1. Ή Κύπρος
κειμένη είς τήν Ν. Άνατολικήν λεκάνην τής Μεσογείου, έναντι τοϋ κόλπου τής
Άλεξανδρέττας, είναι ή μεγαλύτερα τών "Ελληνικών νήσων καί ή τρίτη είς έκτασιν
είς τήν Μεσόγειον νήσος. "Εχει έπιφάνειαν 9282 χλμ2 καί πληθυσμόν 550.000
κατοίκων, έκ τών οποίων 81% "Ελληνες καί 18% Τούρκοι, τό δέ ύπόλοιπον 1% "Αγγλοι,
Γάλλοι κλπ.. 'Εκτός τών 450.000 περίπου κατοίκων τής νήσου υπάρχει καί ό
απόδημος πληθυσμός Κυπρίων είς τήν άλλοδαπήν, περί τάς 105.000 (Αίγυπτον,
Σουδάν, Άμερικήν, Καναδά Αύστραλίαιζ Άγγλίαν, "Ελλάδα καί Άφρικήν).
2. Τό όνομα
Κύπρος τό συναντώμεν διά πρώτην φοράν είς τήν Όδύσσειαν τοϋ "Ομήρου. ΕΙς τήν
Ίλιάδα έξ άλλου γίνεται λόγος περί τής «Κύ-πριδος» Αφροδίτης. Είς
έπιγραφήν τέλος, άνακαλυφθεΐσα πρό 15ετίας περίπου καί άναφερομένην είς τό έτος
459 Π.Χ., αναφέρεται σαφώς τό ονομα Κύπρος.
3. Ή Κύπρος
άποικισθεισα άπό "Ελληνας μεταξύ 1500 καί 1200 π.Χ. εδέχθη έκτοτε
αλληλοδιαδόχους κατακτήσεις άπό Φοίνικας, Πέρσας καί Ρωμαίους. Τό 330 μ.Χ.
άπετέλεσεν έπαρχίαν τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι τό 1191, οπότε καί
κατεκτήθη ύπό τής Αγγλίας, ή οποία καί τήν έπώλησεν ε'ις τήν Φραγκκήν δυναστείαν
τών Λουζινιανών. Τούτους διεδέχθησαν τό 1489, οί "Ενετοί, άπό δέ τό 1571
απετέλεσε μέρος τής Όθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέχρι τοϋ έτους 1878. Κατά τό
διάστημα τής Τουρκικής κατοχής έπανεστάτησαν οί "Ελληνες τής Κύπρου, τό 1578 καί
τό 1607, άνευ όμως αποτελέσματος. Πρό τοϋ 1821 έμυήθησαν ύπό τής Φιλικής
"Εταιρείας επίσκοποι, κληρικοί καί πρόκριτοι τής Κύπρου. "Ομως δέν έσημειώθη
έπανάστασις, διότι οί Τούρκοι εξόντωσαν εγκαίρως τους ήγέτας τών Κυπρίων, μεταξύ
τών οποίων τόν Άρχιεπίσκοπον Κυπριανόν, τους Μητροπολίτας Πάφου Χρύσανθον,
Κιτίου Μελέτιον, Κυρήνειας Λαυρέντιον καί περί τους 486 κληρικούς καί
Προκρίτους.
Τό 1827 πρώτος ό Κυβερνήτης τής
"Ελλάδος Καποδίστριας ήτήσατο άπό τάς τρεις Μεγάλας Δυνάμεις (Άγγλίαν, Γαλλίαν
καί Ρωσίαν), να ένσωματωθή μέ τό άπελευθερούμενον τμήμα τής Ελλάδος καί ή
Κύπρος, άνευ όμως αποτελέσματος.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
1878-1955 5. Ή Προσάρτησις καί ή Μορφή τοϋ Καθεστώτος τής Κύπρου.
Κατά τήν διάρκειαν των εργασιών
τοϋ Συνεδρίου τοϋ Βερολίνου τό 1878 συνομολογείται, τήν 4ην Ιουνίου 1878, μεταξύ
τής Αγγλίας καί τής Τουρκίας αμυντική συμφωνία, βάσει τής οποίας ή Τουρκία
παραχωρεί τήν Κύπρον είς τήν Άγγλίαν ώς αντάλλαγμα τής Αγγλικής εγγυήσεως των
συνόρων της, δι' όσον χρόνον ή Ρωσία θά κράτηση τό Βατούμ, τό Κάρς καί τό "Αρνταχαν.
Ή άνακοίνωσις τής ανωτέρω συνθήκης
προκαλεί, ώς ήτο φυσικόν, έκπληξιν μεταξύ τών διπλωματικών κύκλων καί δυσμενή
σχόλια, ακόμη καί είς τό έσωτερικόν τής Αγγλίας. Ό "Αγγλος φιλελεύθερος
πολιτικός Γλάδστων δέν διστάζει τότε νά έπικρίνη τήν άδικίαν πού γίνεται είς
βάρος τής Ελλάδος καί δηλώνει ότι «αυτή ή συνθήκη είναι μία χονδροειδής πράξις
παρανομίας καί άσυγχώτητος παράβασις τοϋ Διεθνούς Νόμου».
Όμως οΐ Κύπριοι βλέπουν τήν
συνθήκην αυτήν ώς τήν αρχήν τοϋ τέλους τών δεινών των. Καί ό Αρχιεπίσκοπος τής
Κύπρου Σωφρόνιος, είς τήν προ-σφώνησίν του προς τόν Βρεττανόν Άρμοστήν λέγει τά
ακόλουθα :« ... άποδεχόμεθα τήν μεταπολ'ιτευσιν τοσούτω μάλλον καθ' όσον έχομεν
τήν πεποίθησιν ότι ή Μ. Βρεττανία θά βοηθήση τήν Κύπρον, ώς έπραξε καί περί των
Ιονίων Νήσων, νά ένωθή μέ τήν μητέρα Ελλάδα, μέ τήν οποίαν φυσικώς συνδέεται
...». Αί ελπίδες αύται δέν άργησαν νά διαψευσθούν. "Εμειναν άκαρπα τά διαβήματα
τών Κυπρίων καί διήλθεν άνευ θετικού αποτελέσματος ή
πρωθυπουργία τοϋ Γλάδστωνος. Ούτος, έν έτος πρό τοϋ
θανάτου του (1897), κάμνει τήν άκόλουθον δήλωσιν : «Αναλογίζομαι ποίαν
ίκανοποίησιν θά αισθανόμουν, άν εΐχον τήν τύχην πρό τοϋ τέρματος της μακράς μου
ζωής, νά ϊδω τόν πληθυσμόν αυτής τής Ελληνικής Νήσου (τής Κύπρου) νά ένσωματωθή,
κατόπιν φιλικού διακανονισμού, μετά τών αδελφών του, τοΰ Βασιλείου τής
'.Ελλάδος».
Έξ απόψεως Διεθνούς Δικαίου, τό
καθεστώς τής Κύπρου ουδέποτε κατωρθώθη νά καθορισθή έπ' ακριβώς, υπήρχε δέ
πάντοτε διαφωνία μεταξύ τών διεθνολόγων. Ή Μ. Βρεττανία εμφανίζεται ώς
εντολοδόχος τής Τουρκίας είς Κύπρον, άλλα δέν ήτο απλή εντολοδόχος, αφού έχει τό
δικαίωμα, βάσει τών όρων τής συνθήκης, νά συναπτή διεθνείς συμβάσεις, άφορώσας
είς τήν κατάστασιν έν Κύπρω καί τόν Κυπριακόν λαόν. Είς τήν πραγματικότητα
επρόκειτο περί συγκεκαλυμμένης καταλήψεως, διά μεθόδου μή περιποιούσης τιμήν
είς τάς διπλωματικός μεθόδους μιας μεγάλης Δυνάμεως.
Τό επιβληθέν ύπό τών "Αγγλων
καθεστώς είς Κύπρον ήτο είς τήν πραγματικότητα μία αποικιακή δικτατορία,
ασκούμενη διά τού λαβόντος τόν τίτλον του 'Αρμοστοϋ, Άγγλου διοικητού καί μέ
συνενοχήν της Τουρκικής μειονοψηφίας. Ή Μ. Βρεττανία συνεκάλυψε τήν κατοχήν τής
Κύπρου δια μιας δήθεν εντολής προσωρινής διακυβερνήσεως προς προστασίαν τής
κειμένης τάξεως εις τήν Εγγύς 'Ανατολήν, διότι άλλως θά αντιμετώπιζε σφοδράν
άντίδρασιν έκ μέρους τών λοιπών Δυνάμεων τής Ευρώπης.
