά και ιστορικά κομμάτια του Έθνους μας. Μία από τις λαμπρότερες ιστορικές του σελίδες είναι ο αγώνας του για ΕΝΩΣΗ με την μητέρα Ελλάδα, την περίοδο από 11-2-1914 έως 25-10-1914, οπότε με την επέμβαση του Ελληνικού στρατού επανεντάχθηκε η Βόρειος Ήπειρος στον Εθνικό κορμό. Η Ιταλία και η Αυστρία επιθυμώντας την δημιουργία Αλβανικού Κράτους πέτυχαν να υπογραφεί στις 17 Δεκεμβρίου 1913 το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, με το οποίο παραχωρούνταν η Βόρειος Ήπειρος στην Αλβανία. Το πρωτόκολλο υπέγραψαν η Μεγ. Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Γερμανία. Οι Βορειοηπειρώτες βλέποντας τον Ελληνικό στρατό να εκκενώνει την Πατρίδα τους, εξεγέρθηκαν και στις 28 Φεβρουαρίου 1914 με απόφαση της Γενικής τους συνέλευσης στο Αργυρόκαστρο κηρύσσουν την αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου και αναδεικνύουν προσωρινή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο. Οι Βορειοηπειρωτικές στρατιωτικές δυνάμεις νικούν τις αντίστοιχες Αλβανικές και ο Βασιλέας της Αλβανίας Γουλιέλμος Βήδ διατάσσει τον Ολλανδό συνταγματάρχη Τόμσον, αρμοστή της Νοτίου Αλβανίας, να διαπραγματευθεί ειρήνη με την κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου. Στις 17 Μαΐου 1914 υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας από τον Πρωθυπουργό της Βορείου Ηπείρου Γ. Ζωγράφο, τον υπουργό εξωτερικών της Αλ. Καραπάνο και τα μέλη της Διεθνούς Επιτροπής. Το αποδέχθηκε δε και η Αλβανία. Το πρωτόκολλο της Κέρκυρας προέβλεπε τα εξής: ü Η Βόρειο Ήπειρος είναι αυτόνομος. ü Αποστέλλει Βουλευτές στο Αλβανικό Κοινοβούλιο. ü Η επίσημη γλώσσα της Βορείου Ηπείρου είναι η Ελληνική. ü Η υποχρεωτική γλώσσα των σχολείων της είναι η Ελληνική, διδασκόμενης και της Αλβανικής προαιρετικά. ü Οι Ηπειρώτες έχουν δικαίωμα να διατηρούν δικιά τους στρατιωτική δύναμη με επικεφαλής δικούς τους αξιωματικούς, την οποία η Αλβανική Κυβέρνηση δεν μπορεί να μεταχειρισθεί έξω των ορίων της Βορείου Ηπείρου. Το πρωτόκολλο της Κέρκυρας ουδέποτε εφαρμόσθηκε από την Αλβανία, αντίθετα το καθεστώς Χότζα απέσπασε από την μειονοτική περιοχή την Ελληνικότατη Χειμάρρα, γιατί απείχε από τις εκλογές της 2ας Δεκεμβρίου 1945. Με την πτώση του Σταλινισμού η κατάσταση δεν βελτιώθηκε, στην Βόρειο Ήπειρο οργανώνονται εκλογές βίας και νοθείας για να εμποδίσουν την ελεύθερη έκφραση της βούλησης των Βορειοηπειρωτών, τα σχολεία στα οποία διδάσκονται Ελληνικά συνεχώς ελαττώνονται και οι αγωνιστές της Ελληνικής οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ φυλακίζονται. Ο Ελληνικός Λαός σήμερα απαιτεί την άμεση εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Κέρκυρας για όλη την Βόρειο Ήπειρο, από τον ποταμό Γενούσο έως τα Ελληνοαλβανικά σύνορα, με προοπτική την Αυτοδιάθεση των Βορειοηπειρωτών. Ο Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου είναι αυτόχθονος, με ιστορία 4.500 χρόνων από τα αρχαία κοινά των Αβάντων, των Χαόνων, των Ατιντάνων, των Δεξάρων, των Βυλλιόνων, των Παραυαίων, των Αργυρίνων, των Εθνεστών και των Πρασαίβων, που ενώθηκαν με την υπόλοιπη Ήπειρο σε ενιαίο Βασίλειο από τον Πύρρο Α' 297 π.χ.- 272 π.χ. και αργότερα μετείχαν στο κοινό των Ηπειρωτών 232 π.χ. – 168 π.χ. με σημαντικό κέντρο την Χαονία. Το 1204 μ.Χ. ιδρύθηκε το Δεσποτάτο της Ηπείρου και ξεκίνησε μία σημαντική περίοδος για την Ήπειρο, που έληξε το 1337 μ.Χ. με την επανένταξη της στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η Βόρειος Ήπειρος ελευθερώθηκε τρεις φορές από τον Ελληνικό στρατό. Την πρώτη με τον Α' Βαλκανικό πόλεμο 1912 –1913. Την δεύτερη στις 25-10-1914 και την τρίτη την περίοδο του Ελληνοιταλικού πολέμου 1940 1941. Με την συμφωνία Βενιζέλου – Τιτόνι, 19 Ιουλίου 1919, και την επικύρωση της από τους συμμάχους της ΑΝΤΑΝΤ, η Βόρειος Ήπειρος γίνονταν Ελληνική. Τέλος ο Ελληνισμός αποτελεί ακόμη την πλειοψηφία της Βορείου Ηπείρου, για αυτό οι Αλβανοί αρνούνται, στην απογραφή που πρόκειται να γίνει, να δηλωθεί από τους απογραφόμενους η Εθνικότητά τους. απο: www.trmnews.gr Κύριλλος Παπακυρίλλου

