Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΔΥΝΑΜΙΤΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ & ΤΟΥΣ ΘΡΥΛΟΥΣ ΠΟΥ ΠΛΑΣΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

Από το βιβλίο του Κώστα Ε. Ιωάννου

Η Αλήθεια για τον Άρη

Η Γενική Έκθεση του Άρη Βελουχιώτη προς το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, που αναφέρεται στην εκστρατεία κατά του ΕΔΕΣ τον Οκτώβριο του 1943 στην Ήπειρο, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1947 στο βιβλίο του Κομνηνού Πυρομάγλου "ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ" σελίδα 341, χωρίς καμιά ανάλυση ή σχόλιο.
Στην συνέχεια, την Τρίτη 5 Οκτωβρίου του 1982,η έκθεση του Άρη δημοσιεύθηκε σε τέσσερις συνέχειες στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ" από τον χρισμένο από το ΚΚΕ ως Ιστορικό του ΕΛΑΣ, δημοσιογράφο και συγγραφέα Σόλωνα Γρηγοριάδη, επίλεκτο στέλεχος του ΕΛΑΣ, με μεγάλο συγγραφικό έργο στο θέμα της αντίστασης.

Η πρώτη από τις σελίδες της "Ελευθεροτυπίας" με το ημερολόγιο του Άρη Βελουχιώτη.

Και στην πρώτη και στην δεύτερη δημοσίευση της η Γενική Έκθεση του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ καταχωρήθηκε χωρίς κανένα απολύτως σχόλιο ή ανάλυση. Παρ' όλα ταύτα, το περιεχόμενο της προκάλεσε αίσθηση και στις δύο οργανώσεις, για χωριστούς στην κάθε περίπτωση λόγους.
Έκτοτε η έκθεση χάθηκε από το αντιστασιακό προσκήνιο και τον αντιστασιακό τύπο, αφού και ο Σόλων Γρηγοριάδης απόφυγε να την καταχωρήσει στο βιβλίο του "ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ", στο οποίο συμπεριέλαβε όλα τα άλλα δημοσιεύματα που είχε κάνει στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕ-ΡΟΤΥΠΙΑ".
Μέχρι σήμερα, παρ' όλο ότι ακολούθησαν πολλές αντιστασιακές εκδόσεις, κανείς δεν ασχολήθηκε με τον σχολιασμό και την ανάλυση της έκθεσης του Άρη. Ίσως γιατί η εργασία απαιτούσε ιδιαίτερη γνώση της αντάρτικης ζωής, γνώση της περιοχής και των γεγονότων, ιδιαίτερα των Τζουμέρκων όπου διεδραματίσθηκαν τα γεγονότα, ίσως γιατί κανείς δεν την πρόσεξε ή ίσως γιατί πολλοί προσπάθησαν να την εξαφανίσουν.
Η ανάληψη του έργου του σχολιασμού και της ανάλυσης της έκθεσης του Άρη και η παρουσίαση της στο Ελληνικό Κοινό εκ μέρους του Κώστα Ιωάννου, ίσως αποδειχθεί εξαιρετικά επωφελής για την Ιστορία, γιατί εκτός του ότι επιβεβαιώνονται και από πλευράς του Άρη συγκλονιστικά και απίστευτα έγγραφα, που ο ίδιος εξέδωσε, συγχρόνως μέσα από τις σελίδες της έκθεσης αποκαλύπτονται άγνωστες πτυχές του εμφυλίου, που πρέπει να φωτισθούν.
Παρακαλώ διαβάστε την έκθεση. Αν και μακροσκελής, αξίζει τον κόπο.

Ε.Λ.Α.Σ.ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΚΛΙΜΑΚΙΟ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΔΥΤ. ΣΤΕΡΕΑΣ

Προς Το Γενικόν Στρατηγείον

Ό π ο υ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ

Επί της εξελίξεως των εναντίον του ΕΔΕΣ επιχειρήσεων από 17-10-43 μέχρι σήμερον. Τη σημερινή κατάσταση, την προοπτική μας και τις προτάσεις μας.