Κατά τήν διάρκειαν τής Βαλκανικής
Διασκέψεως είς Λονδϊνον (Δεκ. 1912-Ίαν. 1913), κατ' έξουσιοδότησιν τού
πρωθυπουργού τής "Αγγλίας Άσκουϊθ, ό Υπουργός τών οικονομικών τής Μ. Βρεττανίας
Λόϋδ Τζώρτζ προτείνει είς τόν Έλευθ. Βενιζέλον τήν παραχώρησιν τής Κύπρου είς
τήν Ελλάδα έναντι εκχωρήσεως έν καιρω πολέμου τοϋ λιμένος τού Αργοστολίου, 'ίνα
χρησιμεύση ώς Βρεττανική Βάσις. "Ατυχώς, λόγω κηρύξεως τοϋ Α "Παγκοσμίου Πολέμου
πρό τής διαλύσεως τής Διασκέψεως, δέν δίδεται καιρός διά νά συντελεσθή ή έν λόγω
παραχώρησις.
"Ολίγον πρό τής κηρύξεως τοϋ
Α"Παγκοσμίου Πολέμου, τήν 5 Νοεμ. 1914 ή Αγγλική Διοίκησις τής Κύπρου κυρύσσει
άκυρον τήν Συνθήκην τού 1878 καί άναγγέλει τήν προσάρτησιν τής νήσου ύπό μορφήν
Βασιλικής κτήσεως, βάσει δέ προκηρύξεως τού Ύπατου 'Αρμοστοϋ καθορίζεται ή
αγγλική ύπηκοότης τών Κυπρίων, καταργούμενης τής Τουρκικής.
Τό έτος 1915 ή "Αγγλία προσφέρει
τήν Κύπρον είς τήν "Ελλάδα ώς άνταλλαγήν διά τήν συμμετοχήν της είς τήν
έκστρατείαν τών Λαρδανελλ'ιων. "Η προσφορά όμως αυτή αποσύρεται τήν έπομένην,
λόγω αρνήσεως τής Ελλάδος νά μετάσχη είς τόν πόλεμον. Καίτοι ή Ελλάς έτάχθη παρά
τό πλευρόν τής Μ. Βρεττανίας καί ακολούθως έβοήθησε τόν αγώνα τών Συμμάχων, τό
δέ Γερμανοβουλγαρικόν είς Μακεδονίαν μέτωπον άνετρέπετο λόγω καί τής συμμετοχής
τών Ελληνικών Μεραρχιών, ή "Αγγλία έλησμόνησε τήν δι' επισήμου έγγραφου
προσφοράν τής Κύπρου είς τήν Ελλάδα.
Διά τού άρθρου 20 τής Συνθήκης
τής Λωζάνης (24 Ίουλ. 1923), ή Τουρκία προβαίνει ε'ις τήν δήλωσιν αναγνωρίσεως
τής προσαρτήσεως τής Κύπρου εις τήν "Αγγλίαν. Οϋτω ή μονομερής πράξις τής
προσαρτήσεως λαμβάνει διεθνές κύρος καί ή Τουρκία παραιτείται οριστικώς άπό
παντός δικαιώματος είς τήν Κύπρον.
Διά βασιλικής έν συνεχεία πράξεως,
τής 10ης Μαΐου 1925, ή Κύπρος ανακηρύσσεται αποικία τοϋ Βρεττανικού Στέμματος,
τού λοιπού δέ ό "Αγγλος "Αρμοστής λαμβάνει τόν τίτλον τοϋ Κυβερνήτου τής Νήσου.
6. Τό
Δημοψήφισμα τοϋ 1950 καί ή Πρώτη Ελληνική Προσφυγή είς τόν Ο.Η.Ε.
Τό 1931 ό ελληνικός πληθυσμός τής
Κύπρου έπανεστάτησε, ζητών τήν ένωσιν μετά τής Ελλάδος, άλλα τό κίνημα αυτό
κατεπνίγη. Κατόπιν τούτου τό καθεστώς τού 1925 καταλύεται καί έκτοτε παραμένει
είς τήν Νήσον ώς μόνος καί απολυταρχικός κυρίαρχος ό εκάστοτε "Αγγλος
Κυβερνήτης, ό όπο'ιος άσκε'ι τήν Νομοθετικήν καί Έκτελεστικήν Έξουσίαν. Έν
τούτοις, ό Κυβερνήτης Σέρ Ρόναλντ Στόρς δηλώνει
τότε : «Κανένας λογικός άνθρωπος δέ θά άρνηθή οτι ό Κύπριος είναι "Ελλην, ομιλεί
τήν Έλληνικήν, σκέπτεται καί αίσθάνεται ώς Έλλην».
Μετά τόν Β'Παγκόσμιον Πόλεμον,
λόγω μή πραγματοποιήσεως τών επικλήσεων δι' αύτοδιάθεσιν τής Κύπρου,
διεξάγεται τό Ιστορικόν Δημοψήφισμα της 15 "Ιαν. 1950. Τό
97,9% τών Ελληνοκυπρίων τάσσονται υπέρ τής Ενώσεως τής Κύπρου μέ τήν μητέρα
Ελλάδα.
Τόν Άπρίλιον 1952 ή πρώτη
Παγκύπριος Εθνική Συνέλευσις, μέ επικεφαλής τόν Άρχιεπίσκοπον Μακάριον, ζητεί
άπό τήν Έλληνικήν Κυβέρνησιν νά έγγράψη τό Κυπριακόν εις τόν Ο.Η.Ε.. Τόν
Αΰγουστον 1953 ό Μακάριος απευθύνεται είς τόν Ο.Η.Ε., μέ τό αίτημα τής
αϋτοδιαθέσεως. "Ομως ή αίτησις του δέν εγγράφεται είς τήν Ήμερησίαν Διάταξιν, ώς
μή ύποστηριχθεΐσα ύπό τής "Ελληνικής Κυβερνήσεως, ή όποια προετίμα φιλικός
διμερείς συνομιλίας μετά τής Αγγλίας, ίνα μή διαταραχθή ή πατροπαράδοτος φιλία.
Χαρακτηριοτικόν έν συνεχεία
παράδειγμα τής άκαμπτου στάσεως τής Αγγλίας δι' έπίλυσιν τοΰ Κυπριακού Ζητήματος
ύπήρξεν ή δήλωσις τού Υφυπουργού τών Αποικιών Χόπκινσον, τής 28 Ιουλίου 1954,
ότι «υπάρχει πάντοτε ή άντίληψις καί ή συμφωνία (τών μελών τής Βουλής τών
Κοινοτήτων), ότι εδάφη τινά τής Κοινοπολιτείας, λόγω τών Ιδιαζουσών συνθηκών
των, δέν δύνανται νά αναμένουν ότι είναι δυνατόν νά καταστούν πλήρως
ανεξάρτητα».
Κατόπιν τούτου, τήν 20ήν
Αυγούστου 1954 κατετέθη ύπό τής "Ελληνικής Κυβερνήσεως ή πρώτη προσφυγή είς τόν
Ο.Η.Ε., μέ τό αίτημα εφαρμογής τής αρχής τής αύτοδιαθέσεως διά τήν Κύπρον. Όμως
ή Γενική Συνέλευσις τούτου απεφάσισε νά μή έξετάση περαιτέρω τό θέμα, μέ τό
αίτιολογικόν, οτι δέν ένεφανίζετο τότε σκόπιμος ή λήψις αποφάσεως έπί τού
Κυπριακού Ζητήματος.
ΕΝΟΠΛΟΣ ΑΓΩΝ -
ΣΥΜΦΩΝΙΑΙ ΖΥΡΙΧΗΣ - ΛΟΝΔΙΝΟΥ (1955 -1960)
7. "Ενοπλος
Άγων.