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Κ. ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

Η ουσία του Βορειοηπειρωτικού Ζητήματος

"O αγώνας για την ελευθερία είναι η ίδια η μοίρα και η φύση του ανθρώπου". Με αυτή τη φράση κλείνει το τελευταίο πόνημά του, με τον τίτλο: "Χιμάρα, Το Aπαρτο κάστρο της Βορείου Ηπείρου" (Εκδόσεις Διόρασις), ο άξιος μελετητής και συγγραφέας Κώστας Χατζηαντωνίου. Βαθύς γνώστης του ζητήματος, όχι μόνον της Χιμάρας αλλά του σύνολου βορειοηπειρωτικού, ο συγγραφέας κεντάει βελονιά-βελονιά τον καμβά έως ότου αναδυθεί ανάγλυφα μπροστά μας όλη η πορεία στο διάβα του χρόνου, τούτης της ακροτελεύτιας γωνιάς του Ελληνισμού. Έτσι, προκύπτει μπροστά μας, ένα βιβλίο πολλαπλής χρηστικής αξίας: ντοκουμέντο, κείμενο ιστορικό, πατριδογνωσία, με στοιχεία αριθμητικά και λογοτεχνικές αναφορές. Φόρος τιμής, ύμνος ελευθερίας για τους Χειμαριώτες και τη Χειμάρα.

Ας προσεγγίσουμε το θέμα, εντοπίζοντας ορισμένα βασικά σημεία:

Α) Η Ήπειρος ελληνική από αρχαιοτάτων χρόνων

Η Ήπειρος είναι ένας από τους αρχικούς πυρήνες -αν όχι ο αρχαιότερος- συγκρότησης του ελληνικού έθνους και χώρος εξόρμησης των Ελλήνων προς Νότον. Ο ηπειρωτικός πολιτισμός μετατοπίστηκε αργότερα στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι δε Σελλοί ή Ελλοί έδωσαν στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο το όνομα Ελλάς. Τούτο διακηρύσσει ο Σταγειρίτης φιλόσοφος Αριστοτέλης: "Αρχαία Ελλάς εστίν η περί την Δωδώνην και τον Αχελώον ώκουν γαρ οι Σελλοί ενταύθα και οι καλούμενοι τότε μεν Γραικοί, νυν δ' Έλληνες" (Αριστοτέλους, Μετεωρικά, 14). Για την ΄Ηπειρο έχουν γράψει πλείστοι όσοι. Αναφέρω επί τροχάδην: Όμηρος, Πίνδαρος, Προκόπιος, Κλαύδιος ο Πτολεμαίος, Στράβων, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Θεόπομπος, Εκαταίος, Παυσανίας, Πλούταρχος, Στέφανος Βυζάντιος, Διονύσιος ο Περιηγητής, Πλίνιος, Πολύβιος. Πόσοι άλλοι δε, θα μιλήσουν γι' αυτήν στο διάβα των αιώνων. Κλείνω αυτήν την ενότητα μ' ένα απόσπασμα του Γάλλου ιστορικού, δημοσιογράφου και συγγραφέα Ρενέ Πυώ, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή το 1913: "Το δικαίωμα της ένωσης της Χειμάρας με την Ελλάδα, τεκμηριώνουν οι παραδόσεις της, ο πατριωτισμός της, καθώς και η γεωγραφική και οικονομική της θέση. Είναι το τελευταίο επικόσμημα στο κοντάρι της γαλανόλευκης σημαίας σε αυτή τη μεριά της Ηπείρου και είναι τόσο καλά μπηγμένο που καμμιά θύελλα δεν θα μπορέσει να το αποσπάσει. Όλο το ύφασμα να σχιστεί, αυτό θα μείνει στη θέση του! Δεν καθόρισε λοιπόν η Ελλάδα τα όρια της ελληνικής Ηπείρου μέχρι την παραλία, βορείως της Χειμάρας, από κενοδοξία, για να διευρύνει τα σύνορά της. Είναι αδύνατο η Χειμάρα να μη γίνει ελληνική. Διότι είναι ήδη ελληνική...".