Μέρος Πρώτο: Μέχρι συναντήσεως με το Ε.Σ.Η. (Εκστρατευτικό Σώμα Ηπείρου)

I. Στις 17-10-43 ξεκινήσαμε απ' το Περτούλι με τη γνωστή δύναμη 425 ανδρών (1), (συμπεριλαμβανομένων και των Ιταλών (2), του Πυροβολικού, και των Μεταγωγικών). Το σούρουπο της ίδιας ημέρας μπήκαμε στη Μουτσάρα. Δεχτήκαμε πυρά μέσα απ' το χωριό. Διώξαμε την από 60 περίπου άνδρες ΕΔΕΣική δύναμη που μας πυροβόλησε και μπήκαμε τη νύχτα της 17ης στο Γαρδίκι, προκειμένου ν' αναχωρήσουμε την επομένη δια μέσου Μουτσάρας - Σταυρού - Μελισσουργών να χτυπήσουμε προς Πράμαντα, [Μαύρο βέλος] απ' την Αγία Παρασκευή Μελισσουργών και προς Θεοδώριανα δια της διαβάσεως «Αυτί».
Κατά τις 10 τη νύχτα, πήραμε την είδηση ότι η ΥΙΙΙ Μεραρχία βρίσκονταν κυκλωμένη στους Καλαρύτες και κινδυνεύει. Αναγκαστήκαμε ν' αλλάξουμε πορεία και σας το γνωρίσαμε. Μετατρέποντας κατά τι το αρχικό μας σχέδιο (γιατί θεωρήσαμε σωστό να γλυτώσουμε την ΥΙΙΙ Μεραρχία και πραχτικά θα μας βοηθούσε και ηθικά θα μας ανέβαζε αυτό), καθορίσαμε:
Να βγούμε δια Τζουμέρκων προς Κριθάρια και από 'κεί να προσβάλουμε και καταλάβουμε Ματσούκι - Καλαρύτες - Συράκο και τα υψώματα τους (Πρίζα - Αγιοι Απόστολοι - Προφήτης Ηλίας - Άγιος Γεώργιος). Από 'κει ενισχυόμενοι και με τα τμήματα της ΥΙΙΙης (τότε δεν ξέραμε την κατάσταση των τμημάτων της), που τυχόν θα ήτανε εκεί κοντά: Κατά μέτωπο και απ' τα δεξιά και αριστερά τα Πράμαντα, αλλά και απ' το "Αυτί" τα Θεοδώριανα. [Γκρι βέλη στο χάρτη].

Στις 18-10-43 τ' απόγευμα (4 μ.μ.) βρισκόμαστε στα «Κριθάρια» (υψόμετρο 2.150), πάνω απ' το Ματσούκι. Προωθήσαμε τις δυνάμεις σε θέσεις, τις οποίες να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σα βάση εξορμήσεως, για κατάληψη ανωτέρω υψωμάτων και Καλαρυτών -Συράκου. Στις 19-10-43 οι κύριες δυνάμεις μας κατέλαβαν τα υψώματα αυτά και τα χωριά Καλαρύτες και Συράκου κοντά στο βράδυ. Το βράδυ της ιδίας μέρας προωθήσαμε δύναμη Διμοιρίας από ορεινή διάβαση άσχετη του κανονικού δρόμου, από Ματσούκι προς υψώματα δεσπόζοντα Μελισσουργών για να καταλάβουν Μελισσουργούς, και από εκεί, αν μεν συνδεόμασταν με τα τμήματα του σ. Καβαλάρη, πούχαμε μάθει ότι βρίσκονται στη θέση «ΠΛΑΚΑ», μεταξύ Χαλικιού - Καλαρυτών (4 ώρες μακριά μας) και ενισχυόμαστε απ' αυτά, να ενεργήσουν αυτά μεν από Μελισσουργούς προς Θεοδώριανα δια «Αυτί», η προηγηθείσα δε Διμοιρία προς Πράμαντα, εκ του αριστερού (διάβαση Αγίας Παρασκευής - Μελισσουργών).