'Εξαντληθεισών πλέον τών
προσπαθειών δι' ε'ιρηνικήν έπίλυσιν τού Κυπριακού Ζητήματος, τήν 1ην Απριλίου
1955 αρχίζει ό ένοπλος άγων τών "Ελληνοκυπρίων (ΕΟΚΑ) μέ άρχηγόν τόν στρατηγόν
(τότε άπόστρατον Άντισυνταγματάρχην έ.ά.) Γρίβαν, ύπό τό ψευδώνυμον «Διγενής». Ό
Άγων ούτος διήρκεσε τέσσαρα σχεδόν έτη καί κατέστη γνωστός διεθνώς. Κατά τήν
διάρκειαν τού απελευθερωτικού τούτου αγώνος έσημειώθησαν υπέροχοι ήρωϊκαί
πράξεις καί σπάνια διά τήν Ίστορίαν περιστατικά ατομικής έθελοθυσίας.
Ή αδυναμία ομως τών Άγγλων νά
κάμψουν τήν θέλησιν τής αντιστάσεως τοϋ Κυπριακού "Ελληνισμού, ώδήγησεν έκτοτε
τούτους είς τήν συνήθη πολιτικήν τού «διαίρει καί βασίλευε».
8. Ή
Τριμερής Διάσκεψις του Λονδίνου τοϋ 1955.
"Ηδη κατόπιν επιμόνου προσκλήσεως
τής Βρεττανικής Κυβερνήσεως, τήν 20ήν Αυγούστου 1955, συνέρχεται είς τό Λονδΐνον
Τριμερής Διάσκεψις των εκπροσώπων Ελλάδος, Αγγλίας κα'ι Τουρκίας, μέ έπιδίωξιν
τήν έξομάλυνσιν των ύπαρχουσών διαφορών καί τήν μελλοντικήν διεμθέτησιν τοϋ
Κυπριακού Ζητήματος. Έκ τών έν συνεχεία όμως εξελίξεων απεδείχθη, δτι λόγοι
υστεροβουλίας κα'ι μόνον ύπηγόρευσαν τήν
Άγγλικήν αυτήν χειρονομίαν.
Διά τής Τριμερούς Διασκέψεως τοϋ
Λονδίνου, ή Τουρκία εμφανίζεται διά πρώτην φοράν είς τό Διεθνές προσκήνιον διά
τό Κυπριακόν. Πράγματι διά πρώτην φοράν, άπό τής Συνθήκης τής Λωζάνης τού 1923,
αναγνωρίζονται ε'ις τήν Τουρκίαν δικαιώματα έπ'ι τής Κύπρου.
Είς έκθεσίν του προς τόν
Άρχιεπίσκοπον Μακάριον, ό παρατηρητής τής Έθναρχίας τής Κύπρου είς τήν Διάσκεψιν
Ν. Κρανιδιώτης, μεταξύ τών άλλων γράφει κα'ι τά έξης : «... Ή Τριμερής ώργανώθη
ύπό τής Βρεττανικής Κυβερνήσεως μέ αντικειμενικό ν σκοπόν νά προβάλλη έπ'ι
διεθνούς πεδίου τήν Τουρκίαν ώς άπαραίτητον παράγοντα λύσεως τού Κυπριακού, νά
έμφανίση (εννοείται ή Αγγλία) ρόλον τού μεγαλόψυχου διαιτητού καί τελικού
ρυθμιστού τής ολης υποθέσεως».
Ή Συμμετοχή τής "Ελλάδος είς τήν
Τριμερή Διάσκεψιν τού Λονδίνου παρέσχε τήν εύκαιρίαν είς τήν Τουρκίαν νά
σκηνοθετήση τους Βανδαλισμούς τής Κωνσταντινουπόλεως καί τής Σμύρνης, κατά τήν
νύκτα 6/7 Σεπτεμβρίου 1955, οί όποιοι προεκάλεσαν τήν έντονον άποδοκιμασίαν τής
διεθνούς Κοινής Γνώμης. Ώς απεδείχθη, μετέπειτα, κατά τήν δίκην τού τότε
πρωθυπουργού Μεντερές κα'ι τών συνεργατών του, οί βανδαλισμοί έξετελέσθησαν
βάσει σχεδίου τής Τουρκικής Κυβερνήσεως κα'ι άπεσκόπουν είς τόν έκφοβισμόν τής
Ελλάδος, ώς κα'ι είς τόν έκβιασμόν της είς ύποχώρησιν κατά τάς διαπραγματεύσεις
τής Τριμερούς Διασκέψεως, αί όποϊαι διεξήγοντο κατ' έκείνας τάς ημέρας.
Ή Κύπρος γίνεται έκτοτε επισήμως
τό έπίκεντρον μιας διεθνούς διενέξεως, ή όποια άφορα τρία μέλη τού ΝΑΤΟ, ήτοι
Ελλάδα -"Αγγλίαν-Τουρκίαν.
Τήν 25ην "Οκτωβρίου 1955, οί
Υπουργοί τών "Εξωτερικών τής "Ελλάδος καί τής "Αγγλίας συζητούν είς Παρισίους τό
Κυπριακόν, άνευ ούδενός αποτελέσματος. Κατά τήν αυτήν δέ ήμέραν, ό "Αρχηγός τού
"Αγγλικού "Εργατικού Κόμματος (Κλ. "Αττλυ), ζητεί είς τήν Βουλήν τών Κοινοτήτων
τήν συζήτησιν τού Κυπριακού Ζητήματος.
9. Σχέδιον
Συντάγματος Ράντκλιφ (1956) - Προβολή Αξιώσεως Διχοτομήσεως.
Μετά τήν άποτυχίαν τής Τριμερούς
Διασκέψεως τού Λονδίνου, τόν διορισμόν ώς Κυβερνήτου τής νήσου τού Στρατάρχου
Χάρντινγκ, το ναυάγιον της συννενοήσεώς μετά τοϋ Μακαρίου καί τήν σύλληψιν και
έξορίαν αυτού έπί 13 μήνας εις Σεϋχέλας (9-3-1956 έως 27-3-1957), διορίζεται ώς
Συνταγματικός σύμβουλος είς τήν Κυβέρνησιν τής Κύπρου ό Λόρδος Ράντκλιφ. Ούτος
τήν 26 Σεπτεμβρίου 1956 κομίζει εις Κύπρον Σύνταγμα φέρον τά χαρακτηριστικά
γνωρίσματα τών αποικιακών Συνταγμάτων.
Διά τοϋ Συντάγματος τούτου
διετηρειτο κατά βάσιν ή Βρεττανική κυριαρχία είς τήν νήσον καί έχορηγεΐτο
περιωρισμένη αύτοκυβέρνησις. Τήν Ιδίαν ήμέραν, προς τόν σκοπόν ψυχολογικού
εκβιασμού τών Ελληνοκυπρίων διά νά αποδεχθούν τό Σύνταγμα τούτο, προβάλλεται ύπό
τής Μ. Βρεττανία ή απειλή τής διχοτομήσεως - διά σκόπιμου παρερμηνείας τής αρχής
τής αύτοδιαθέσεως.
Ή Τουρκική Κυβέρνησις,
υπεραμυνόμενη τής διατηρήσεως τοϋ κατοχικού καθεστώτος είς Κύπρον, υίοθετεϊ τό
αίτημα τής διχοτομήσεως, ώς έπίσημον πολιτικήν της έπί του Κυπριακού.
Κατά τό έτος 1957 επακολουθούν
νέαι ωμότητες τών Τουρκοκυπρίων κατά τοϋ Ελληνικού στοιχείου, άποβλέπουσαι εις
τό νά καταδείξουν τό αδύνατον τής είρηνικής συμβιώσεως Ελλήνων καί Τούρκων καί
προώθησιν τοϋ αιτήματος τής διχοτομήσεως.
Τήν ίδέαν τής διχοτομήσεως
άπεδοκίμασε καί ό ΟΗΕ κατά τήν 14ην Συνέλευσιν τοΰ έτους 1957 καί υπέδειξε τήν
έπιλυσιν τοϋ Κυπριακού διά διαπραγματεύσεων, μέ βάσιν τήν αύτοδιάθεσιν. Παρά
ταύτα, ή Μ. Βρεττανία θά εξακολούθηση, ώς καταφαίνεται κατωτέρω, νά εργάζεται
υπέρ τής διχοτομήσεως.
10. Τό Σχέδιο ν Μάκ Μίλλαν
(1958).