Β) Η δημιουργία του βορειοηπειρωτικού ζητήματος

"Η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προκαλεί, όπως είναι γνωστό, τη γένεση του περίφημου Ανατολικού Ζητήματος, το ζήτημα της διανομής δηλαδή των εδαφών της. Οι Έλληνες, οι νόμιμοι κληρονόμοι, έχουν ν' αντιπαλέψουν τόσο με του βαλκανικούς φυλετισμούς, αλλά κυρίως με τον επεκτατισμό και τα συμφέροντα της Δύσης. Ιδιαίτερα επιθετικές και με άμεσες βαλκανικές φιλοδοξίες, ειδικά για τα εδάφη των ανατολικών ακτών της Αδριατικής, εμφανίζονται από τα τέλη του 19ου αιώνα, Ιταλία και Αυστρία. Έχουν, λοιπόν, αυτές οι δύο χώρες άμεσο και κοινό συμφέρον, μαζί με την Τουρκία, να εμποδίσουν την ελληνική και σερβική παρουσία στον χώρο αυτόν και έτσι αναλαμβάνουν έναν "μαιευτικό" ρόλο για να γεννηθεί το περιώνυμο "αλβανικό" έθνος. Ιταλία και Αυστρία συνέκλιναν αρχικά, στην από κοινού ολόθυμη υποστήριξη της εθνικιστικής Λίγκας της Πρίζρενης. Τον Μάϊο του 1897, υπογράφτηκε αυστροϊταλική συνθήκη, που προέβλεπε να υποστηριχθεί η διατήρηση της οθωμανικής κυριαρχίας στην Ήπειρο και την Αλβανία και αν αυτό καθίστατο δυνατό, να υποστηριχθεί η αυτονομία της. Στις 29 Ιουλίου 1913, η Αλβανία αναγνωρίστηκε ανεξάρτητη, ουδέτερη και κληρονομική ηγεμονία, την οποία διεθνής Επιτροπή θα οργάνωνε διοικητικά, οικονομικά, στρατιωτικά και αστυνομικά. Το τελευταίο έργο ανέλαβαν Ολλανδοί αξιωματικοί, ενώ ηγεμόνας ορίστηκε ο Γερμανός συνταγματάρχης Γουλιέλμος Βηδ. Με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, τέλος, η τουρκαλβανική άρχουσα τάξη (τα συμφέροντα της οποίας εξυπηρετούσε το νεοσύστατο κράτος) πέτυχε να περιληφθεί στα όρια της Αλβανίας η Βόρειος Ήπειρος, όρος άγνωστος ως τότε, αφού υπάρχει μία ενιαία Ήπειρος με όρια από τον Αμβρακικό Κόλπο ως τον ποταμό Γενούσο, βόρεια του οποίου άρχιζε η Αλβανία. Καθ' όλον τον 20ο αιώνα, με τη σύμπραξη και ελληνορθόδοξων στοιχείων, αργά και μεθοδικά θα δημιουργείται το αλβανικό έθνος, με βάση πάντα την ιμπεριαλιστική επιθυμία της Δύσης ν' αποκόψει την Ελλάδα και τη Σερβία από την Αδριατική. Με τη διχοτόμηση της Ηπειρού, δημιουργήθηκε το βορειοηπειρωτικό ζήτημα, που ως τις μέρες μας παραμένει εκκρεμές (νομικά, ηθικά και διπλωματικά) διεθνές ζήτημα. Είναι καρπός της άρνησης ενός λαού αυτόχθονος, ιστορικού και αναμφισβήτητα ελληνικού, ν' αποδεχθεί τα τετελεσμένα του ιμπεριαλισμού. Ο αμοραλισμός της διεθνούς ισχύος και η αδυναμία του ελλαδικού κράτους απέκλεισαν τους Βόρειους Ηπειρώτες από το ύψιστο δημοκρατικό δικαιώμα της αυτοδιάθεσης και της συμμετοχής τους στον ενιαίο πολιτικό οργανισμό του ελληνικού έθνους. Η Βόρειος Ήπειρος, απελευθερωμένη τρεις φορές από τον ελληνικό στρατό (απελευθερωτικοί Βαλκανικοί Αγώνες 1912-13, Α΄ Παγκόσμιος 1915-18, Αλβανικό Έπος 1940-41) και μία φορά με τον Αυτονομιακό Αγώνα των ίδιων των Βορειοηπειρωτών το 1913-14, κατάφερε προς στιγμήν να κερδίσει κάποια προνόμια και μια περιορισμένη αυτονομία με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας το 1914, που κατοχύρωσε τα δικαιώματα τους στη γλώσσα, τη θρησκεία και τη διοίκηση, καθώς και ν' αποστείλει Βορειοηπειρώτες βουλευτές στην Ελληνική Βουλή του 1915-20. Στη συνέχεια, κατάφερε να επιβιώσει όπως-όπως, εντός της Αλβανίας, ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου και πάλι τα παιδιά της οδήγησαν τον ελληνικό στρατό ενάντια στους Ιταλούς φασίστες και τους Αλβανούς Μπαλλίστες. Και ενώ οι Σύμμαχοι δημοσίως δεσμεύθηκαν για την παραχώρηση της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου -όπως άλλωστε και για την Κύπρο και τα Δωδεκάνησα- το θέμα παρέμεινε εκκρεμές. Είναι το μοναδικό εκκρεμές ζήτημα ενώπιον των 4 νικητών υπουργών των Εξωτερικών ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Μεγάλης Βρεταννίας και Γαλλίας από το 1946. Μετά την ελληνική προσφυγή τοποθετήθηκε κατ' αρχήν για συζήτηση μετά το αυστριακό ζήτημα και στη συνέχεια μετά το γερμανικό, και έκτοτε εκκρεμεί: Το αυστριακό λύθηκε, το γερμανικό, επίσης, με την επανένωση των δύο Γερμανιών, το βορειοηπειρωτικό -θεωρητικά- παραμένει, αφού καμία ελληνική κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να το θέσει. "Όταν στα μέσα του 1990, άρχισαν συνομιλίες μεταξύ του Συμβουλίου των 4 (νικητών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου) και των εκπροσώπων των δύο Γερμανιών, η Ελλάδα έπρεπε αμέσως να προσφύγει σε αυτό. Δυστυχώς, η ευνοϊκή συγκυρία χάθηκε ανεπιστρεπτί και το ανοσιούργημα ολοκληρώθηκε, όπως αναφέρει ο πρέσβυς ε.τ. Α. Κοραντής, με την υπογραφή την 21η Μαρτίου 1996, του Συμφώνου φιλίας, συνεργασίας και καλής γειτονίας με το οποίο η Ελλάδα, μετά 82 χρόνια, αναγνώριζε την εδαφική ακεραιότητα της Αλβανίας1". Κλείνει έτσι, το ζήτημα της εδαφικής πτυχής που εκκρεμούσε από το 1912, με ισχυρά χαρτιά στα χέρια της ελληνικής πλευράς τη Συμφωνία της Κέρκυρας του 1914 και τη Συμφωνία (Πρωτόκολλο) της Καπεστίτσας του 1920.