Πριν φτάσουμε στους Καλαρύτες, μάθαμε ότι η ΥΙΙΙη είχε «διαφύγει» και βρισκότανε στο Χαλίκι. Μ' έκτακτο σύνδεσμο έφιππο, της στείλαμε διαταγή και τα τμήματα της να προώθηση σ' εμάς και τον Καβαλάρη πούτανε κοντύτερα μας, να διατάξη νάρθη σε μας. Ώσπου να πάρουμε απάντηση απ' τον σύνδεσμο μας, πήραμε σημείωμα της με δικό της σύνδεσμο, ότι εθεώρησε σκόπιμο να εγκατάλειψη τον αγώνα εναντίον των ΕΔΕΣιτών, γιατί δέχθηκε επίθεση και απ' τους Γερμανούς κι' έπρεπε... «εκείνους ν' αντιμετωπίση». Στείλαμε άλλο σύνδεσμο. Κακίζαμε την ανωτέρω απόφαση της, και την διετάξαμε ν' αγωνιστεί αμυντικώς κατά των Γερμανών και με γραμμή συμπτύξεως προς ημάς, στέλνοντας όμως το γρηγορώτερο τα διαθέσιμα τμήματα της. (Καβαλάρη κυρίως δυνάμεως 350 ανδρών) σε μας. Στο μεταξύ όμως, η ΥΙΙΙη είχε διατάξει γενικήν σύμπτυξιν των τμημάτων της, συμπεριλαμβανομένου και του Καβαλάρη, που είχαν φθάσει σχεδόν σε μας (ύψωμα Πρίζας) και θα συνδεόμαστε, οπότε η κατάστασις θα ήταν πολύ διαφορετική — προς το Χαλίκι.

Με την παραπάνω παράγραφο επιβεβαιώνεται η από 20.10.43 διαταγή του Άρη προς την ΥΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ, με την οποία την ψέγει για την απόφαση της να εγκαταλείψει την εκκαθάριση του ΕΔΕΣ και να στραφεί κατά των Γερμανών, λέγοντας «χίλιες φορές προτιμότερο να διανοίξουν τον δρόμο οι Γερμανοί, παρά να εξακολουθήσει υφιστάμενος ο ΕΔΕΣ "έστω και για μία εβδομάδα ακόμη.
Η διαταγή αυτή του Άρη εδώ

Συνεχίζει ο Άρης, την έκθεση του:

Το βράδυ της 19ης και την 20ήν ολόκληρον, την πέρασαν, τα τμήματά μας, άλλα στους Καλαρύτες - Συράκο (για εμπέδωση τάξεως, διάσωση υλικών αποθηκών ΥΙΙΙ, αφοπλισμός κλπ.) και άλλα ο Ματσούκι και διάβαση «Κιπίνα» από Πράμαντα - Καλαρύτες.
Τη νύχτα της 20ης προωθήσαμε ελαφρά τμήματα σε επίκαιρα προ των Πραμάντων υψώματα. Στις 21-10-43, στις 11 π.μ. μετά των δυνάμεων μας, αρχίσαμε την επίθεση μας ενάντια στα Πράμαντα.

«Στα Πράμαντα ήταν τμήματα του ΕΔΕΣ υπό τον Κομνηνό Πυρομάγλου και όχι Γερμανοί».

Τις υπόλοιπες δυνάμεις μας, αφήσαμε στα υψώματα Καλαρυτών - Συράκου, σαν οπισθοφυλακή. Μέχρι το βράδυ είχαμε καταλάβει τα σημαντικώτερα προ των Πραμάντων υψώματα και τα απειλούσαμε με την κατά μέτωπο επίθεση άμεσα. Η τύχη τους είχε κριθεί. Η Διμοιρία όμως που θα ενεργούσε από Ματσούκι προς Μελισσουργούς και από 'κει δια της Αγίας Παρασκευής (εκ του αριστερού), επίσης προς Πράμαντα, καθυστέρησε την αναχώρηση της την νύχτα της 20ης προς την 21ην και δεν άρχισε η επίθεση εκ του αριστερού όπως έπρεπε και είχε καθορισθή. Τιμωρήσαμε τον Διοικητή της και τον αντικαταστήσαμε. Δώσαμε εντολή στον αντικαταστάτη του ν' αρχίσει επίθεση προς Μελισσουργούς και από 'κεί προς Πράμαντα δι' Αγίας Παρασκευής, όταν θα άκουε τα πρώτα δικά μας πυρά, όλμων και πυροβόλων. Δυστυχώς, δεν έκανε και πάλι τη δουλειά της. «Παρεννόησε» δήθεν την διαταγή μας.