Τήν 5ην Ιουνίου 1958 άνακοινούται
τό «Σχέδιον Μάκ Μίλλαν» ύπό τοϋ Ρ. Άλλέν, "Αγγλου Πρέσβεως, είς τόν Ε. Αβέρωφ,
Ύπουργόν Εξωτερικών τής Ελλάδος. Τούτο βασικώς προβλέπει:
α. Ή Κύπρος θά απόκτηση τά οφέλη
συνδέσεως της οχι μόνον μέ τήν Μ. Βρεττανίαν, άλλα καί μέ τήν Ελλάδα καί τήν
Τουρκίαν.
β. Θά έχη άντιπροσωπευτικήν
Κυβέρνησιν μέ Άγγλον Κυβερνήτην, χωριστάς Βουλάς καί δύο αυτόνομους Κοινότητας.
γ. Τά ζητήματα εξωτερικής
πολιτικής, αμύνης καί εσωτερικής ασφαλείας, θά παραμείνουν είς τήν αρμοδιότητα
τοϋ Κυβερνήτου.
Ό Γενικός Γραμματεύς τοΰ ΝΑΤΟ Πώλ
Άνρύ Σπάακ συμβουλεύει τόν Πρέσβυν Μ. Μελάν, Μόνιμαν Άντιπρόσωπον τής Ελλάδος
είς τό ΝΑΤΟ, νά μή δεχθή συζήτησιν ή Ελλάς έπί τοϋ ανωτέρω Σχεδίου, διότι οί
Τοϋρκοι θά διαπραγματευθούν κατά τοιούτον τρόπον, ώστε νά καταστήσουν τους όρους
του ακόμη περισσότερον επαχθείς.
Τό Σχέδιον τούτο ένώ εκρίθη
άπαράδεκτον ύπό τής "Ελλάδος καί τής Έθναρχίας τής Κύπρου, ήρχισε μονομερώς (ύπό
τών Άγγλων) έφαρμογη
β. Ή Κύπρος νά διατήρηση τήν
έδαφικήν και πολιτικήν της ενότητα.
γ. Ή Κυπριακή Δημοκρατία νά
απόκτηση νομικήν προσωπικότητα αληθούς όντότητος, ώστε νά άναγνωρισθή διεθνώς ώς
κυρίαρχον Κράτος.
Τελικώς ή Έλληνο - Τουρκική
Διάσκεψις καταλήγει είς Συμφωνίαν,
τήν 11 Φεβρουαρίου 1959.
Διά τής Συνθήκης της Ζυρίχης
δημιουργείται άνεξάρτητον Κυπριακόν Κράτος καί καθορίζεται ή πολιτειακή
διάρθρωσις καί τά νομικόν έν γένει καθεστώς τής Κύπρου.
Ό Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, είς τήν
άπο 13ης Φεβρουαρίου 1959 έπιστολήν του προς τόν Στρατηγόν Γρίβαν, αναφέρει περί
τής συνθήκης τά έξης : «Τά αποτελέσματα τών έν Ζυρίχη Ελληνοτουρκικών συνομιλιών
δύνανται νά χαρακτηρισθούν μάλλον ώς Ικανοποιητικά. Ύπό τάς υφιστάμενος συνθήκας
δέν ήτο δυνατόν νά έπιτευχθή καλύτερα λύσις ...».
Ή Συνθήκη τής Ζυρίχης
χρησιμοποιείται έν συνεχεία ώς βάσις διά τήν επακολουθήσασα Τριμερή Συνθήκην τοΰ
Λονδίνου (19 Φεβρουαρίου 1959), έπί τού Ιδίου Ζητήματος, τής Κύπρου. Κατά τήν
σχετικήν διάσκεψιν, πλην τής Ελλάδος -Μ. Βρεττανίας - Τουρκίας, συμμετέσχον καί
οί ήγέται τών δύο Κοινοτήτων τής Κύπρου.
Διά τής τελικής ταύτης Συνθήκης
τού Λονδίνου Ιδρύεται άνεξάρτητον Κυπριακόν Κράτος, αποκλειομένων τόσον τής
ενώσεως, όσον καί τής διχοτομήσεως. Ή Δημοκρατία θά είναι Προεδρικού τύπου, μέ
Πρόεδρον αυτής "Ελληνα, Άντιπρόεδρον δέ Τούρκον.
Διά τών όρων τής Συνθήκης
προβλέπονται καί τά κάτωθι:
α. Συγκρότησις Βουλής
Αντιπροσώπων, μέ άναλογίαν 70% διά τους "Ελληνας καί 30% διά τους Τούρκους.
β. "Ασκησις Εκτελεστικής Εξουσίας
διά τοΰ Προέδρου καί τού Αντιπροέδρου.
γ. Καθιέρωσις Τριμερούς
Στρατηγείου, μέ έδραν τήν Λευκωσιαν. Τούτο θά αποτελείται έξ αντιπροσώπων τής
Ελλάδος, τής Τουρκίας, καί τής Κυπριακής Δημοκρατίας.
δ. Σύστασις Ανωτάτου Δικαστηρίου,
τοΰ οποίου ό Πρόεδρος θά είναι ουδέτερος κοινής εμπιστοσύνης, μέλη δέ δύο "Ελληνες
καί ένας Τούρκος.
ε. Διατήρησις ύπό τής Αγγλίας
κυριαρχικών δικαιωμάτων είς δύο περιοχάς (Δεκέλειας -Ακρωτηρίου), είς τάς οποίας
υπάρχουν στρατηγικοί αεροναυτικοί βάσεις.
στ. Συνθήκη εγγυήσεως μεταξύ
Κύπρου άφ' ενός καί Ελλάδος, Αγγλίας καί Τουρκίας άφ' έτερου. "Ομοίως Συνθήκην
συμμαχίας μεταξύ Κύπρου, Ελλάδος καί Τουρκίας.
ΑΙ ύπ' όψιν Συνθήκαι υπεγράφησαν
τόν Αϋγουστον 1960. Τήν αυτήν ήμερομηνίαν ό Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εκλέγεται
Πρόεδρος τής Δημοκρατίας. Βάσει τής προαναφερθείσης Συνθήκης συμμαχίας μεταξύ
Ελλάδος, Τουρκίας καί Κύπρου, προβλέπεται ή στάθμευσις είς Κύπρον "Ελληνικών καί
Τουρκικών στρατιωτικών τμημάτων, τά όποια είναι γνωστά ώς ΕΛΔΥΚ (950 άνδρες) άπό
Ελληνικής πλευράς καί ΤΟΥΡΔΥΚ (650 άνδρες) άπό Τουρκικής πλευράς.
Σημειούται ότι ύπήρχεν έπιφύλαξις
τοϋ Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ώς προς τήν σκοπιμότητα υπογραφής τής Συνθήκης τοϋ
Λονδίνου. Ό "Αρχιεπίσκοπος μέχρι καί τήν προηγουμένην τής υπογραφής τής Συνθήκης
(18ην Φεβρ.) είχε διάφορον άποψιν. Τελικώς όμως συνεφώνησε καί υπέγραψε τήν
Συνθήκην. Τήν έπομένην δέ (20 Φεβρ.) απευθύνει Διάγγελμα προς τόν Κυπριακόν λαόν,
διά τοϋ όποιου αί Συμφωνίαι χαρακτηρίζονται οτι θέτουν τά θεμέλια τής ελευθερίας
καί τής ανεξαρτησίας.
"Εκτοτε αρχίζει μιά νέα περίοδος
διά τήν Κυπριακήν Δημοκρατίαν. Διά τής υπογραφείσης Συνθήκης τής 16ης Αυγούστου
1960 αί τρεις χώραι, "Αγγλία -Ελλάς καί Τουρκία αναλαμβάνουν τήν ύποχρέωσιν όπως
εγγυώνται τήν άνεξαρτησιαν, τήν έδαφικήν ακεραιότητα καί τήν άσφάλειαν τής
Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΑΙ Συμφωνίαι τής Ζυρίχης καί τοϋ
Λονδίνου υπήρξαν τό φυσικόν αποτέλεσμα μιας σκληρός ανάγκης, τήν οποίαν
έδημιούργησαν σκοπίμως οί Βρεττανοί διά τής προκλήσεως αφόρητων συνθηκών είς τήν
Μεγαλόνησον καί (κατ' έπέκτασιν) ε'ις τήν Ελλάδα. "Ομως τό καθεστώς τό όποιον
έδημιουργήθη έκ τών Συνθηκών, ήτο έκ γενετής καταδικασμένον. Ήτο ουσιαστικώς ένα
καθεστώς είς τήν κυριολεξίαν θνησιγενές, ώς απέδειξαν τά επακολουθήσαντα
γεγονότα.