Γ) Η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία

Σύμφωνα με τα στοιχεία των ελληνικών προξενικών αρχών της Ν. Αλβανίας, πριν από τον πόλεμο, ανερχόταν σε 200.000 - 250.000 άτομα. Οι αλβανικές αρχές από την άλλη πλευρά, έχουν τελείως αντίθετη άποψη για το θέμα αυτό. Υποστηρίζουν ότι υπάρχει μόνο μια μικρή μειονότητα, της οποίας ο αριθμός κυμαίνεται μεταξύ 50.000 - 59.000 ατόμων... Αποτέλεσμα της πολιτικής εξαλβανισμού που υιοθετήθηκε στην Αλβανία σε όλη την 45ετία του σταλινικού καθεστώτος, ήταν:

1) Ο περιορισμός της εθνικής ελληνικής μειονότητας.

2) Η αναγνώριση σαν περιοχών "μειονοτικών" μόνο των περιοχών Βούρκου επαρχίας Αγίων Σαράντα και Δρόπολης - Αργυροκάστρου -όχι όμως και οι πόλεις Αργυρόκαστρο και αγιοι Σαράντα- των επαρχιών αυτών που είναι σχεδόν αποκλειστικά ελληνικές.

3) Η αναφορά στους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου ως μειονοτικούς, "χωρίς εθνικό χαρακτηρισμό".

4) Ο εξαλβανισμός επωνύμων και τοπωνυμίων μετά το 1967.

5) Η μη αναγνώριση, κανενός δικαιώματος στις περιοχές με συντριπτική υπεροχή του ελληνικού στοιχείου ή περιοχές με μεικτούς πληθυσμούς όπως η Χειμάρα, Πρεμετή, Κορυτσά, Λεσκοβίκι, χωριά Αυλώνας κ.ά. Οπωσδήποτε η αδυναμία ελέγχου των αλβανικών στατιστικών, καθώς και η συνεχής προσπάθεια εξαλβανισμού δεν παρέχει τη δυνατότητα ακριβούς υπολογισμού2". ʼλλωστε, η οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ της ελληνικής μειονότητας από την αρχή της δράσης της, ανέφερε ότι η ελληνική μειονότητα υπερέβαινε κατά πολύ τις 200.000 και πλησίαζε τις 300.000, ενώ στην επίσημη αλβανική στατιστική του 1988, καταγράφονταν μόνο 58.000 μέλη, στοιχεία τα οποία αμφισβητούσε έντονα η οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ. Έντονη είναι και η αμφισβήτηση του χώρου που κατοικείται από την ελληνική μειονότητα, αφού οι Αλβανοί αναγνωρίζουν ως "μειονοτικές" μόνο τις περιοχές του Βούρκου Αγίων Σαράντα και Δρόπολης Αργυροκάστρου (δηλαδή τα 99 ή 101 χωριά), ενώ ο χώρος της γεωγραφικής διασποράς των Ελλήνων της Αλβανίας είναι σήμερα όλη η Αλβανία και ο μητρικός χώρος τους (ο χώρος προέλευσής τους) είναι ολόκληρος η Βόρειος Ήπειρος. Για αυτήν την υπαρκτή εθνική ελληνική μειονότητα απαιτούμε όλα τα δικαιώματα που ισχύουν για όλες τις αντίστοιχες μειονότητες όπου γης, όπως αυτά απορρέουν μέσα από τις διακηρύξεις του Ο.Η.Ε., της ΔΑΣΕ, των Οργανώσεων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δ) Το δικαίωμα των Βορειοηπειρωτών στην αυτοδιάθεση - ύπαρξη