«Απειθαρχία τμημάτων του ΕΛΑΣ που δεν συμφωνούσαν με τον εμφύλιο».

Είπε πως δεν άκουσε πυρά προς Μελισσουργούς και γι' αυτό παρέμεινε αδρανής στα προ των Μελισσουργών και δεσπόζοντα αυτών υψώματα. Όταν το πληροφορηθήκαμε την διετάξαμε να ενεργήση άμεσα με έκτακτο σύνδεσμο. Αντί ν' ακολουθήση την πορεία που είχαμε διατάξει: κατάληψη Μελισσουργών και δια διαβάσεως Αγίας Παρασκευής επίθεση κατά Πραμάντων, πληροφορηθείσα από χωρικούς - όπως είπε - ότι δεν υπήρχαν Ζερβικοί εις Μελισσουργούς, τους παρέκαμψε και συναντήθηκε με το αριστερό των κατά μέτωπον ενεργούντων νέων, εναντίον των Πραμάντων, τμημάτων μας.

Μέχρι εδώ (20.10.43) ίσχυσε η Συμφωνία της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με τους Γερμανούς που κράτησε 15 μέρες, από 6/10 - 20/10/43, ελπίζοντας πως στο διάστημα αυτό θα είχε επιτευχθεί η σύλληψη του Ζέρβα και η διάλυση του ΕΔΕΣ.

Στις 21.10.43, τη νύχτα, αι δυνάμεις του ΕΔΕΣ στα Πράμαντα, ενισχύθηκαν σημαντικά, Παπαδόπουλος, Αγόρος, Λεβέντης, Ζορμπαλάς, Καρατζένης, Πίμπας, υπό την ηγεσία του «υπαρχηγού» Κομνηνού, ήτανε εκεί. Τη νύχτα όμως της 21ης, είχαμε πάρει επαφή και με τα τμήματα της ΥΙΙΙης (Πίσπιρη - Καβαλάρη). Ο Πίσπιρης είχε κατέβει στους Καλαρύτες και ο Καβαλάρης ερχόταν σε απόσταση 2 ώρες πιο πίσω. Τους στείλαμε διαταγές: Οι δυνάμεις Καβαλάρη νάρθουν όλες σε μας (350 άνδρες). (3) Οι δυνάμεις της ΥΙΙΙης και μερικές των Μακεδόνικων (4), ν' αντικαταστήσουν τις δικές μας δυνάμεις, που κρατούσαν τα άνωθεν Καλαρυτών - Συράκου υψώματα, πια να κατέβουν και αυτές σε μας. Ο Ταμπάκης με τον Καλιανέση πληροφορηθήκαμε ότι, απ' το Χαλίκι, είχον κατευθυνθή προς Γαρδίκι. Τους στείλαμε διαταγή να έλθη ο Καλιανέσης με εκατό (100) άνδρες στο «Σταυρό», διάβαση από Μελισσουργούς εις Μουτσάραν για πλαγιοφυλακή, αντιμετώπιση κινδύνου από Νεραϊδιωτή και Λειβάδια προς «Αυτί» των τμημάτων μας, που θα δρούσαν δια «Αυτί» προς Θεοδώριανα, και οι υπόλοιποι, να μείνουν στο Γαρδίκι, προς επιτήρηση των από Χαλίκι προς Τζούρτζια και από 'κεί προς Καμνάϊ - Βετερνίκο - Περτούλι οδεύσεων. Στις 22.10.43, στις πρώρες πρωινές ώρες, μας κάνανε μια αντεπίθεση (ο ΕΔΕΣ), σ' ένα ύψωμα, που το σούρουπο της προτεραίας είχαμε καταλάβει μ' επίθεση σώμα προς σώμα σχεδόν, και με χρήση χειροβομβίδων.
Τους τσακίσαμε και καταλάβαμε ένα αυχενίσκο απ' τον οποίο μπορούσαμε ευκολότερα να καταλάβουμε το αμέσως επόμενο και τελευταίο σημείο αντιστάσεως τους.