Κατόπιν τών συμφωνιών Ζυρίχης -
Λονδίνου τερματίζεται, ώς ήτο άλλως τε φυσικόν, ή ένοπλος δράσις τής ΕΟΚΑ.
Αξίζει είς τό σημεΐον τούτο νά τονισθή, οτι πληρεστέρα έκφρασις ένός έπί 794 έτη
υποδούλου λαού δι' άπόκτησιν τής ελευθερίας του, δέν ήδύνατο νά ύπαρξη.
Έπανελήφθησαν οί ηρωισμοί τους
οποίους πάντοτε επέδειξαν οί "Ελληνες κατά τήν προάσπισιν τής ελευθερίας των καί
είς τήν σειράν τών Ελλήνων εθνομαρτύρων, οί όποιοι έδίδαξαν τήν ανθρωπότητα τό
«δει μάχεσθαι υπέρ ελευθερίας» τοϋ Σωκράτους, προσετέθησαν οί Αυξεντίου, Καραολής,
Δημητρίου καί όλοι οί άλλοι μάρτυρες άγωνισταί τής νήσου.
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΑΣ
ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΖΥΡΙΧΗΣ - ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
(1960-1978)
13. Τό
Άνεφάρμοστον τών Συμφωνιών καί αί "Εξελίξεις του Κυπριακού.
"Ελέχθη προηγουμένως ότι τό
Ιδρυθέν βάσει τών Συνθηκών Ζυρίχης - Λονδίνου καθεστώς, ϋπήρξεν ευθύς έξ αρχής
καταδικασμένον είς άποτυχίαν. Μετά ταύτα, παρά τήν έπιδειχθεΐσαν
διαλλακτικότητα τοϋ Προέδρου Μακαρίου καί παρά τήν ύπομονήν καί καλήν πίστιν
των υπολοίπων Κυπρίων ηγητόρων καί τοϋ λαού της νήσου, απεδείχθη εις τήν πράξιν
τό άνεφάρμοστον των ύπ' οψιν συμφωνιών. ΑΙ δυσχέρειαι προέκυψαν κατά τήν τριετή
διακυθέρνησιν, λόγω τής συνεχούς χρήσεως τοϋ δικαιώματος τής αρνησικυρίας ύπό
τών Τούρκων καί τής αρνήσεως των νά συμβάλλουν καλοπίστως είς μίαν καλήν
διακυθέρνησιν.
Τόν Δεκέμβριον 1963 ό Άριεπίσκοπος
Μακάριος, έν όψει τών εκλογών, τοΰ επομένου έτους, έξαγγέλει επισήμως προτάσεις
του, περί τροποποιήσεως 11 σημείων τοϋ Κυπριακού Συντάγματος. Ή Τουρκία δηλώνει,
οτι Θά Θεώρηση πάσαν μεταβολήν συνταγματικών διατάξεων ώς περιοριστικήν τών
κατωχυρωμένων δικαιωμάτων τής Τουρκοκυπριακής κοινότητος, ώς παραβίασιν τών
διεθνών συμφωνιών καί ώς λόγον μονομερούς καί μάλιστα (κατά τήν Τουρκικήν
έρμηνείαν τής Συνθήκης εγγυήσεως) καί βιαίας ακόμη επεμβάσεως ε'ις τήν Κύπρον,
βάσει τών διατάξεων τής Συνθήκης. "Εχομεν
έκτοτε μίαν άδιάκοπον σειράν Τουρκικών προκλήσεων, όπως μεταφορά οπλων καί
εφοδίων προς έξοπλισμόν τής Τουρκικής μειονότητος, αποστολή εκγυμνασμένων
πρακτόρων καί αξιωματικών έκ Τουρκίας προς στελέχωσιν τοΰ συγκροτηθέντος
παρανόμως Τουρκοκυπριακού μηχανισμού, συνεχής ανατροπή τών αποφάσεων τής Βουλής
καί Κυβερνήσεως ύπό τού Τουρκικού Βέτο (δικαιώματος αρνησικυρίας), ακόμη δέ καί
αίματηρά γεγονότα. Όλα τά ανωτέρω επιβάλλουν συνεπώς μίαν κάποιαν άντίδρασιν τών
Ελλήνων. 'Αντίδρασιν μελετημένην, σοβαράν, ριζικήν καί άποφασιστικήν.
Βάσει προσφυγής τής Κύπρου ε'ις
τόν ΟΗΕ, δι' ομοφώνου Αποφάσεως τού Συμβουλίου Ασφαλείας τής 4ης Μαρτίου 1964
συνιστάται αποχή άπό πάσης ενεργείας ή απειλής εις βάρος τής Κυπριακής
Δημοκρατίας ή τής διεθνούς ειρήνης. Διά τής Ίδιας
Αποφάσεως, άποστέλεται Ειρηνευτική Δύναμις (αρχικώς άπό 6.100 άνδρες) είς τήν
Κύπρον, ή όποια καί παραμένει εκεί μέχρι σήμερον. Παραλλήλως ανατίθεται εις τόν
Γενικόν Γραμματέα τοΰ Όργανισμού ό διορισμός ενός μεσολαβητού μέ άποστολήν όπως
έργασθή διά τήν ρύθμισιν «συμφώνως προς τόν Χάρτην τού ΟΗΕ, έχων κατά νουν τήν
εύημερίαν τοϋ Κυπριακού λαού έν τω συνόλω του καί τήν διατήρησιν τής διεθνούς
ειρήνης καί ασφαλείας». Ώς πρώτος μεσολαβητής διωρίσθη ό Φιλανδός διπλωμάτης
Τουομιόγια.
Παρά τάς ώς άνω δυσμενείς
εξελίξεις διά τους Τούρκους εις τό Συμ-βούλιον "Ασφαλείας, ή "Αγκυρα συνεχίζει
τήν άδιάλακτον πολιτικήν της. Δημιουργεί τά Προγεφυρώματα Μανσούρας καί "Αγίου
Ίλαρίωνος μέχρι Λευκωσίας, χρησιμοποιούσα ακόμη καί τήν ΤΟΥΡΔΥΚ, κατά παράβασιν
τής Συνθήκης συμμαχίας. Εξοπλίζει καί εκγυμνάζει συνεχώς τους Τουρκοκυπρίους,
απειλεί άπόβασιν είς τήν νήσον προς έκφοβισμόν τών Ελλήνων καί γενικώς εργάζεται
υπέρ τής διχοτομήσεως τής Κύπρου.
Πρό της τοιαύτης καταστάσεως ή
Κυπριακή Κυθέρνησις καταγγέλει τήν Συνθήκην συμμαχίας και ψηφίζει νόμον της
αμύνης, ένώ παραλλήλως συγκροτεί στρατόν, τήν Έθνικήν Φρουράν, μέ αποστολήν τήν
άπόκρουσιν τής Τουρκικής είσβολής. Εις δλας αύτάς τάς νομίμους ενεργείας της, ή
Κυπριακή Κυθέρνησις έχει τήν άμέριστον συμπαράστασιν τής Ελληνικής Κυβερνήσεως,
τόσον είς τόν πολιτικόν, όσον και στρατιωτικόν τομέα. Ή στρατιωτική είδικώτερον
συνδρομή παρέχεται κυρίως διά μυστικής αποστολής έξ Ελλάδος ολοκλήρων μαχίμων
Μονάδων, ϋπαχθεισών ύπό είδικώς συγκροτηθέντα Σχηματισμόν, επιπέδου Μεραρχίας.
Τόν Αΰγουστον τοϋ έτους 1964
λαμβάνουν χώραν'τά αίματηρά γεγονότα τής ΜΑΝΣΟΥΡΑΣ. Κατ' αυτά, ή Κυπριακή
Κυβέρνησις άναλαμβά νει τήν προληπτικήν έπιχείρησιν εκκαθαρίσεως τοϋ
Προγεφυρώματος ΜΑΝΣΟΥΡΑΣ, 'ίνα στέρηση τήν Τουρκίαν τοϋ Λιμένος καί άποτρέψη
ε'ισβολήν της εις Κύπρον. Ή Τουρκία είς αντίποινα, τήν 8ην καί 9ην Αυγούστου,
βομβαρδίζει ανηλεώς όλα τά Ελληνικά χωρία τής ΒΔυτικής Κύπρου, προξενησασα
σοβαρός άπωλείας είς τόν άμαχον πληθυσμον. Διά τής τοιαύτης ενεργείας της ή
Τουρκία διέπραξε κατάφωρον παραβίασιν κανόνων τοϋ διεθνούς δικαίου.