Με βάση τόσο το Διεθνές Δίκαιο όσο και το Δίκαιο των Λαών, καθοριστικό δικαίωμα ύπαρξης ενός λαού ή μιας εθνότητας είναι το δικαίωμά του στην αυτοδιάθεση. Και είναι απορίας άξιον που παραγνωρίζεται αυτό το στοιχειώδες δικαίωμα για αυτοδιάθεση - ύπαρξη του βορειοηπειρωτικού λαού, αναπόσπαστου τμήματος του Ελληνισμού, από τους ίδιους που ζητούν αυτοδιάθεση για άλλους λαούς ή εθνότητες. Ιδιαίτερα η Αλβανία που επίσημα ή ανεπίσημα με κάθε τρόπο προωθεί την αυτοδιάθεση - ένωση με το Κοσσυφοπέδιο (Κόσοβο), που κατοικείται κατά πλειοψηφία από Αλβανούς, οφείλει να σεβαστεί τους Βορειοηπειρώτες και τον χώρο στον οποίο κατοικούν από αρχαιοτάτων χρόνων, στη Β. Ήπειρο. Γιατί μη λησμονούμε ότι:

- Κάθε λαός έχει δικαίωμα ύπαρξης.

- Κάθε λαός έχει δικαίωμα σεβασμού της εθνικής και πολιτιστικής του ταυτότητας.

- Κάθε λαός έχει το δικαίωμα να κατέχει ειρηνικά το έδαφός του και να επιστρέφει σε αυτό, εάν διωχθεί.

- Κανείς δεν μπορεί εξαιτίας της εθνικής ή πολιτιστικής του ταυτότητας να γίνει αντικείμενο σφαγής, βασανιστηρίων, καταδίωξης, εκτόπισης, απέλασης ή να υποβληθεί σε συνθήκες διαβίωσης τέτοιες που να θέτουν σε κίνδυνο την ταυτότητα ή την ενότητα του λαού στον οποίο ανήκει (Από την Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Λαών, Αλγέρι 1976). Έτσι δεν είναι καθόλου άκαιρη η απαίτησή μας για αυτοδιάθεση των Βορειοηπειρωτών και αυτονομία στη Βόρεια Ήπειρο, με υποστήριξη από την Ελλάδα. Τα ίδια δικαιώματα ισχύουν και για τους Κοσοβάρους και τους Βορειοηπειρώτες. Μόνο πάνω σε αυτή τη βάση μπορεί ν' αναπτυχθεί μια οποιαδήποτε ελληνοαλβανική φιλία. Στη βάση της ισοτιμίας, της καλής γειτονίας, των κοινών πολιτιστικών σχέσεων και εκφράσεων, αφού διευκρινισθεί ότι προϋπόθεση είναι το δικαίωμα των Βορειοηπειρωτών στην αυτοδιάθεση - ύπαρξη3". Και ως μονόδρομος, προκειμένου να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, αναδεικνύεται ένας: αυτός της οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής και της άμεσης σχέσης με την Ελλάδα. Επιβάλλεται η παραμονή του ντόπιου πληθυσμού στις εστίες του. Το ελληνικό κράτος και η ελληνική ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως και οι εθνικοτοπικοί Σύλλογοι, καλούνται άμεσα σ' έργο εθνικό.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(1) Κώστας Χατζηαντωνίου, όπ.π.

(2) Γιώργος Παπαγιαννόπουλος: "Βορειοηπειρωτικό ζήτημα και Ελληνοαλβανικές σχέσεις", στο συλλογικό έργο "Η Ελληνική Ουτοπία" "Εναλλακτικές εκδόσεις Αιγαίον", Αθήνα 1993.

(3) Βαγγέλης Νάτσιος - Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, Εισήγηση εκ μέρους της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα και την Αυτοδιάθεση των Λαών, όπ.π.

Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, εφημερίδα "Χριστιανική",16-5-02

πηγη: http://clubs.pathfinder.gr/MABH