Ο Άρης συνεχίζει την εξιστόρηση των επιθέσεων του, που δήθεν τσάκισαν τον ΕΔΕΣ και είχαν ως μόνο αποτέλεσμα την κατάληψη ενός αυχενίσκου!! Τη στιγμή που ο ΕΔΕΣ, μάχεται σθεναρά με τους Γερμανούς.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Με το χρώμα αυτό των γραμμάτων είναι οι σημειώσεις του Κώστα Ιωάννου
Σημ. 1. Πρόκειται για το κλιμάκιο Ηπείρου του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, που επόπτευε το Εκστρατευτικό Σώμα Ηπείρου, που αριθμούσε 11.000 άνδρες και είχε αποστολή την διάλυση του ΕΔΕΣ και την σύλληψη του Ζέρβα.
Σημ. 2. Πρόκειται περί του πυροβολικού της Ιταλικής Μεραρχίας Πινερόλο, η οποία με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τους Συμμάχους, παρεδόθη στην Συμμαχική Αποστολή, για να χρησιμοποιηθεί ως προκεχωρημένο τμήμα του ΣΜΑ. Τελικά η Ιταλική Μεραρχία αφοπλίσθηκε δόλια από τον ΕΛΑΣ, προκειμένου ο βαρύς οπλισμό της να χρησιμοποιηθεί στην εκστρατεία εναντίον του ΕΔΕΣ.

Σημ. 3. Άλλη μία επιβεβαίωση της διαταγής του Άρη προς την ΥΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ της 20/Χ/43
Σημ. 4. Τάγματα Σλαυομακεδόνων

ΑΚΟΥΝΕ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΦΕΥΓΟΥΝΕ

Περιμένουμε τώρα με βελτιωμένες θέσεις να μας έρθουν ενισχύσεις (Καβαλάρης και υπόλοιπα δικά μας τμήματα), για να τους ρίξουμε προς Μελισσουργούς - «Αυτί»- Θεοδώριανα και μικρές δυνάμεις τους να κρατήσουμε για εφεδρεία των κατά μέτωπον ενεργουσών επίθεση δυνάμεων μας. Οι Γερμανοί, όπως φαινόταν απ' τους πυροβολισμούς και τις κανονιές, ζυγώνανε. Τα δικά μας τμήματα αργούσαν. Ετοιμαζόμαστε να εκβιάσουμε την κατάσταση μ' επίθεση προς Πράμαντα, έστω και με τις υπάρχουσες μόνον δυνάμεις. Πληροφορία της στιγμής μας έλεγε, ότι περί τους 100 ΕΔΕΣίτες απ' τους Μελισσουργούς θα εκινούντο εναντίον μας. Τη μοναδική εφεδρική δύναμη που κρατούσαμε κοντά μας - μια ομάδα του εφίππου ουλαμού, μια ομάδα πεζών και ένα στοιχείον όλμου 0,081 - τη στείλαμε αμέσως προς Μελισσουργούς.

Γερμανικό πυροβόλο, λάφυρο στα χέρια της Χης Μεραρχίας κατά την μάχη των Αγίων Θεοδώρων

Απ' τη νύχτα μας ζήτησε ο Κομνηνός(1) στο τηλέφωνο και του αρνηθήκαμε, με τη δικαιολογία ότι εγώ θα γύριζα το πρωί. Νομίσαμε ότι μπορούσε τώρα να τον καλέση ο Κόζιακας και για να μάθουμε τι ήθελε, και για να κερδίσουμε καμιά ώρα. Τον πήρε πράγματι ο Θωμάς.(2) Οι προτάσεις του: Με τον Τζουμερκιώτη και άλλους του 3/40 κλείσαμε συμφωνία(3). Τους αφήσαμε ελεύθερους και τους επανεξοπλίζουμε για να δράσουμε από κοινού εναντίον των Γερμανών. Δεχτείτε και σεις να κάνουμε ανακωχή και να χτυπήσουμε μαζί τούς Γερμανούς.

Απάντηση Κόζιακα κατ' εντολήν μου: Πρώτος όρος για κάθε περαιτέρω συζήτηση: Να μας εγκαταλείψετε τα Πράμαντα, αλλιώς σε μια ώρα θα εξαπολύσουμε γενική επίθεση.