Απεφεύχθη δέ τήν τελευταίαν
στιγμήν ό πόλεμος μεταξύ Ελλάδος καί Τουρκίας, κατόπιν αποφασιστικής επεμβάσεως
τοϋ Προέδρου τών ΗΠΑ Τζόνσον, προς τήν Τουρκίαν.
Τόν Μάρτιον
1965 δημοσιεύεται ή έκθεσις τοϋ μεσολαβητού (Φιλανδού Διπλωμάτου Τουμιόγια) τών
Η.Ε. ό όποιος αποφαίνεται εναντίον τής λύσεως τοΰ προβλήματος διά του
γεωγραφικού χωρισμού τών δύο Κοινοτήτων καί τής δημιουργίας ομοσπονδιακής
Κυβερνήσεως. Συνιστά ό μεσολαβητής είς τήν έκθεσίν του, τήν έναρξιν συνομιλιών
μεταξύ τών δύο Κοινοτήτων, διά τήν έξεύρεσιν λύσεως.
Ή Ελλάς
αποδέχεται τήν έκθεσιν, ένω ή Τουρκία τήν απορρίπτει.
Μέ τήν συνέχισιν τών Τουρκικών
προκλήσεων τόν Νοέμβριον του 1967 σημειούνται τοπικά επεισόδια καί απειλείται
καί πάλιν Ελληνοτουρκικός πόλεμος.
Τόν Δεκέμβριον
1967 επιτυγχάνεται συμφωνία έπί τή βάσει Σχεδίου του Αμερικάνου μεσολαβητοϋ Βάνς
(Γ βΑΝ?Ε). Διά τής συμφωνίας, ή μέν Ελλάς αποσύρει τάς έπί πλέον τής ΕΛΔΥΚ
δυνάμεις της έκ Κύπρου, ή δέ Τουρκία αίρει τήν άπειλήν έναντι τής Κύπρου καί τά
μέτρα στρατιωτικής έτοιμότητος, τά όποια είχε λάβει.
ΑΙ διεξαχθέΐσαι τό 1968
διακοινοτικοί συνομιλίαι καταλήγουν είς άποτυχίαν, ύπαιτιότητι τής αδιαλλαξίας
τών Τουρκοκυπρίων. Τό έτος 1971 επαναλαμβάνονται αί διακοινοτικοί συνομιλίαι μέ
συμμέτοχήν "Ελληνος καί Τούρκου συνταγματολόγων.
Τόν Ίούλιον 1974 πραξικόπημα
ανατρέπει τόν Πρόεδρον τής Κύπρου Άρχίεπίσκοπον Μακάριον καί διορίζεται Πρόεδρος
ό Ελληνοκύπριος δημοσιογράφος Ν. Σαμψών.
14. Ή
Τουρκική Εισβολή τοϋ 1974 καί ή Άπόφασις τοϋ ΟΗΕ.
Τήν 20ήν Ιουλίου 1974 ή Τουρκία
επικαλούμενη τό άρθρον 4 της Συνθήκης "Εγγυήσεως, είσβάλλει είς τήν Κύπρον μέ τό
πρόσχημα της αποκαταστάσεως της συνταγματικής τάξεως καί τής προστασίας της
Τουρκοκυπριακής μειονότητος, χωρίς νά έχη προβή προηγουμένως είς διαβουλεύσεις
μέ τήν Ελληνική ν Κυβέρνησιν. Εφαρμόζει τό Σχέδιον «Αττίλας 1». Πρέπει νά
σημειωθή ότι άπό τής ημερομηνίας τοϋ πραξικοπήματος μέχρι τής εισβολής (15-20
Ιουλίου) ουδέν έπεισόδιον έλαβε χώραν είς βάρος τών Τουρκοκυπρίων.
Τό άρθρον 4 τής Συνθήκης
Εγγυήσεως δέν προέβλεπε τήν χρήσιν βίας διά τήν άποκατάστασιν τής όμαλότητος. Αί
διατάξεις τοϋ Χάρτου, αί όποϊαι επιτρέπουν τήν χρήσιν βίας, προβλέπουν
αποκλειστικώς καί μόνον τάς περιπτώσεις τής αύτοαμύνης καί τοϋ Κεφαλαίου 7 τοϋ
Καταστατικού, δηλαδή τήν έπιβολήν κυρώσεων έκ μέρους τοϋ Συμβουλίου Ασφαλείας.
Κατόπιν άμεσου προσφυγής τής
Κύπρου είς τά Η.Ε., εκδίδεται τήν αυτήν ήμερομηνίαν Άπόφασις τοϋ Συμβουλίου
Ασφαλείας (ύπ' άρ. 353), ή οποία προβλέπει:
α. Τήν άμεσον κατάπαυσιν του
πυρός.
β. Τόν άμεσον τερματισμόν τής
στρατιωτικής επεμβάσεως είς Κύπρον.
γ. Τήν άποχώρησιν, άνευ
καθυστερήσεως, τών ξένων στρατιωτικών Δυνάμεων έκ τής Κύπρου.
δ. Επείγουσας διαπραγματεύσεις
μεταξύ "Ελλάδος, Τουρκίας καί Μ. Βρεττανίας διά τήν άποκατάστασιν τής ειρήνης
καί τής συνταγματικής νομιμότητος είς τήν Κύπρον. Τήν 23ην Ιουλίου άποχαθίσταται
ε'ις τήν Κύπρον ή συνταγματική νομιμότης καί ορκίζεται ό Πρόεδρος τής Κυπριακής
Βουλής Γλ. Κληρίδης, ώς προσωρινός Πρόεδρος τής Κύπρου. Είς έκτέλεσιν τής (ύπ'
αριθ. 353) "Αποφάσεως του Συμβουλίου "Ασφαλείας συνέρχεται είς Γενεύην Τριμερής
Διάσκεψις τήν 25ην καί 30ήν Ιουλίου 1934, μεταξύ τής "Ελλάδος, Τουρκίας καί
"Αγγλίας. Τήν 30ήν "Ιουλίου υπογράφεται Διακήρυξις, ή οποία προβλέπει μεταξύ τών
άλλων, τήν άμεσον κατάπαυσιν του πυρός καί τήν μή έπέκτασιν τών κατεχομένων
περιοχών. Παρά ταύτα ή Τουρκία παραβιάζει συνεχώς τήν έκεχειρίαν καί τήν
Διακήρυξιν, τήν οποίαν είχε πρό ολίγου υπογράψει.
Τήν 8ην Αυγούστου 1974
επαναλαμβάνεται ή Διάσκεψις τής Γενεύης, μέ σκοπόν τήν άποκατάστασιν τής είρήνης
καί τής συνταγματικής τάξεως, είς τήν Νήσον.
Εις τήν Διάσκεψιν ταύτην
συμμετέχουν καί οί εκπρόσωποι τών δύο Κοινοτήτων (Κληρίδης καί Ντενκτάς). Κατά
τήν διάρκειαν τής Διασκέψεως (13 Αύγ.),
ή Τουρκία υποβάλλει δίκην - τελεσιγράφου - σχέδιον, τό όποιον αφίσταται ριζικώς
του Συντάγματος τοϋ 1960.
Τό υποβληθέν Σχέδιον προβλέπει μίαν
Διζωνικήν ή Πολυπεριφερειακήν Όμοσπονδίαν, μέ 34% τοϋ Κυπριακού εδάφους ύπό
Τουρκοκυπριακήν διοίκησιν. Είς αΐτηθεΐσαν ύπό τοϋ Ελληνοκυπρίου εκπροσώπου
προθεσμίαν 36 ωρών διά διαβουλεύσεις μετά τής Κυβερνήσεως του, ή Τουρκία
αντιτάσσεται καί τήν πρωΐαν τής 14ης Αυγούστου ή Διάσκεψις ναυαγεί.Δύο ώρας άργότερον ή Τουρκία, βάσει
προσχεδιασμένης επιχειρήσεως, διατάσσει τήν προέλασιν τών στρατευμάτων της
(εφαρμογή Σχεδίου «Αττίλας 2») καί καταλαμβάνει τό 40% περίπου τοϋ συνολικού
εδάφους τής Κυπριακής Δημοκρατίας, τό όποιον καί ακόμη εχεί ύπό τήν κατοχήν της.