Απάντηση Κομνηνού: Να ρωτήσω τον Ζέρβα.

Απάντηση Ζέρβα: Δεν δεχόμαστε καμιά συζήτηση.

Επιβεβαιούται και από πλευράς Άρη, η γνωστή συνομιλία Πυρομάγλου - Κόζιακα.
«Κόζιακα ελάτε να κτυπήσουμε μαζί τους Γερμανούς»!
«Κομνηνέ, εχθρός για μας είναι ο Ζέρβας»!
Μας ήρθε στο μεταξύ ο Πίσπιρης και ο Καβαλάρης. Μας είπαν: «ο Κατσαντώνης έρχεται πίσω και πάει για το Ματσούκι». Οι Γερμανοί χτυπούνε τώρα τα υψώματα Καλαρυτών - Συράκου. Καταπτοημένοι όλοι.
Μόνο στο άκουσμα των Γερμανών οι άνδρες του ΕΛΑΣ "καταπτοημένοι όλοι".
Οι αρχηγοί έχουν χάσει την εμπιστοσύνη στους άνδρες. Οι τελευταίοι, στους αρχηγούς. Διατάσσουμε: Ο Κατσαντώνης απ' το Ματσούκι δια της ορεινής διαβάσεως να κατευθυνθή προς «Σταυρόν». Για να έχουν εξασφαλισμένη την διάβαση για την επιστροφή. Απ' τα τμήματα που αντικατέστησαν τα δικά μας, άμυνα μέχρις ενός και σύμπτυξις από της 18ης ώρας, κανονικώς και μαχόμενα. Επίθεση προς Πράμαντα μ' όλο το βάρος των δυνάμεων μας και των πυρών (δύο όλμοι στο κέντρο και δύο πυροβόλα. Δύο όλμοι στο δεξιό). Διώξιμο Επιμελητείας, όρχου πυρομαχικών, ασθενών και τραυματιών και μιας Διμοιρίας, ως Διμοιρίας ασφαλείας αυτών, δια της μόνης διαβάσεως διαφυγής: Ρεύμα Μελισσουργιώτικου. Η επίθεση αρχίζει και εξελίσσεται ευνοϊκά. Τα παιδιά της Σχολής στην πλειοψηφία τους, ο Αρέθας και ο Παπαγεωργίου μάχονται σκυλίσια.
«Ο Αρέθας και ο Παπαγεωργίου μάχονται "σκυλίσια" όχι κατά των Γερμανών, αλλά κατά του ΕΔΕΣ».
Η κατάσταση όμως αλλάσσει. Οι οπισθοφυλακές μας ανατρέπονται επί των υψωμάτων Άγιοι Απόστολοι - Πρίζα και αρχίζουν άτακτη σύμπτυξη στις 14 η ώρα. Σύνδεσμος μας μεταδίδει την πληροφορία αυτή και ότι οι Γερμανοί σε μια ώρα θάναι στους Καλαρύτες - Συράκο, κινούμενοι δια δύο φαλαγγών.
«Ο ΕΛΑΣ, γνωρίζει πότε θα είναι οι Γερμανοί στο Συράκο, υπολογίζοντας τον χρόνο που χρειάζετο να φθάσουν, αφού ξέρουν καλά πως κανείς τους δεν πρόκειται να τους εμποδίσει να το καταλάβουν, δεδομένου ότι τα τμήματα του ΕΛΑΣ συμπτύσσονται άτακτα. Ξέρετε τι σημαίνει άτακτη σύμπτυξη: Σύγχυση, πανικός, αγωνία, φυγή πατείς με πατώσε και ο σώζων εαυτόν σωθήτω, ενώ οι άνδρες του ΕΛΑΣ, τρομοκρατημένοι, απαιτούν συνθηκολόγηση».

Και συνεχίζει ο Άρης την έκθεση του:
Όδευση Χαλικιού - Καλαρυτών και Αγίων Αποστόλων - Πρίζας - Συράκο. Άλλη πληροφορία μας τονίζει ότι οι ΕΔΕΣικοί ενισχύθηκαν στους Μελισσουργούς, αποφασισμένοι να μας χτυπήσουν διερχόμενους. Η κατάσταση κρίσιμη. Γενική σαστισμάρα. Άλλοι προτείνουν συνθηκολόγηση με τους ΕΔΕΣίτες και άλλοι τον κακό τους τον καιρό. Φοβούμαι, μήπως τα άτακτα οπισθοχωρούντα τμήματα των υψωμάτων, προλάβουν να κατέβουν και σπείρουν τον πανικό στους πάντας.

Τα διαβάζετε αυτά που γράφει ο Άρης στην αναφορά του; Σύγχυση, διάλυση, διαρροή στα τμήματα του ΕΛΑΣ μόνο στο άκουσμα πως έρχονται οι Γερμανοί! Και όλα αυτά όταν ο Ζέρβας αντιμετωπίζει Γερμανούς και Ελασίτες συγχρόνως.

Όλες αυτές οι επιθέσεις και μετακινήσεις, που αναφέρονται στο παραπάνω κείμενο, αφορούν μάχες με τον ΕΔΕΣ. Οι Γερμανοί απλώς αναφέρονται στην αναφορά του Άρη,χωρίς να γίνει καμιά αναμέτρηση μαζί τους».

Τα γυναικόπαιδα, του ΕΔΕΣ, που κυνηγημένα απ' τους Γερμανούς έχουν συγκεντρωθή στη διπλανή ρεματιά, ουρλιάζουν. Απόφαση : Ο Λοχαγός Βαμβέτσος θυσιάζεται: Μ' ένα πυροβόλο, ένα οπλοπολυβόλο, να προσπαθήσουν ν' αναχαιτίσουν τους κατερχόμενους πια προς Συράκο - Καλαρύτες Γερμανούς.

«Ακούτε; με ένα οπλοπολυβόλο προσπαθούσαν ν' αντιμετωπίσουν τους κατερχόμενους στο Συράκο - Καλαρύτες Γερμανούς, οι 11.000 άνδρες του ΕΛΑΣ»!!

Διαρροή όλων των υπολοίπων δια του Μελισσουργιώτικου ρέμματος προς Μελισσουργούς. Μπροστά, για ν' ανοίγει δρόμο, μαχόμενο στους Μελισσουργούς τμήμα του Καβαλάρη, δυνάμεως Λόχου ελαττωμένου.

Ο Καβαλάρης από μια δύναμη 350 ανδρών που αριθμούσε κατέληξε να έχει λόχο ελαττωμένο. Και ήταν ο καλύτερος. Φανταστείτε τι γινόταν με τους άλλους.

Μένω με μία ομάδα του εφίππου ουλαμού και στέλνω την τελευταία διαταγή στον Αρέθα. Με το σούρουπο ν' αρχίσει την σύμπτυξη και δια του ιδίου δρομολογίου, αποτελώντας την οπισθοφυλακή, να φθάσει στους Μελισσουργούς. Τα υπόλοιπα τμήματα των υψωμάτων ν' αρχίσουν αμέσως όλα συμπτυσσόμενα, άλλα μαχόμενα βήμα προς βήμα και να μας ακολουθήσουν. Ο Βαμβέτσος θα προστάτευε και τη σύμπτυξη αυτών, θα έμενε αργότερα απ' αυτούς και, αν μεν καλυπτόμενος απ' τα πυρά του πολυβόλου και οπλοπολυβόλου μπορούσε να φόρτωση και να γλιστρήσει στο ρεύμα, έχει καλώς. Απλώς, θ' ανετίναζε το πυροβόλο και δια της ορεινής διαβάσεως Ματσουκιού - Μελισσουργών θάβγαινε κι' αυτός στο «Σταυρό».

Νομίζω ότι ξέρετε τι σημαίνει για ένα στρατό η εγκατάλειψη του οπλισμού του στο πεδίο της μάχης!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Με το χρώμα αυτό των γραμμάτων είναι οι σημειώσεις του Κώστα Ιωάννου

Σημ. 1. Κομνηνός Πυρομάγλου, υπαρχηγός ΕΔΕΣ.
Σημ. 2. Πρόκειται περί του Κόζιακα (Θωμάς Πάλλας)
Σημ. 3. Το συμφωνητικό σε πιο κάτω σελίδα
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΕ ...........................