ΑΙ συνέπειαι
τής Τουρκικής είσβολής είναι αί έξης :
α. ΟΙ Τουρκοκύπριοι, οΐ όποιοι
αποτελούν τό 18% τού πληθυσμού τής Κύπρου, ελέγχουν τό 40% περίπου τού Κυπριακού
εδάφους καί τό 65% τών πλουτοπαραγωγικών πόρων τής νήσου.
β. Περίπου 180.000 Ελληνοκύπριοι,
δηλαδή τό 1/3 τού Ελληνικού πληθυσμού, κατέστησαν πρόσφυγες είς τήν Ιδίαν τους
πατρίδα.
γ. Ό εποικισμός τών ύπό Τουρκικήν
κατοχήν περιοχών μέ Τούρκους έκ τής Τουρκίας καί μέ σκοπόν τήν άλλοίωσιν τοϋ
δημογραφικού χαρακτήρος τής Κύπρου κατά παράβασιν τής αποφάσεως 3395/ 20-11 - 75
τής Γενικής Συνελεύσεως τού ΟΗΕ. Κατά πληροφορίας μέχρι σήμερον, ό αριθμός τών
εποίκων τής Τουρκίας ανέρχεται είς 30.000 περίπου. Τούτους ή Τουρκία εμφανίζει
ώς «εποχιακούς έργάτας».
δ. Ή προσπάθεια ενσωματώσεως τού
κατεχομένου τμήματος τής Κύπρου είς τόν διοικητικόν καί οικονομικόν μηχανισμόν
τής Τουρκίας.
ε. Ή πρόσφατος αποκαλυφθείσα
λεηλασία καί άφαίρεσις τών αρχαιοτήτων έκ τών κατεχομένων εδαφών τής Νήσου.
Τόν Φεβρουάριον 1975 ό Ντεκτάς
κηρύσσει τήν 'ίδρυσιν «Όμοσπονδιακοϋ Τουρκοκυπριακού Κράτους», ύπό τήν κάλυψιν
βεβαίως τής Τουρκίας. Τό Συμβούλιον Ασφαλείας τοϋ ΟΗΕ καταδικάζει τήν μονομερή
αυτήν πράξιν καί δηλώνει ότι ή τοιαύτη ενέργεια δεν πρόκειται νά
προδικάσει τήν τελικήν ρύθμισιν του προβλήματος.
15.
Διακοινοτικοί Συνομιλίαι 1975 -1977.
Άπό του Απριλίου 1975 μέχρι τού
Φεβρουαρίου 1976 πραγματοποιούνται πέντε φάσεις διακοινοτικών συνομιλιών ύπό τήν
αιγίδα τού Γεν. Γραμματέως τού ΟΗΕ, συμφώνως προς σχετικός αποφάσεις τής Γενικής
Συνελεύσεως τού ΟΗΕ.
ΑΙ πρώται τέσσαρες φάσεις
περιέχονται είς πλήρες άδιέξοδον, λόγω απροθυμίας τής Τουρκοκυπριακής πλευράς νά
ύποβάλη συγκεκριμένος προτάσεις διά τήν έπίλυσιν τού Κυπριακού, είδικώτερον ώς
προς τό έδαφικόν θέμα, τό όποιον είναι καί τό πλέον σοβαρόν.
Ή πέμπτη φάσις Διακοινοτικού
διαλόγου λαμβάνει χώραν είς Βιέννην, τόν Φεβρουάριον 1976. Μετά τήν λήξιν των
συνομιλιών εκδίδεται ανακοινωθέν, εις τό όποιον αναφέρονται τά κάτωθι
συμφωνηθέντα:
α. Ανταλλαγή έγγραφων προτάσεων
εντός έξ εβδομάδων, έφ' δλων των πτυχών τοϋ Κυπριακού.
β. Σύνοδος είς Βιέννην της
επομένης φάσεως τών Διακοινοτικών συνομιλιών, ύπό τήν προεδρίαν τού Γεν.
Γραμματέως τοΰ ΟΗΕ, μέ σκοπόν τήν έξεύρεσιν κοινής βάσεως, πρό τής παραπομπής
τών θεμάτων ε'ις ύποεπιτροπάς είς Κύπρον.
Βάσει τής ανωτέρω συμφωνίας,
υποβάλλονται τήν 3ην Απριλίου τοΰ 1976 συγκεκριμένοι προτάσεις άπό
Έλληνοκυπριακής πλευράς, αϊ όποϊαι προβλέπουν : "Ομοσπονδιακόν Κράτος, 20% τού
Κυπριακού εδάφους ύπό Τουρκικήν διοίκησιν καί τέλος Ίσχυράν Κυβέρνησιν καί
χαλαρας εξουσίας τών "Ομόσπονδων Κρατών. Άπό Τουρκοκυπριακής πλευράς
υποβάλλονται τήν 17ην Απριλίου 1976 προτάσεις άνευ συγκεκριμένου τινός στοιχείου
διά τό έδαφικόν. Περιλαμβάνουν μόνον «αόριστα κριτήρια» (Οικονομικήν
βιωσιμότητα, αμυντικας άνάγκας, γαιοκτησίαν κλπ.). Διά τό Συνταγματικός
προβλέπουν διζωνικήν όμοσπονδίαν, μέ ασθενή Κεντρικήν Κυβέρνησιν καί Ίσχυράς
εξουσίας τών ομόσπονδων Κρατών.
Ή κωλυσιεργία τής Τουρκοκυπριακής
Κοινότητος συνεχίζεται μέ άντικειμενικόν σκοπόν, προφανώς, νά κερδίση χρόνον διά
τήν πραγματοποίησα τών σχεδίων της. Ούτω ό Τουρκοκύπριος εκπρόσωπος δηλώνει, ότι
ή Τουρκοκυπριακή πλευρά είναι έτοίμη διά συνομιλίας «διά τόν καθορισμόν τής
συνοριακής γραμμής τών δύο πτερύγων τής "Ομόσπονδου Κυπριακής Δημοκρατίας», ότι
έκαστη "Ομόσπονδος περιοχή πρέπει νά έχη δημογραφικήν καί γεωγραφικήν
όμοιογένειαν κλπ.. Εύνόητον είναι, ότι ή Έλληνοκυπριακή πλευρά δέν είναι δυνατόν
νά δεχθή τούς ανωτέρω όρους, οι όποιοι κατά βάσιν προϋποθέτουν πλήρη κεχωρισμένα
δύο "Ομόσπονδα Κράτη.
Τήν άδιαλλαξίαν καί κωλυσιεργίαν
τής Τουρκοκυπριακής πλευράς αναφέρει σαφώς εις τήν έκθεσίν του, τόν Ίούνιον
1976, ό Γενικός Γραμματεύς τού ΟΗΕ Βαλντχάϊμ. Ούτος υπογραμμίζει μεταξύ τών
άλλων :
α. Τά προβλήματα,
τά όποία εΐχον ανακύψει άπό τά γεγονότα τού 1974, παραμένουν ανεπίλυτα.
β. Ή αναβολή τής έκτης φάσεως τών διακοινοτικών συνομιλιών
οφείλεται είς τό γεγονός, ότι δέν είχε συντελεσθή πλήρως ή ανταλλαγή έγγραφων
προτάσεων έπί τοϋ εδαφικού, ώς είχε συμφωνηθή εις Βιέννην.
γ. Τήν ανάγκην σεβασμού καί τηρήσεως τών συμφωνηθέντων είς τάς
προηγούμενος φάσεις τών συνομιλιών.
Τόν Σεπτέμβριον 1976 καταβάλλεται
νέα προσπάθεια ύπό τού Γενικού Γραμματέως τού ΟΗΕ προς συνέχισιν τών
Διακοινοτικών συνομιλιών.
β. Ή λύσις τοϋ Κυπριακού πρέπει να έπιδιωχθή εις τά πλαίσια των
αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, αϊ όποϊαι συνιστούν Διακοινοτικας συνομιλίας καί
διαπραγματεύσεις ύπό την αίγίδα τού Γενικού Γραμματέως τοΰ ΟΗΕ.
γ. Τό Κυπριακόν
Ζήτημα είναι αϋθύπαρκτον πρόβλημα καί δέν συνδέεται μέ οποιασδήποτε διαφοράς
μεταξύ Ελλάδος καί Τουρκίας, άλλ' αποτελεί καθαρώς πρόβλημα τοϋ Κυπριακού λαού
είς τόν όποιον συμπαρίσταται απολύτως ή Ελλάς.
18. Όλαι α'ι ένέργειαι τής
Ελληνικής Κυβερνήσεως άπέβλεψαν καί αποβλέπουν είς τήν ούσιαστικήν προώθησιν τών
διαπραγματεύσεων, προς Ίκανοποιητικήν λύσιν τοϋ Κυπριακού.
19. Ή Πολιτική τής Ελληνικής
Κυβερνήσεως διά τό Κυπριακόν έχει χαραχθή άπό κοινού μέ τήν Κυπριακήν Κυβέρνησιν
κολ υπάρχει απόλυτος συνεργασία εις όλους τους αντιμετωπιζόμενους διπλωματικούς
χειρισμούς τούτου.
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ -
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
20. Έκ τής
συνοπτικής αναπτύξεως τοΰ Κυπριακοϋ Ζητήματος προκύπτουν τά έξης :
α. Ή Κύπρος ήτο άπό αρχαιοτάτων χρόνων Ελληνική Νήσος, μέ τά αυτά ήθη, έθιμα,
γλώσσα, θρησκείαν, ώς καί ή μητέρα Ελλάδα καί μέ συνείδησιν σαφώς Έλληνικήν.
β. Μέ τήν συνθήκην Κωνσταντινουπόλεως τού
1878, τό επιβληθέν είς τήν Κύπρον ύπό τών "Αγγλων καθεστώς, ήτο εις τήν
πραγματικότητα μιά αποικιακή δικτατορία.
Έν συνεχεία τά έτη 1913 καί 1915, ή Αγγλία
προσφέρει - παραχωρει τήν Κύπρον είς τήν Ελλάδα, έναντι ανταλλαγμάτων. Ή
προσφορά ευθύς αμέσως αποσύρεται, λόγω μή ικανοποιήσεως τών αιτήσεων της.
γ. Μέ τήν τριμερή Διάσκεψιν τοϋ Λονδίνου του 1955, εμφανίζεται ή Τουρκία είς τό
προσκήνιον ώς παράγων επιλύσεως τοΰ Κυπριακού, καίτοι αύτη έχει παραιτηθή διά
τών Συνθηκών τοΰ 1878 καί Λωζάνης τού 1923, άπό παντός δικαιώματος έπί τής
Νήσου.
δ. Τό Κυπριακόν Ζήτημα γίνεται επισήμως άπό τό 1955 έπίκεντρον μιας διεθνοϋς
διενέξεως μεταξύ τριών μελών τοϋ ΝΑΤΟ, ήτοι, τής Ελλάδος, τής Αγγλίας καί τής
Τουρκίας.
ε. Διά τών Συνθηκών Ζυρίχης - Λονδίνου τού Φεβρουαρίου 1959 Ιδρύεται άνεξάρτητον
Κυπριακόν Κράτος, βάσει δέ τής Συνθήκης τής 16ης Αυγούστου 1960 αί τρεις χώραι,
"Αγγλία, Ελλάς, Τουρκία, αναλαμβάνουν τήν έγγύησιν τής ανεξαρτησίας, τής
εδαφικής άκεραιότητος καί τής ασφαλείας τής Κυπριακής Δημοκρατίας.
στ. Έπί δεκαετίαν καί πλέον αναζητείται λύσις τοϋ Κυπριακού διά των
Διακοινοτικών Συνομιλιών, άνευ όμως ούδενός αποτελέσματος. Απεδείχθη δέ ή
χρεωκοπ'ια τών συνομιλιών, λόγω τής Τουρκικής αδιαλλαξίας. ΑΙ εκάστοτε
συνομιλίαι όχι μόνον δέν ώδήγησαν εις τήν λύσιν τοϋ κρισίμου τούτου προβλήματος,
άλλα οϋτε απέτρεψαν τήν στρατιωτικήν εισβολή ν τοϋ 1974 καί τήν κατοχήν έκτοτε
ύπό τού Τουρκικού Στρατού μεγάλου τμήματος τής Κύπρου.
21. Μέ τήν
Τουρκικήν είσθολήν, τόν Ίούλιον 1974, είς τήν Κύπρον έχομεν τάς έξης συνεπείας :
α. Κατοχήν καί
έλεγχον ύπό τών Τουρκοκυπρίων τοϋ 40% περίπου τοϋ Κυπριακού εδάφους καί τού 65%
τών πλουτοπαραγωγικών πόρων τής Νήσου.
β.
Προσφυγοποίησιν τών 2/5 τοϋ Έλληνοκυπριακού πληθυσμοϋ της (180.000 πρόσφυγες έπί
460.000 Ελληνοκυπρίων).
γ. Προσπάθειαι
εποικισμού τών ύπό Τουρκικήν κατοχήν περιοχών μέ Τούρκους έκ Τουρκίας, προς
άλλοίωσιν τού δημογραφικού χαρακτήρος τής Νήσου.
22. ΑΙ αποφάσεις καί τά
ψηφίσματα τοϋ ΟΗΕ καί τού Συμβουλίου Ασφαλείας μένουν γράμματα νεκρά καί
ανεκτέλεστα κείμενα, λόγω τής συνεχούς Τουρκικής αδιαλλαξίας καί τής αναλήψεως
τών απαραιτήτων καί αποφασιστικών πρωτοβουλιών ύπό τών Μεγάλων Δυνάμεων.
23. Τό Κυπριακόν πρέπει νά
λυθή συμφώνως μέ τάς αρχάς τού Διεθνούς Δικαίου, τάς διατάξεις τού Χάρτου τών
Ηνωμένων Εθνών καί κατά τάς Αποφάσεις καί τά Ψηφίσματα τού Συμβουλίου Ασφαλείας
καί τής Γενικής Συνελεύσεως τού ΟΗΕ.
24. Έπί τών άρχων επιλύσεως
συμφωνεί απολύτως ή Ελληνική Κυβέρνησις καί βοηθεΐ δι όλων τών διαθεσίμων μέσων,
Ηθικών, Πολιτικών, Διπλωματικών, οικονομικών, τήν Κυπριακήν Κυβέρνησιν εις τό
κρίσιμον τούτο έργον της.
25. Βέβαιον είναι ότι μέ
τάς Τουρκικαςς παραλόγους Προτάσεις, δέν είναι δυνατόν νά τελεσφορήσουν αί
οίαιδήποτε συνομιλίαι καί νά εΰρη τό Κυπριακόν τήν δικαιαν λύσιν του.
26. Ό Πρόεδρος τής Κύπρου
Κυπριανού κατά τήν παραμονήν του εις ΗΠΑ, τόν Ίούνιον 1978, διετύπωσεν άπό τού
βήματος τής Γενικής Συνελεύσεως τού ΟΗΕ σειράν εναλλακτικών λύσεων, αντί τών
διακοινοτικών συνομιλιών, ήτοι:
α. Άποστρατικοποίησιν τής Κύπρου ώς πρώτον βήμα, διά τήν άναζήτησιν τής λύσεως
τού προβλήματος. Ίσως είναι ή σημαντικωτέρα όλων.
β. Διεθνή Διάσκεψιν, διά τήν συζήτησιν τού προβλήματος, προς έξεύρεσιν λύσεως
τούτου.
γ. Άνάληψιν πρωτοβουλίας άπό κοινού έκ μέρους των δύο Υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και
Ρωσίας.
δ. Συγκρότησιν Επιτροπής ύπό τήν Προεδρίαν τής Γαλλίας, ή οποία ώς βοθητικόν
όργανον τοϋ Γενικού Γραμματέως των Η.Ε., θά έλέγχη τήν Έλληνοτουρκικήν "Αστυνομίαν,
ή όπο'ια θά πρέπει νά συγκροτηθή μετά τήν άποστρατικοποίησιν τής Κύπρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ τα σχόλια να είναι κόσμια και να σέβεστε τους χρήστες